Çiftçi bir ailenin oğlu olarak dünyaya gelen Abraham Lincoln, Amerika Birleşik Devletleri’nin en önemli başkanlarından biridir. Hayatı boyunca çok zor ve acı şeyler yaşayan Lincoln, inandığı yoldan asla vazgeçmemiştir ve en nihayetinde ABD başkanı olmuştur. Amerika başkanı oluncaya kadar geçen süreçte “insanlık” kelimesinin anlamına dair birçok şey keşfedip tecrübe etmiş ve köleliği kaldırmıştır. Lincoln’e göre beyazlar ve siyahiler eşit değildir, ancak siyahiler de insandır. Her zaman bu düşünceye inanmıştır ve köleliğe son vermiştir. Sizler için Abraham Lincoln kimdir, neler yapmıştır, Lincoln hangi partiden ve köleliği kim kaldırdı gibi soruları yanıtladık.
Abraham Lincoln, 12 Şubat 1809 yılında Kentucky’de doğdu
Lincoln, iki eğitimsiz çiftçinin ilk çocukları olarak dünyaya geldi. 9 yaşındayken annesi Nancy süt hastalığından vefat etti. Lincoln, ekonomik nedenlerden dolayı 18 ay kadar örgün eğitim aldı. Daha sonra maddi sıkıntılar ve ailesinin kamu arazisinde oturduğu gerekçesiyle Illinois’e taşındı. Lincoln’ün içinde çok büyük bir öğrenme aşkı vardı. Sürekli İngiliz ve Amerikan tarihi ile ilgili kitaplar okudu. Ayrıca 1.93 m boyunda olan Lincoln, güreş ve ağaç kesme konusunda çok yetenekliydi.
Lincoln, 4 Kasım 1842 tarihinde Mary Todd ile evlendi. 1 yıl sonra oğlu Robert dünyaya geldi. Yetişkin yaşa ulaşabilen tek oğlu olan Robert, Harvard’da okudu. Diğer çocukları ise genç yaşta vefat etti.
Lincoln, 1832 yılında 23 yaşındayken Illinois’te Liberal Parti üyesi olarak başarısız bir kampanya ile siyasi kariyerine başladı. Sangamon nehrindeki gemi trafiğini üstlendi. Daha sonra Kara Şahin Savaşı sırasında milis kuvvetlere kaptanlık yaptı. 1834’te devlet meclisi seçimini kazandı. İlerleyen zamanlarda hukukla ilgili kitaplar okudu ve hukuk öğrenmeye başladı. Bu dönemde çok başarılı bir avukat oldu. Daha sonra 1841 yılında Whig Partisi’ne girdi. 1847 yılında Birleşik Devletler Temsilciler Meclisi’ne seçildi. Meksika-Amerika Savaşı sırasında Başkan James K. Polk’u eleştirdiği için çok dikkat çekti.
Avukatlık kariyeri
Lincoln, Illinois Yüksek Mahkemesi’nde avukatlık kariyerine başladı. Bu dönemde birçok davada başarılı oldu ve en başarılı avukatlar arasında yer aldı. Lincoln’ün başarılı olduğu en önemli dava, 1858 yılındaki bir cinayet davasıydı. Lincoln’ün müvekkili William “Duff” Armstrong, James Metzker’i öldürmekle suçlanıyordu.1858 yılında savunmasını yaptığı William “Duff” Armstrong davasıyla kendini kanıtlamayı başardı. Lincoln, 23 yıllık avukatlık kariyeri boyunca 5.100’den fazla davada avukatlık yaptı.
Abraham Lincoln, 1861 yılında Amerika Birleşik Devletleri başkanı olarak göreve başladı ve bir süre sonra Amerikan İç Savaşı çıktı
Cumhuriyetçi Parti’nin ilk ve ABD’nin 16 başkanı olan Lincoln, göreve başlar başlamaz önceden söz vermiş olduğu gibi köleliğin kaldırıldığını açıkladı. 13. Anayasa Değişikliği sayesinde bunu başardı. Ancak ABD’nin güneydoğu bölgelerinde tarıma dayanan bir ekonomi vardı. Bu çiftliklerde pamuk ve şeker kamışı gibi şeyler yetiştiriliyordu ve gerekli iş gücünü siyahi köleler sağlıyordu. Ülkenin diğer bölgelerinde ise ekonomi sanayiye yönelmişti ve buralarda kölelik kalkmıştı. Bu arada yeni eyaletler kuruluyordu ve bu eyaletlerde de kölelik yasaklanıyordu.
Ancak Lincoln seçimleri kazanıp başkan olunca, onun köleliği kaldıracağına kesin gözüyle bakan 7 güneyli eyalet (South Carolina, Mississippi, Florida, Alabama, Teksas, Georgia ve Louisiana) ABD’den bağımsızlığını ilan etti. Bu eyaletler Jefferson Davis’in başkanlığı altında Amerika Konfedere Devletleri adı altında yeni bir devlet kurdular. Daha sonra onların arasına 4 eyalet daha katılmaya karar verdi. Bu 11 eyalet Amerikan İç Savaşı’nda güneyli Konfederasyon tarafını oluşturdular. Ülkenin geri kalan kısmı (özellikle kuzeydoğu kısmı) da kuzeyli Birlik (Union) tarafını oluşturdular. Bir süre sonra iki devlet arasında savaş patlak verdi.
Abraham Lincoln, savaşın hatasız bir şekilde kontrol altına alınması gerektiğini ve bu sayede birliğin bozulmayacağını düşünüyordu. Fakat onun karşısındaki tek engel savaş değil idi. Savaş meydanındaki çabanın yanı sıra, senatodaki kendi kabinesiyle ve cumhuriyetçilerin muhalefetiyle de başa çıkması gerekiyordu. Diğer yandan eşi hakkında çıkan dedikodular, Lincoln’ün işini daha da zorlaştırıyordu. Çünkü Lincoln’ün eşinin erkek kardeşleri, ortada dolaşan dedikodular yüzünden ona cephe alıp konfederasyon ordusuna katılmışlardı. Elbette tüm bunlar o dönemin başkanlık makamının getirdiği zorlu sorumluluklardı. Ayrıca 1862’de Lincoln, bu kadar sorunun arasında 12 yaşındaki oğlu Willie’yi kaybetmenin acısını yaşıyordu. İç Savaş’ın ilk yıllarında taraflar birbirlerine karşı üstünlük sağlayamadı. Her iki taraf büyük kayıplar yaşadı ve taraflar, zaman zaman askeri başarılar elde etseler de baskın çıkamadılar.
1863 yılının Temmuz ayında Gettysburg Muharebesi gerçekleşti
1863 yılının Temmuz ayında gerçekleşen Gettysburg Muharebesi önemli bir dönüm noktası oldu. Bu savaşa güneyden 75 bin ve kuzeyden 82 bin askerin katıldı ve her iki taraf da askerlerinin üçte birini kaybettiler. Ancak bu sefer kuzeyliler büyük bir üstünlük sağladı. 9 Nisan 1865 tarihinde kuzey orduları güneyli ünlü komutan Robert Edward Lee’nin ordularını birkaç koldan sardılar ve teslim olmaya mecbur bıraktılar. Bu olaydan iki ay sonra tüm güneyli askerler silahlarını bırakarak teslim oldular. Böylece Amerikan İç Savaşı’nı Kuzey tarafı kazandı.
Lincoln, savaş bittikten sonra büyük bir hezimet yaşayan Güney’i sömürmek yerine, onları kalkındırmak için borç teklif etti. 1863’te, birlik kuvvetlerinin Gettysburg, Vicksburg ve Chattanooga’yı ele geçirmesiyle birlikte, savaşın sonlarına gelinmeye başlandı. Çünkü artık savaşı Kuzeyli birliklerin kazanmasına kesin gözüyle bakılmaktaydı. 9 Nisan 1865’te ise, General Robert Edward Lee’nin konferede eyaletler ordusunun Appomattox’a yakın bir yerde kuşatılmasıyla, Güney teslim oldu ve savaş sona erdi.
Lincoln’ün Gettysburg konuşması
Amerikan İç Savaşı’nın en büyük ve kanlı çarpışması Gettysburg Muharebesi’ni Birlik Güçleri kazandı. Ancak Birlik Güçleri’nin asker sayısı bu savaşta çok azalmıştı, bu nedenle daha fazla asker gerekiyordu. Lincoln 1863 yılında seferberlik çağrısında bulundu. Seferberliğin halka duyurulması ile birlikte New York Eyaleti’nde hükümete karşı bir isyan çıktı. Lincoln, halkı sakinleştirmek ve savaşa karşı birlik olma konusunda halka çağrı için 1863 yılında Gettysburg konuşmasını yaptı.
“Burada bundan böyle kendini esas adaması gerekenler hayatta kalmış olanlardır. Bu bitmemiş görevi, bu cesur insanların bu kadar ilerlettiği noktadan alıp daha ileriye taşımalıyız. Biz hayatta kalanlar, işte bu görevi sırtlanıp, burada hayatını vermiş olanların fedakarlığından aldığımız kuvvetle daha çok ilerlemek zorundayız, ki bu insanların bir hiç uğruna ölmediğini ispatlayalım. Tanrı’nın şahitliğindeki bu ülkenin yeni bir özgürlük doğuşu yaşamasını sağlayalım ve halkın, halk tarafından halk için yönetimi olduğu bu devlet yeryüzünden silinmesin.”
Lincoln’ün Gettysburg konuşması, Amerika Birleşik Devletleri tarihindeki en önemli konuşmalardan biri olmuştur.
Abraham Lincoln suikasti
John Wilkes Booth, aşırı güneyli taraftarı olan bir aktör ve Konfederasyon adına çalışan bir casustu. Booth’un ilk planı Lincoln’ü pazarlık için Konfederasyon hapishanesine kaçırmaktı. Fakat Lincoln’ün 11 Nisan’da siyahilerin haklarına yönelik yaptığı konuşma yüzünden planını değiştirdi ve suikast düzenlemeye karar verdi. Booth, Lincoln ve eşinin Ford Tiyatrosu’nda bir oyun izleyeceklerini öğrendi. Bunun üzerine planını daha da büyütmeye karar verdi ve Başkan Yardımcısı Andrew Johnson ve Dış İşleri Bakanı William H. Seward için de suikastçılar ayarladı.
14 Nisan 1865 Lincoln ve eşi, “Our American Cousin” isimli oyunu izlemek için Ford Tiyatrosu’na geldi. Lincoln o gün yakın korumasının gelmemesini istemişti. Lincoln ve eşi özel balkondaki yerlerine geçti. Booth ise balkonun arka kısmında bir delik açtı ve doğru anı beklemeye başladı. Booth, Lincoln’ü oyunun en komik anında vurmayı planlamıştı. Çünkü kahkaha seslerinin arasında silah sesi fark edilmeyecekti. Booth gülme seslerinin arasında Lincoln’ü başından vurup sahneye çıktı ve “Sic semper tyrannis!” (Daima tiranlar için) diye bağırarak kaçtı. Lincoln nerede vuruldu sorusunun net cevabı ise Washington’daki Ford Tiyatrosu’dur. Booth, suikasttan 12 gün sonra federal ajanlar tarafından bulundu ve Virginia’da bir ahırda öldürüldü.
Suikastın ardından Lincoln, tiyatronun karşısında Alman bir terziye ait olan eve taşındı. Lincoln, 15 Nisan 1865 sabahı hayata gözlerini yumdu. Lincoln’ün cenazesi trenle Illinois’e götürüldü.
Lincoln, en büyük ABD başkanlarından biri olarak kabul edilmektedir. Günümüzde Lincoln’ün resmi, 5 Dolarlık banknotların ve 1 sentlik madeni paraların üzerinde yer almaktadır. Mezarı Springfield’da bulunan The Oak Ridge Anıtı’ndadır. Ayrıca 1922 yılında yapımı tamamlanan Lincoln Anıtı da Washington’da bulunmaktadır.
Adım Caner Cem Martı, 1996 yılında Bartın'da doğdum. 2010 yılında geçirdiğim kaza sonucunda vücudumun %99'u felç kaldı. 2015'ten bu yana bazı cihazlar yardımıyla internet ortamında çalışabiliyorum. İçerik editörlüğü ve sosyal medya uzmanlığı gibi alanlarda tecrübe sahibiyim, ancak asıl uzmanlık alanım SEO uyumlu makale yazmak. Ayrıca front-end tasarımlar yapıyorum. Sinema, spor ve tarih gibi konular çok dikkatimi çekiyor. Özellikle sinema tutkunuyum.
