Türkiye tarihinde, 27 Mayıs 1960 darbesi ve 12 Mart 1971 muhtırasının ardından yaşanan 12 Eylül 1980 darbesi Türk Silahlı Kuvvetleri’nin yönetime üçüncü müdahalesiydi. Genelkurmay Başkanı Orgeneral Kenan Evren başkanlığında gerçekleşti. 80’ler Türkiye’de sağ ve sol çatışmaların yaşandığı, öğrenci ve işçi hareketlerinin arttığı bir dönemdi. Türkiye’de özellikle büyük şehirler başta olmak üzere yaşanan iç karışıklık ise Türk Silahlı Kuvvetleri’nin yönetime el koymak amacıyla darbe yapmasına neden oldu. Binlerce kişinin “gözaltında” kaybolduğu, işkenceye maruz bırakıldığı, binlerce kişinin öldüğü, pek çok siyasinin yargılandığı tarihe Türkiye’nin utancı olarak geçen 80 darbesini anlatan 25 fotoğraf…
1. 12 Eylül 1980’de Genelkurmay Başkanı Orgeneral Kenan Evren başkanlığında Türk Silahlı Kuvvetleri yönetime el koydu
2. Darbenin ardından kurulan Milli Güvenlik Konseyi 1983 genel seçimlerine kadar Türkiye’ye ilişkin tüm kritik kararları aldı
3. Dönemin başkanı olan Süleyman Demirel görevden alındı, siyasi partiler kapatıldı, anayasa uygulamadan kaldırıldı
4. 7 Kasım 1982’de “darbe anayasası”, halkın yüzde 92 oyuyla kabul edildi. 9 yıl süren bu dönemde 1 milyon 683 bin kişi fişlendi
5. Türk tarihini değiştiren olay sonrasında 14 bin kişi vatandaşlıktan çıkarıldı, binlerce kişi ise “düşünce suçlusu” olarak gözaltına alındı
6. Bu süreçte açılan 210 bin davada 230 bin kişi yargılandı, 517 kişiye ise idam cezası verildi
7. 299 kişi cezaevlerinde, 14 kişi açlık grevinde öldü. 16 kişi kaçarken vuruldu, 95 kişi çatışmada öldü, 73 kişiye “doğal ölüm raporu” verildi, 43 kişinin “intihar ettiği” bildirildi, 30 bin kişi siyasi mülteci olarak yurt dışına gitti
8. 171 kişi ise gözaltındayken işkenceden öldü. 937 film sakıncalı bulunduğu için yasaklandı, gazeteler ise 300 gün boyunca basılmadı
9. Cezaevinde mahkumlara işkence eden görevlilerden hiçbiri ise ceza almadı
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
Kaynak: 1
