Sanata gönül vermiş insanların, kariyerlerinin başında çok para kazanması ender rastlanan bir durum. Çok parayı bırakın, geçinebilecek kadar bile kazanamazlar aslında. Dolayısıyla tüm dünyada; ressam, müzisyen, oyuncu, şair ve yazarlar hayatlarını sadece sanatlarıyla kazanmak için epey sabretmek zorunda kalır. Tutunamayanlar’ı defalarca reddedilmiş ve kötü eleştirilere maruz kalmış Oğuz Atay, Muhteşem Gatsby’sinden sadece 1200 dolar kazanabilmiş Fitzgerald hikayelerini bilirsiniz. Zordur sanatçı olmak hasılı; kim bilir kaç şaheser söndü gitti, yaratıcısı geçim sıkıntısı denen o ölüm vadisini aşamadığı için. Neyse ki o vadiyi aşmış büyük sanatçılar da var ve büyük eserler armağan ettiler insanlığa.
Mentalfloss ve Sabitfikir‘in de desteğiyle büyük edebiyatçıların, yazar olmadan evvel yaptıkları meslekleri derledik listemizde. Yazma hayali olan arkadaşlarımıza, bir ufak cesaret olması dileğiyle elbette
1. Hademe John Steinbeck
Eşi Carol Henning ile tanışana kadar tur rehberliği ve hademelik yapmış Steinbeck. Henning’den sonra eşiyle birlikte plastik manken üreten yazar, bu iş battıktan sonra uzun süre ailesinden yardım almış. Neyse ki ‘Fareler ve İnsanlar’ yazarın tanınmasını sağlamış.
2. Agatha Christie
Birleşik Krallık’ın, Almanya’ya savaş açtığı 1914’te, gönüllü yardım ekibine katılmış Agatha. Dört yıl boyunca da karşılığında hiçbir ücret almaksızın devam etmiş eczacı asistanlığına. Savaş sonrası iki yıl kadar daha meslek edindiği eczacılıktan edindiği deneyimleri 1920’de yayınlanan Hercule Poirot adlı kitabında kullanır ünlü yazar.
3. Böcek ilaçlayıcısı William S. Burroughs
Amerikan Ordusunda yer alan Burroughs, 1942’de psikiyatrik sorunlarından ötürü ordudan çıkarılmış. Chicago’ya dönmek zorunda kalan yazar, burada böcek ilaçlayıcısı olarak çalışmaya başlamış. Dahası çok da sevmiş yeni mesleğini. 1970’te yayınlanan ‘Exterminatör’ adlı öykü kitabının ilham kaynağını da bu deneyimlerden aldığı söylenir.
4. Bulaşıkçı Orhan Kemal
Orhan Kemal’in babası, 1931 yılında siyasi nedenlerden ötürü Suriye’ye yerleşmek zorunda kalır. O sıralar ortaokul çağlarında olan yazar da eğitimini yarı da bırakarak babasıyla birlikte Suriye’ye yerleşmek zorunda kalır haliyle. Burada zor zamanlar yaşayan ailesine yardım edebilmek için bulaşıkçılık ve matbaa işçiliği yapar büyük yazar. Suriye dönüşünde Türkiye’de ki mesleği ise çırçır fabrikasında işçi olmak olmuş Orhan Kemal’in.
5. Fabrika işçisi Charles Dickens
Dickens çok erken yaşta kaybeder babasını. Babasının vefatının ardından da daha 12 yaşındayken fabrikalarda çocuk işçi olarak çalışmak zorunda kalır. Burada çalıştığı zamanlar boyunca kendisine yardımcı olan Bob Fagin adlı iş arkadaşından, ikinci kitabı ‘Oliver Twist’te sıkça bahseder yazar. Fabrika işçiliği zamanlardan sonra ise; hukuk bürolarında çalışmış ve gazetecilik yapmış.
6. Mühendis Fyodor Dostoyevski
15 Yaşındayken ailesinin zoruyla Nikolayev Askeri Mühendislik Enstitüsü’ne gönderilir Dostoyevski. Burada okurken annesini ve babasını kaybeder yazar. Mezuniyetinin ardından da mühendis olarak hayatını kazanır Dostoyevski. Sonrasıysa Fransızcadan çeviriler dönemi (Balzac’dan çeviriler yapar)ve ilk kitabı olan ‘İnsancıklar’dır.
7. Cerrah Arthur Conan Doyle
Edinburgh Üniversitesi’nde tıp okuyan Arthur, öğreniminin ardından Batı Afrika’da gemi hekimi olarak çalıştı. Daha sonra İngiltere’ye dönerek kendi muaynehanesini açan yazar, burada hastalarından kalan tüm boş zamanlarında hikayeler yazar. Aslında öncesinde bir romanı basılmış olsa da yazarlık kariyeri Sharlock Holmes hikayesi ‘Kızıl Dosya’yı yazamasıyla başlar.
8. Minibüs muavini Hasan Ali Toptaş
Hasan Ali Toptaş’ın babası minibüs şoförüydü. Hasan Ali’yse liseyi bitirene kadar, okuldan arta kalan zamanlarında babasının yanında minibüs muavinliği yapar. Bu yıllarda ki deneyimleri 1993’te yayınlanan ‘Sonsuzluğa Nokta’ romanına da ilham kaynağı olur.
9. Robert Frost
Ünlü şair küçüklüğünde gazete dağıtırmış. Üniversite öğrenimini yarıda bırakan şair, iki ay sonra öğretmen ve sınıf asistanı olarak işe başlamış. Hatta ilk şiiri ‘My Butterfly: En Elegy’ yayınlandığında ise bir ampül fabrikasında işçi olarak çalışıyormuş Robert Frost.
10. Sinema operatörü James Joyce
James Joyce on parmak on marifet bir yazar aslında. Türlü işlerde de çalışmış. James Tıp eğitimi almış ama İtalya ve Hırvatistan’da şarkıcıi piyanist olarak çalışmış. Sonrasındaysa İngilizce öğretmenliği yaptığı bir aralık olmuş. Daha sonra eşi olacak olan Nora Bamacle ile Dublin’in ilk sineması ‘The Volta’yı İrlanda’ya gider ve sinema operatörü olarak hayatına devam eder. Dublin’de sinema işini batırır ama yazdığı kısa öykülerle ‘Dublinler’i yayınlar burada.
11. Vergi memuru Franz Kafka
Kafka, Ferdinand Üniversitesi’nden hukuk diplomasını aldıktan sonra bir müddet ücretsiz olarak avukatlık yapar. Sonrasındaysa 9 ay bir sigorta firmasında çalışır ama yoğun çalışma saatleri nedeniyle ayrılır buradan. İyi de olur çünkü ayrılmasından sonra yazmaya bolca zaman bulur Kafka. En uzun işiyse, Endüstriyel Zarar Enstitüsü’nde vergi tahakkuk memurluğu yaptığı dönemdir.
12. Bulaşıkçı Jack Kerouac
Kerouac pamuk toplayıcılığı, gece bekçiliği, benzinlik görevlisi, yangın gözcüsü ve Orhan Kemal gibi bulaşıkçılığın da içinde olduğu çok hemen her işte çalışmış. Yazarın en ünlü romanı ‘Yolda’da bu mesleklerde ki tecrübelerinden sıkça bahseder yine.
13. Küratör Vladimir Nabokov
Wellesey ve Harvard üniversitelerinde aldığı eğitimler sonrası Karşılaştırmalı Zooloji Müzesi’nde küratör olarak çalışır Nabokov. Kelebekler ve güveler hakkında daha kapsamlı incelemeler yapmak için her yaz ülkesini dolaşan bir böcekbilimciydi aynı zamanda. Yazık ki bu konuda pek kıymeti bilinmemiş Nabokov’un. Zira kelebek evrimi konusunda ki teorisi 2011’de DNA analizleriyle kanıtlanmış büyük yazarın. Lolita’nın kapağında ki kelebek daha anlamlı geldi bizlere bunu öğrendikten sonra.
14. Öğretim üyesi Oğuz Atay
Oğuz Atay, İTÜ İnşaat Fakültesi’nden mezun olduktan sonra İstanbul Devlet Mimarlık ve Mühendislik Akademisi’nde öğretim üyesi olur. Doçent olana kadar çeşitli dergilerde öykü, makale ve söyleşileri yayınlanan Atay’ın ‘Tutunamayanlar’ı 1972’de yayınlanır
15. Polis George Orwell
Daha 19 yaşında Burma’da polis teşkilatına katılır George Orwell. Ülkenin çeşitli bölgelerinde görev yapan Orwell, en son ülkenin kuzeyinde yer alan Netha’da ki görevinde geçirdiği hastalık nedeniyle İngiltere’ye gönderilir. Orwell’in yazarlık kariyeri de istifa ettiği polislik memuriyetinin ardından burada başlar. Burma’da ki tecrübelerinden ‘Burma Günleri’ adlı romanında bahseder ünlü yazar.
16. Irgat katibi Yaşar Kemal
Yaşar Kemal’de bir çok ayrı işte çalışmış yazarlardan. Anadolu’nun hemen her yerini gezen Yaşar Kemal; ırgat katipliği, ırgatbaşılık, traktör sürücülüğü, çeltik tarlalarında kontrolörlük, öğretmen vekilliği, arzuhalcilik ve kütüphane memurluğu yapmış. Askerliğinden sonra da İstanbul’da iki yıl süreyle bir Fransız havagazı firmasında kontrol memuru olarak çalışmış.
17. Maliye müfettişi Cemal Süreya
Siyasal Bilgiler Fakültesi’nden mezun olan Cemal Süreya, Eskişehir Vergi Dairesi’nde stajyer olarak göreve başlar. Bir yıl sonraysa maliye müfettiş muavini olarak İstanbul’a atanır. Maliye Müfettişliğine kadar yükselen şair, denetim usullerini incelemesi için Fransa’ya gönderilir. Türkiye’ye dönüşünden iki yıl sonra memuriyetinden istifa eden şair, Papirüs dergisini çıkarmaya başlar.