Yangınlar, insanlık tarihinin en yıkıcı ve trajik olaylarından biri oldu. Yetersiz güvenlik önlemleri, ihmaller ve yetersiz altyapı gibi faktörler, bu felaketleri daha da ölümcül hale getirdi. Hem can kayıpları hem de derin izler bırakan toplumsal etkileriyle hatırlanan bu felaketler, Türkiye’nin yakın tarihinde de unutulmaz acılar yarattı. Özellikle yakın zamanda Bolu’daki Kartalkaya kayak merkezinde bulunan Grand Kartal Otel’de meydana gelen ve 79 kişinin hayatını kaybettiği yangın, ülkemizde yaşanan en ölümcül yangınlar arasında yer aldı. Bu yazımızda, Kartalkaya otel yangınının ardından Türkiye tarihindeki yangınlar ve bu felaketlerin ardında bıraktığı hikayeleri yeniden hatırlayacağız.
1. Erzurum kışla yangını (7 Aralık 1966)
1966 yılında Erzurum’da bir askeri yatakhanede çıkan yangın, 66 askerin hayatını kaybetmesine neden oldu. Koğuşta sobayı tutuşturmak için benzin kullanılmasının yangına sebep olduğu tespit edildi. Uykuda yakalanan askerler, kaçış sırasında oluşan izdiham nedeniyle alevlerden kurtulamadı. Olay, ülke çapında büyük yankı uyandırdı ve ihmaller zincirine dikkat çekildi.
2. Ankara YIBA çarşısı yangını (12 Mayıs 1978)
Ülkemizin tarihindeki yangınlar dendiğinde akla hemen YIBA yangını geliyor. Ankara’nın Ulus semtinde yer alan YIBA Çarşısı, 1978’de büyük bir trajediye sahne oldu. Elektrik kesintileri sırasında kullanılan bütan gazlı lambalar nedeniyle çıkan yangında 45 kişi yaşamını yitirdi. Hayatını kaybedenlerin çoğu çarşıdaki meslek lisesi öğrencileriydi. İtfaiyenin yetersizliği ve kurtarma çabalarındaki aksaklıklar, olay sonrası büyük bir tepkiye neden oldu.
3. Sirkeci Ankara Caddesi yangını (6 Ocak 1959)
1959 yılında İstanbul Sirkeci’de meydana gelen yangın, bir patlamayla başlayarak çevredeki binaları da etkiledi. Olayda 38 kişi hayatını kaybederken 42 kişi yaralandı. Altı bina tamamen yıkıldı. Bu trajik olay sırasında bölgede bulunan ünlü şair Sezai Karakoç, duygularını kaleme aldığı dizelerde dile getirdi.
“Artık ölebilirdim/ Bütün İstanbul şahidim/ ben kandan elbiseler giydim/ bundan senin haberin var mı?”
4. Ataköy taverna yangını (21 Kasım 1982)
İstanbul’un Ataköy semtinde, C Motelleri’nde yer alan “Vedat Çetinkaya’nın Yeri” adlı taverna, 21 Kasım 1982 gecesi korkunç bir yangınla tarihe geçti. Gece saat 21:30 civarında Yeşilova Esnafspor Kulübü’nün düzenlediği eğlence sırasında, kapının yanındaki tüpgaz sobasının alev almasıyla yangın çıktı.
Taverna, yalnızca bir çıkış kapısına sahipti ve bu kapının alevler tarafından engellenmesi büyük bir izdihama yol açtı. 21 kişinin yaşamını yitirdiği, onlarca kişinin yaralandığı bu olay, o dönemin gazetelerinde güvenlik eksikliklerine dair sert eleştirilerle gündeme geldi.
5. Laleli otel yangınları (1983 ve 1996)
Laleli, İstanbul’un yangın felaketleriyle anılan bölgelerinden biri oldu. 1983 yılında Washington Oteli’nde çıkan yangında, 36 kişi hayatını kaybederken, 59 kişi yaralandı. Otelin yangına karşı donanımsız oluşu ve acil çıkışların yetersizliği, bu trajedinin boyutunu artırdı.
1996 yılında bir başka Laleli otelinde, yine ihmaller zinciri yaşandı. 17 Kasım’da çıkan yangında 17 kişi hayatını kaybetti. Bu olay, bölgedeki işletmelerin güvenlik standartlarına ilişkin yeni tartışmaları gündeme taşıdı.
6. Mavi çarşı yangını (13 Mart 1999)
Göztepe’deki Mavi Çarşı’da çıkan yangın, ticari alanlarda güvenlik tedbirlerinin yetersizliğini bir kez daha gözler önüne serdi. 13 kişinin yaşamını yitirdiği ve 2 kişinin yaralandığı yangın, kısa sürede binanın ahşap ve plastik iç yapısını etkisi altına aldı. Bu trajedi, güvenlik standartlarının güncellenmesi gerekliliğini hatırlatan olaylardan biri oldu. Ancak bu yangının bir terör saldırısı olduğunu belirtelim. Vatan haini insanların binayı kundaklaması sonucunda 12 vatandaşımızı yitirdik. Bir kere daha teröre lanet ediyoruz.
7. Adana Kız Yurdu yangını (29 Kasım 2016)
Türkiye tarihindeki yangınlar toplumsal hafızamızda derin izler bıraktı. Adana’nın Aladağ ilçesinde bir kız öğrenci yurdunda çıkan yangın, Türkiye’yi yasa boğdu. Ahşap ağırlıklı binada meydana gelen yangında 11’i çocuk, 1’i bakıcı olmak üzere 12 kişi yaşamını yitirdi. Çocukların tamamı 11-14 yaşlarındaydı.
Olay, yurdun zemin katında çıkan yangının kısa sürede ahşap yapıya yayılması sonucu meydana geldi. İhmaller zinciri, dava sürecinde ortaya çıktı ve yurt sahibi dernek yöneticileri ile yurt müdürü dahil olmak üzere 18 kişi yargılandı. Verilen cezalar kamuoyunda uzun süre tartışıldı.
8. Beşiktaş Gece Kulübü yangını (2 Nisan 2024)
İstanbul Gayrettepe’de bulunan 16 katlı bir binanın bodrum katında faaliyet gösteren Masquerade adlı gece kulübünde çıkan yangın, 29 kişinin yaşamını yitirmesiyle sonuçlandı. Yangın sırasında acil durum aydınlatmalarının bulunmaması, yönlendirme levhalarının eksikliği ve yangın söndürme sistemlerinin çalışmaması faciayı büyüttü.
Mahkeme sürecinde, iş yeri sahipleri ve kamu görevlileri dahil olmak üzere toplam 13 sanık yargılandı. Olay, modern işletmelerde güvenlik denetimlerinin ne kadar kritik olduğunu yeniden gündeme taşıdı.
