ListeList
  • Ana Sayfa
  • Gündem
  • ListeList Özel
  • Alışveriş
  • Koronavirüs
  • Sinema
  • Kadın
  • Diğer
    • Edebiyat
    • Sağlıklı Yaşam
    • Seyahat
    • İş Yaşamı
    • Tiyatro
    • Hayvansever
    • Spor
    • İstanbul
    • Tarih
    • Müzik
    • Astroloji
    • +18
    • Ekoloji
    • Tasarım
    • Dizi
    • Teknoloji – Bilim
    • Yeme – İçme
    • Pürtelaş
    • Testler
    • Video
Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle
  • Ana Sayfa
  • Gündem
  • ListeList Özel
  • Alışveriş
  • Koronavirüs
  • Sinema
  • Kadın
  • Diğer
    • Edebiyat
    • Sağlıklı Yaşam
    • Seyahat
    • İş Yaşamı
    • Tiyatro
    • Hayvansever
    • Spor
    • İstanbul
    • Tarih
    • Müzik
    • Astroloji
    • +18
    • Ekoloji
    • Tasarım
    • Dizi
    • Teknoloji – Bilim
    • Yeme – İçme
    • Pürtelaş
    • Testler
    • Video
Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle
ListeList
Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle

Ana sayfa » ListeList Özel » Tartışmalara Sebep Olan Rakının Türk Kültüründe Yeri Var mı?

Tartışmalara Sebep Olan Rakının Türk Kültüründe Yeri Var mı?

Aslan sütü rakının Türk kültüründe yerinin olup olmadığı tartışmaları son dönem siyasetinin yeni tartışma konularından biri oldu. Peki, rakı kültürümüzde yeri olmayan bir içki mi??

Gökhan Bitiren Yazar: Gökhan Bitiren
20 Aralık 2019
Kategori: ListeList Özel, Tarih
0
Tartışmalara Sebep Olan Rakının Türk Kültüründe Yeri Var mı?
Share on FacebookShare on Twitter

Moda’ya yaklaşan bir motor, sıcak yaz akşamlarının tadını çıkarmak için deniz kenarına gelenlerin dikkatini çekiyor. Sakarya isminin okunmasıyla karadakiler arasında önce bir fısıltı başlıyor. Henüz birkaç dakika geçmeden o fısıltılar uğultuya dönüşüyor. Çünkü Sakarya isimli motorla kıyıya yaklaşanın Atatürk olduğu anlaşılıyor. Fırsat bulan kıyıya yakın bir yerde demirleyen Sakarya’ya ulaşmak için o an orada olan sandallara doluşuyor ve Sakarya’ya yaklaşmaya can atan onlarca kişi heyecanını bastırırcasına sevinçten bağırmaya başlıyor. Sandallarla ziyaretine gelen vatandaşlarına Atatürk durumdan hoşnut bir şekilde ikramda bulunmak istiyor ve şu anı ortaya çıkıyor; “Vatandaşlarım… Buna ‘rakı’ derler. Vaktiyle padişahlar gizli içerlerdi. Ben açık içiyorum. Siz de benimle beraber içiyorsunuz. Karşılıklı içiyoruz. Hepimiz eşitiz. Benim için rakı içer, şunu bunu yapar diyorlar. Ben bunların hepsini yaparım. Hepsi doğrudur. Neticede unutmayın ki, ben de sizin gibi insanım. Sizinkinden bir fazla değildir yaptıklarım.”

Atatürk, rakı, “İki ayyaş” ve festival yasağı

Rakı

“İki ayyaş” nitelemesiyle 2013’te yüksek perdeden konuşulmaya başlanan Atatürk ile rakı arasındaki ilişki, bugünlerde dolaylı yoldan, özellikle sosyal medya üzerinden başka bir tartışma ile gündem maddesi oldu; Adana Valiliği tarafından yasaklanan “festival” ve sonrasında yaşanan siyasi atışmalar odak noktamızı belirledi.

Peki, Adana Valisinin kontrolünden çıkan ve Meclis’te bile tartışmalara sahne olan rakı, İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’nun ifade ettiği gibi kültürümüzde yok mu?

Konstantinopolis’te içki kültürü çok eskiye dayanıyor

RakıFetihten önce dahi canlılığıyla gözbebeği olan İstanbul (Konstantinopolis), limanlarının hareketli olmasına dayanan sebeplerden dolayı denizcilerin uğrak yeriydi. Hal böyle olunca alkol olmazsa olmaz bir seçenek oluyordu. Şehrin birçok yerinde taverneia, pouskareia, kapeleia olarak bilinen mekanlar bulunuyordu ki özellikle kapeleia adı verilen mekanların bugünkü meyhanelerin ilk hali olduğuna dair bilgiler var. Bu bilgiye ek olarak Eminönü ve Galata civarının bu mekanlar ve mekanların müdavimi için biçilmiş kaftan olduğu da açık.

Yasal düzenlemeler

rakı

Hal böyle olunca egemen zihniyetin yasal düzenlemeleri uygulamaya koyma çabaları da gecikmiyor. Çeşitli sebeplere ya da yer yer bahanelere sığınarak alkolün üretim ve tüketiminin yasaklanmasını içermekle birlikte durumu kontrol altına alma ihtiyacı dönemin yöneticileri tarafından fark ediliyor ve çeşitli düzenlemeler tarihe geçiyor.

Alkolün satışı ve tüketimine dair biliinen ilk düzenleme M.S 895 tarihinde “Bilge” olarak bilinen Bizans İmparatoru Leo’ya ait. İmparator, ilan ettiği kanun ile kapeleia (meyhane) loncasını şarap satışında tek yetkili unsur olarak belirliyor.

Dindarların müdahalesi ve lobisi

rakıDindar kesimin tarih boyunca alkolle olan mesafesi Bizans’ta da hissediliyor. Dini kesimin önemli isimlerinin dönemin yöneticilerini etkilemesiyle alkol denetimi ara ara sıklaştırılıyor. Sonra? Kurallar yine gevşiyor.

İstanbul’un Fethi’nden sonra da benzer manzara görülüyor

Tarihçi Ekrem Koçu, 1453 sonrası için şu ifadeleri kullanıyor:

“Balıkpazarı (Eminönü) meyhanelerinin şöhreti Fatih Sultan Mehmed devrine kadar uzanır; öyle ki, Türklerin İstanbul’u fethinde Balıkpazarı ile Tahtakaleyi ve etraflarını kesif bir günlük alışveriş yeri ve baldırı çıplak tabakasının meyhane ve harabathanelerle diz dize iskan ettikleri semtler olarak buldukları ve havasını değiştirmedikleri muhakkaktır. Uzak mazîsinin hatıralarını bilmiyoruz. Malûmumuz olan Fatih Sultan Mehmed’in nedimliği şerefine nail olmuş Şair Melihî’nin daima buralarda dolaşan namlı ayyaşlardan biri olduğudur.”

Sadece Galata’da 200 meyhane

17. yüzyılda sadece Galata’da bulunan 200 civarı meyhane, Osmanlı dönemindeki alkolün durumunu ortaya koyan küçük bir örnek olarak tarihin tozlu sayfalarında duruyor.

Osmanlı yöneticilerinin başarısız yasaklama girişimleri

Yasaklar cazibe merkezi midir bilinmez ama alkole karşı Osmanlı Devleti’nin dönem yöneticileri çok defa yasaklama girişiminde bulunsa da alkol tüketiminin önüne geçilemiyor.

Koçu’dan devam ediyoruz; “Padişah 1. Ahmet 1613 Temmuz’unda, en şiddetlisi İstanbul’da tatbik edilmek üzere bir içki yasağı ilân etti ve ne kadar meyhane varsa kapatıldı, Hamr Emaneti kaldırıldı; fakat hükümdarın gösterdiği şiddete rağmen, Vak’anüvisin tabiri ile “çünkü beşerin tab’ında fesad ve şer galibdir, çok geçmeden eskisi gibi içilir oldu”

Bu arada İslam aleminin 89. Halifesi Kanuni Sultan Süleyman’dan Kösem’in aşkı Sultan Ahmet’e, Koçibey’in risalesini sunduğu 4. Murat’tan 3. Selim’e kadar geniş zaman içinde birçok defa yasaklanmaya çalışılan alkol, ne yapıp edip yine şehrin her yanına sızmayı bildi.

Alkol lobisi fazla mesai yapmış demek ki…

Rakı Osmanlı topraklarında

Tarihi seyir 19. yüzyılı göstermeye başladığında rakı da iyiden iyiye kursaklara girmeye başlıyor.

Bu dönem içinde alkol kültürünün şaraptan rakıya doğru bir dönüşüm içinde olduğu görülüyor. Bu dönemin devamında Cumhuriyet’in ilan edildiği takip eden eden zamanlarda Türk bürokrasinin elinden düşürmediği rakı kadehleri şarap kültürünün yerini rakı kültürünün aldığını kanıtlıyor.

Cumhuriyet döneminde rakı düzenlemeleri

Atatürk’ün Cumhuriyet’e ek olarak devrim kararlarını aldığı o ünlü aydınlık sofralarının vazgeçilmezi olan rakı, artık bir anlamda resmi içki haline geliyor.

Sağlık olgusunun öne çıkmaya başlamasıyla rakı hakkında düzenlemeler yapılması gereği rakı için çıkacak yasalara zemin hazırlıyor. Bu anlamda rakının 01.06.1926 tarihinde yürürlüğe giren 790 sayılı yasa ile devlet tekeline alındığı biliniyor. Belli bir standardın oluşturulmak istenmesi rakı üretimi için nitelikli bir dönemin varlığına işaret ediyor.

Yasal düzenlemenin ardından 1930’ta Gaziantep Rakı Fabrikasının ve 1931’de İnhisarlar İdaresinin (Tekel) ve yine peşi sıra Diyarbakır, Tekirdağ Nevşehir Rakı Fabrikalarının kurulması Cumhuriyet rejiminin rakı kültürünü benimsediğini gösteriyor. Tüm bunlarla birlikte Mersin ve Adana’da faaliyete geçirilen rakı üretim tesisleri unutulmamalı. Rakı üretimi, 1944’ten 2004’e kadarki 60 yıllık dönemde devlet tekelinde gerçekleştiriliyor.

Rakı Türk kültürünün bir parçasıdır

Geleneksel Alkollü İçki Sanayicileri Derneğinin (GİSDER) açıklamasına göre rakı, Türk kültürünün önemli bir parçası. Bunun dünya genelinde de böyle bilindiğini ifade eden Gisder; “Bugün rakı Almanya, Amerika ve Çin başta olmak üzere onlarca ülkeye ihraç edilmektedir. Rakının yüzyıllardır Türk topraklarında tüketilmesi, tabiatıyla rakının Türkiye coğrafyası ile özdeş bir kültür haline gelmesini sağlamıştır.” diyor.

Kaynak: 1 2 3 4

PaylaşTweetleGönder
Gökhan Bitiren

Gökhan Bitiren

Yaklaşık 7 yıl boyunca çeşitli dijital reklam ajanslarının bünyesinde pek çok markanın projelerinde metin yazarlığı yapmamın yanı sıra hala akademik öğretim danışmanlığı ve iletişim danışmanlığı alanlarında hizmet veriyorum.İstanbul Üniversitesi Halkla İlişkiler ve Tanıtım Bölümünün "okulu uzatan kıdemli öğrencilerinden biri" olarak 2016 yılındaki mezuniyetimi takiben yeniden metin yazarlığı, eğitmenlik gibi görevlerimin yanında 2017 yılında Nayn.co internet haber sitesinde baş editörlük görevini üstlendim.2019 Şubat itibariyle, Listelist.com’da okuyucularımızın keyif almasını, yeni bilgiler edinmesini umduğum tarihi ve güncel içerikli yazılar üretme gayretinde olan bir editörüm. Bu bağlamda sıklıkla tarihi ve güncel konularla birlikte bilimsel araştırmalara yönelik içerikleri, kağıtlarım kalemim ve klavyemin ortaklığında beğeninize sunuyorum.

İleri
Sizi Partilerin ve Yılbaşı Gecesinin Yıldızı Yapacak En Pratik ve En Lezzetli Aperatif Tarifleri

Sizi Partilerin ve Yılbaşı Gecesinin Yıldızı Yapacak En Pratik ve En Lezzetli Aperatif Tarifleri

Yorum yapabilmek için bir ListeList hesabınız olması gerekmektedir. Aşağıdaki bağlantı ile hemen bir hesap oluşturabilirsiniz.

Listelist'e üye ol

İlgili İçerikler

En Yüksek Bütçeli Atatürk Filmi ve Atatürk’ü Canlandıracak Oyuncu Halit Ergenç
Sinema

En Yüksek Bütçeli Atatürk Filmi ve Atatürk’ü Canlandıracak Oyuncu Halit Ergenç

Atatürk’ün Zekasına Yeniden Hayran Olacağınız 30 Ağustos Öncesi Gizli Çay Partisi Planı
Tarih

Atatürk’ün Zekasına Yeniden Hayran Olacağınız 30 Ağustos Öncesi Gizli Çay Partisi Planı

Hayatımın En Son Noktası Sensin Adapazarı Diyenler Hakkında Bilmeniz Gereken 10 Şey
Spor

Hayatımın En Son Noktası Sensin Adapazarı Diyenler Hakkında Bilmeniz Gereken 10 Şey

Theodora: Seks İşçiliğinden İmparatoriçeliğe Uzanan Hayatıyla Bizans Tarihine Damga Vuran Kadın
Kadın

Theodora: Seks İşçiliğinden İmparatoriçeliğe Uzanan Hayatıyla Bizans Tarihine Damga Vuran Kadın

22 Ocak 2021
Kadınlar Kokunuzla Aşk Yaşayacak!  Afrodizyak Etkili En İyi 10 Erkek Parfümü
Alışveriş

Kadınlar Kokunuzla Aşk Yaşayacak! Afrodizyak Etkili En İyi 10 Erkek Parfümü

22 Ocak 2021
Teknoloji dizileri
Belgesel

Teknoloji Çağına Farklı Bir Pencereden Bakmanızı Sağlayacak 12 Çarpıcı Belgesel

22 Ocak 2021
Okurken Keyfinizi Yerine Getirecek Haftanın En Güzel 39 Tweeti
ListeList Özel

Okurken Keyfinizi Yerine Getirecek Haftanın En Güzel 39 Tweeti

22 Ocak 2021
“Çocuklarıma Yaptıklarına Dayanamadım!” Canlı Yayında Eşini Öldürdüğünü İtiraf Eden Alime Toprak Sosyal Medyanın Gündeminde
Gündem

“Çocuklarıma Yaptıklarına Dayanamadım!” Canlı Yayında Eşini Öldürdüğünü İtiraf Eden Alime Toprak Sosyal Medyanın Gündeminde

22 Ocak 2021
Hem Eğlenin Hem Öğrenin: Netflix İle 6 Adımda Yabancı Dil Öğrenme Rehberi
ListeList Özel

Hem Eğlenin Hem Öğrenin: Netflix İle 6 Adımda Yabancı Dil Öğrenme Rehberi

22 Ocak 2021
Kusursuz Bir Cilde Sahip Olmak Hayal Değil! Cildinizi Işıl Işıl Yapacak En İyi Kil Maskeleri
Alışveriş

Kusursuz Bir Cilde Sahip Olmak Hayal Değil! Cildinizi Işıl Işıl Yapacak En İyi Kil Maskeleri

22 Ocak 2021
Uyku Felci Nedir? 7 Maddede Uyku Felci Hakkında Bilmeniz Gereken Her Şey
Sağlıklı Yaşam

Uyku Felci Nedir? 7 Maddede Uyku Felci Hakkında Bilmeniz Gereken Her Şey

22 Ocak 2021
Rüya Tabirleri: Rüyalar Gelecekten Haber Taşıyor mu?
ListeList Özel

Rüya Tabirleri: Rüyalar Gelecekten Haber Taşıyor mu?

21 Ocak 2021
Saçlarınızı Tararken Düzleştirin! En İyi 10 Saç Düzleştirici Tarak Modeli
Alışveriş

Saçlarınızı Tararken Düzleştirin! En İyi 10 Saç Düzleştirici Tarak Modeli

21 Ocak 2021
İngiltere’ye Vize Sağlayan Ankara Anlaşması Nedir? Şartları Nelerdir? Ne Zaman Bitecek?
ListeList Özel

İngiltere’ye Vize Sağlayan Ankara Anlaşması Nedir? Şartları Nelerdir? Ne Zaman Bitecek?

7 Ekim 2020
Evde Hijyen Sağlamanın En Pratik Yolu: Buharlı Temizleyiciler
Alışveriş

Evde Hijyen Sağlamanın En Pratik Yolu: Buharlı Temizleyiciler

10 Nisan 2020
Oyunlardan Uygulamalara: Çocuklara Evde İngilizce Öğretmenin 7 Etkili Yolu
Gündem

Oyunlardan Uygulamalara: Çocuklara Evde İngilizce Öğretmenin 7 Etkili Yolu

9 Nisan 2020
Ruhunuzu Dinlendirin: Mandala Çizimi ve En İyi Mandala Boyama Kitapları
Alışveriş

Ruhunuzu Dinlendirin: Mandala Çizimi ve En İyi Mandala Boyama Kitapları

8 Nisan 2020
Kendi Saçını Kesmek İsteyen Erkeklere: Evde Saç Kesim Rehberi
ListeList Özel

Kendi Saçını Kesmek İsteyen Erkeklere: Evde Saç Kesim Rehberi

8 Nisan 2020
Evde Canı Sıkılanlara Birbirinden Keyifli 18 Hobi ve Aktivite
Alışveriş

Evde Canı Sıkılanlara Birbirinden Keyifli 18 Hobi ve Aktivite

25 Mart 2020
Evde Verimli Vakit Geçirmek İçin Faydalanabileceğiniz 16 Online Eğitim Platformu
ListeList Özel

Evde Verimli Vakit Geçirmek İçin Faydalanabileceğiniz 16 Online Eğitim Platformu

16 Mart 2020
Tablet Fiyatları: En İyi Tabletler Hangileri? Çok Satan 7 Tablet Modeli ve Özellikleri
Alışveriş

Tablet Fiyatları: En İyi Tabletler Hangileri? Çok Satan 7 Tablet Modeli ve Özellikleri

15 Mart 2020
Hayat Yarışında Çocuğunuzu Bir Adım Öne Geçirecek Faydalı Uygulamalar
Kadın

Hayat Yarışında Çocuğunuzu Bir Adım Öne Geçirecek Faydalı Uygulamalar

28 Eylül 2019
Kokusuyla Hafızalara Kazınan 15 Erkek Parfümü
Alışveriş

Kokusuyla Hafızalara Kazınan 15 Erkek Parfümü

8 Haziran 2019
Tuzsuz Şampuan Ne İşe Yarar? Tuzsuz Şampuanı Neden Tercih Etmeliyiz?
Sağlıklı Yaşam

Tuzsuz Şampuan Ne İşe Yarar? Tuzsuz Şampuanı Neden Tercih Etmeliyiz?

10 Nisan 2019
“Çocuğum Tablet Başından Kalkmıyor” Diyenlere 8 Alanda 40 Etkinlik Önerisi
Gündem

“Çocuğum Tablet Başından Kalkmıyor” Diyenlere 8 Alanda 40 Etkinlik Önerisi

9 Nisan 2019
  • Hakkımızda
  • Gizlilik Politikası
  • Muvafakatname
  • Yazı Gönder
  • Reklam
  • İletişim

© 2019 ListeList - Yeni Nesil Medya Platformu

Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle
  • Ana Sayfa
  • Gündem
  • ListeList Özel
  • Alışveriş
  • Koronavirüs
  • Sinema
  • Kadın
  • Diğer
    • Edebiyat
    • Sağlıklı Yaşam
    • Seyahat
    • İş Yaşamı
    • Tiyatro
    • Hayvansever
    • Spor
    • İstanbul
    • Tarih
    • Müzik
    • Astroloji
    • +18
    • Ekoloji
    • Tasarım
    • Dizi
    • Teknoloji – Bilim
    • Yeme – İçme
    • Pürtelaş
    • Testler
    • Video

© 2019 ListeList - Yeni Nesil Medya Platformu

Oturum süresi doldu

Lütfen tekrar giriş yapın. Giriş sayfası yeni bir pencerede açılacaktır. Giriş yaptıktan sonra pencereyi kapatıp bu sayfaya dönebilirsiniz.

>

ListeList'ten en iyi şekilde faydalanabilmeniz için çerezler (cookies) kullanmaktayız.

Daha fazla bilgi ve hangi çerezleri kabul edip etmeyeceğinizi öğrenmek için ayarlara bir göz atabilirsiniz.

ListeList
Gizlilik

ListeList'ten en iyi şekilde faydalanabilmeniz için çerezler (cookies) kullanmaktayız. Çerez bilgileri tarayıcınızda saklanmaktadır ve takip eden ziyaretlerinizde siz olduğunuzu bilebilmek, sitenin hangi alanlarını ilgi çekici bulduğunuzu incelemek gibi amaçlarla kullanılmaktadır.

Kullanılması gerekli çerezler

Kullanılması gerekli çerezler tercihlerinizi saklamak ve buna uygun hizmet verebilmek adına her zaman etkin durumdadır.

Eğer bu çerezi kapatırsanız, bu ekranda yapmış olduğunuz tercihleri de saklayamayız. Bu da siteye ger gelişinizde çerezleri etkinleştirip etkinleştirmeme işlemini tekrar yapmanız gerektiği anlamına geliyor.