Çoğu insan onu İkinci Yeni’nin gelini, 3 büyük şairin âşık olduğu kadın olarak bilse de o aslında Türkçenin en iyi öykücülerinden biri. Evet, doğru tahmin ettiniz, Tomris Uyar’dan söz ediyoruz.
Türkçenin en iyi öykücülerinden olmasının yanı sıra iyi bir deneme yazarı, eleştirmen ve aynı zamanda da başarılı bir çevirmendir. Çoğu metinde Tomris Uyar’ın söylediği sözler alıntılanmış, yazdığı yazılar haberleştirilmiş. Biz de bir farklılık yapalım istedik ve Tomris Uyar üzerine incelemeler yapan akademisyen Handan İnci’nin bir tweet’i sayesinde böyle bir liste hazırladık.
Handan İnci’nin çalışma dosyasından yaptığı listeye göre işte Tomris Uyar’ın derslerinde okutmak/incelemek üzere seçtiği bazı öyküler ve yazarları:
1. İlki / Vüs’at O. Bener
1950 kuşağının en önemli isimlerinden olan Bener’in “Dost – Yaşamasız” adlı kitabında yer alan bu öykü, İngilizceye de çevrildi. Semih Gümüş’ün deyimiyle “İlki” öyküsü “kusursuz ve bir anın değil de uzun bir hikâye zamanı ile kişilerdeki değişimin kısa öykünün sınırları içinde nasıl verilebileceğinin de iyi örneklerinden biri.”
1968’de Cemal Süreya’nın Papirüs’ünde yayımlanan “Taşralı”, daha sonra ise yazarın “Parasız Yatılı” kitabında yer aldı. Füruzan’ın bu ilk kitabı 1971 yılında büyük ilgi gördü ve Sait Faik Öykü Ödülü’nü de kazandı.
Nezihe Meriç’in ilk kitabı “Bozbulanık”ın en güzel öykülerinden biridir belki de “Boşlukta Mavi”. Meriç kadın hikâyelerini en başarılı anlatan öykücülerden…
Babamdı, Öz’ün 1954-1958 yılları arasında yazdığı sekiz öyküyü bir araya getiren “Yorgunlar”ın içindeki öykülerden biri. Öz, “Yorgunlar”ı daha sonra bir daha yayımlamadı ancak kitapta yer alan “Babamdı” öyküsü de dahil bazı öyküler daha sonra “Havada Kar Sesi Var”da yeniden yayımlandı.
5. Dönüş/Ferit Edgü
50 kuşağının bir diğer önemli öykücülerinden olan Edgü’nün “Dönüş” öyküsü “Bir Gemide” kitabının içinde yer alıyor. “Bir Gemide” aynı zamanda 1979 Sait Faik Armağanı’nı da aldı. “Dönüş” yazıldığı günden bugüne güncelliğini yitirmemesi ile okuyucunun beğenisini kazandı.
“Günlerden deniz, sulardan salı, Yürürden vatos, yüzerden kedi…” sözleriyle açılan bu öykü, Bilge Karasu’nun “Göçmüş Kediler Bahçesi” kitabında yer alıyor.
7. Sinağrit Baba, Mahalle Kahvesi, Öyle bir Hikâye/Sait Faik Abasıyanık
Usta öykücü Sait Faik’in “Sinağrit Baba”sı ve “Mahalle Kahvesi” öyküleri “Mahalle Kahvesi” kitabında yer alırken “Öyle bir Hikâye” ise “Alemdağ’da Var Bir Yılan” kitabında yer alıyor.
Bekir Yıldız’ın töre üzerine yazdığı bu hikâye aynı zamanda Vedat Türkali’nin Yıldız’ın üç öyküsünden yola çıkarak senaryolaştırdığı bir filme de adını verdi. Film çok kez sansür kuruluna takılsa da 1977 yılında Altın Portakal kazandı.
9. Hayat Ne Tatlı, Feminist/Memduh Şevket Esendal
Çehov tarzı öykünün öncülerinden biri olarak anılan Esendal’ın “Hayat Ne Tatlı” öyküsü “Mendil Altında” kitabında yer alıyor.
Feminist ise Memduh Şevket Esendal’ın “Temiz Sevgiler” adlı 1965 basımı kitabında yer alıyor. Ancak öykü 1940’larda yazıldı.
Sabahattin Ali’nin Portakal’ı 1947 yılında yayımlanan “Sırça Köşk” kitabında yer alıyor. “Yeni Dünya” öyküsü ise aynı zamanda başka bir kitaba da adını veriyor.
Hanife; Soysal’ın son hikâye kitabı olan ve 12 Mart 1971 öncesi ile 12 Mart 1971 sonrası yazdığı hikâyelerinden oluşan “Barış Adlı Çocuk” kitabında yer alıyor.
Haldun Taner öykücülüğü dendiğinde akla ilk gelenlerden biridir “Koçinalar”. Taner’in mizahi dille kaleme aldığı Koçinalar öyküsü aynı zamanda kitaba da adını veriyor.
13. Annemin Sardunyaları/Selim İleri
Selim İleri’nin etkileyici öykülerinden olan “Annemin Sardunyaları”, “Pastırma Yazı” kitabında yer alıyor.
