Bilim ve teknolojinin bugün hayatımızın çok önemli bir parçası olduğu yadsınamaz bir gerçektir. İnsan yaşamları her zaman teknoloji ve teknolojik başarılardan etkilenmiştir. İnsanlık teknolojinin önemli olmadığı bazı dönemler görmüş olsa da, günümüzde teknolojisiz bir hayat hayal edemeyeceğimizi rahatlıkla söyleyebiliriz. Günümüzde yaptığımız şeylerin büyük bir çoğunluğu teknoloji sayesinde gerçekleşir. Örneğin, teknoloji olmasaydı şu anda bu yazıyı okuyamazdınız. Dolayısıyla teknoloji hayatımızın çok büyük bir parçasıdır. Bu nedenle teknolojinin ne olduğunu analiz ederek yararlarını ve zararlarını anlattık. İşte teknolojinin yararları ve zararları.
Teknolojinin yararları ve zararları nelerdir konusuna geçmeden önce teknoloji nedir öğrenelim. Teknoloji, mal veya hizmetlerin üretiminde veya bilimsel araştırma, günlük kullanım vb. gibi farklı amaçların gerçekleştirilmesinde kullanılan tekniklerin, becerilerin, yöntemlerin ve süreçlerin toplamı olarak tanımlanabilir. Bir girdi alarak teknolojiyi uygulayan, sistemin kullanımına göre değiştirilebilen ve daha sonra bir sonuç üreten sistemlere (örneğin makineler) teknoloji sistemleri veya teknolojik sistemler denir. Görüldüğü gibi günümüzde teknolojinin tanımı çok geniştir ve çok çeşitli yönleri kapsar.
Teknolojinin en basit şekli, insanlık tarihinde görüldüğü gibi temel araçların geliştirilmesi ve kullanılmasıdır. Ateşin nasıl kontrol edileceğine dair tarih öncesi keşif ve daha sonraki Tarım Devrimi, mevcut gıda kaynaklarını arttırdı ve tekerleğin icadı, insanların seyahat etmelerine ve çevrelerini kontrol etmelerine yardımcı oldu. Matbaa, telefon ve internet dahil olmak üzere tarihi zamanlardaki gelişmeler, iletişimin önündeki fiziksel engelleri azalttı ve insanların küresel ölçekte özgürce etkileşime girmelerine olanak tanıdı. Burada teknolojinin çok basit bir şekilde başladığını ve bugün sahip olduğumuz ve kullandığımız şeye yavaş yavaş geliştiğini görebiliriz.
Teknolojinin hayatımıza birçok etkisi vardır. Günümüzdeki gelişmiş ekonomiler, teknolojinin yararları konusuna iyi bir örnektir. Ancak, yine de teknolojinin bazı istenmeyen yan etkileri bulunur. Birçok teknolojik süreç, kirlilik olarak bilinen istenmeyen yan ürünler üretir ve doğal kaynakları tüketerek dünyanın çevresinin yok olmasına neden olur. Yenilikler her zaman bir toplumun değerlerini etkilemiş ve teknoloji etiğinde yeni sorular ortaya çıkarmıştır.
Teknoloji hakkında biraz bilgi sahibi olduğumuza göre teknoloji insan hayatını nasıl etkilemektedir ve teknolojinin yararları ve zararları nelerdir öğrenelim.
Artık teknolojiyi tanımladığımıza ve tanımın zaman içinde nasıl değiştiğini anladığımıza göre, teknolojinin insan yaşamındaki bazı olumlu yönlerine bakalım. İşte teknolojinin yararları.
1. Teknoloji bilgiye erişimi kolaylaştırdı
Eski günlerde, insanlar bazı bilgilere erişmek için bir kütüphaneye (veya kitaplarının olduğu bir yere) gitmek zorundaydı. Her şehrin, ilçenin veya köyün kendi kütüphanesi olsaydı bu bir sorun olmazdı, ancak durum böyle değildi. Kitaplar birincil bilgi kaynağıydı ve bilginin sahip olduğu güç nedeniyle kitaplar yaygın ve kolay erişilebilir değildi.
Teknolojinin gelişmesiyle birlikte istediğimiz bilgilere evimizin konforunda kolayca ulaşabiliyoruz. İnternet sayesinde tüm dünyayla etkileşim halindeyiz ve birçok bilgi pratik olarak her zaman emrimize amade.
2. Teknoloji zamandan tasarruf etmemizi sağladı
Teknoloji sayesinde birçok şey daha hızlı. İletişim, baskı, günlük işler, üretim, ve bilgiye erişim, teknolojinin sağladığı hızdan yararlanan şeylerden sadece birkaçıdır. Eski zamanlarda insanlar, artık birkaç saatte ulaşabildiğimiz bir yere günler veya haftalarca seyahat etmek zorundaydılar. Uzak yerlere haftada yalnızca bir kez posta iletilirken, günümüzde e-postaları kullanarak herhangi biriyle çok hızlı bir şekilde iletişim kurabiliyoruz.
Eski zamanlarda insanlar kitapları kopyalamak için çok fazla zaman harcıyorlardı. Artık sadece bir gecede binlerce, hatta milyonlarca kopya basan matbaalarımız var ve bunlar binlerce örnekten sadece birkaçı. Teknoloji gerçekten birçok şeyi hızlandırdı ve modern çağın gelişmesine yardımcı oldu.
3. Teknoloji sayesinde ulaşım gelişti ve kolaylaştı
Teknolojinin yararları ve zararları denince ilk akla gelen şeylerden biri de ulaşım oluyor. Ulaşımda ve araçlarda yapılan teknolojik gelişmeler, sadece daha hızlı seyahat etmemizi değil, aynı zamanda daha önce ulaşamadığımız yerlere de seyahat etmemizi sağladı. Gemi icat edilmeseydi, Güney Kutbu’na asla seyahat edemezdik. Uzay mekikleri icat edilmeseydi, uzaya asla gidemeyecektik. Dolayısıyla teknoloji sadece ulaşımı kolaylaştırmakla kalmadı, aynı zamanda daha önceden gidemediğimiz yerlere de seyahat etmemize olanak tanıdı.
4. Teknoloji sayesinde yeni iletişim yolları icat edildi ve geliştirildi
Teknoloji sadece iletişimi geliştirmekle kalmadı, tamamen değiştirdi. İlk aşamalarda, insanlar yalnızca sözlü veya sözsüz iletişim kullanarak iletişim kurdular. Daha sonra, yazılı iletişim biçimlerini kullandılar. Ancak teknolojik alandan önce mesajlar, ya haberciler aracılığıyla ya da çok yavaş olan posta servisi (ki bu da nispeten yeni) aracılığıyla gönderildi.
Telgraf, telefon ve internet gibi teknolojik gelişmeler, iletişim algımızı yeniden tanımlamayı başardı ve ve nerede olurlarsa olsun sevdiklerimizle farklı şekillerde iletişim kurabilmemizi sağladı.
5. Yenilik ve iyileştirmeye katkıda bulundu
Teknoloji zincirleme bir reaksiyondur. Bir şey mutlaka başka bir şeye yol açar. Teknolojinin nefes kesici bir şekilde yenilikçi olmasının nedeni budur. Çünkü her adımda yaratmayı teşvik eder ve yeni bir şey geliştirme rekabeti, halihazırda sahip olduklarımızın da gelişmesine yol açar. Bu açıdan, teknolojinin bize ve toplumumuza nasıl faydalı olduğu ve yenilikle birlikte iyileştirmeyi nasıl teşvik ettiği anlaşılabilir. Bu, teknolojinin yararları ve zararları konusunu için verilebilecek iyi bir örnektir.
6. Daha çok bilgi edinmemizi sağladı ve eğitim sistemini geliştirdi
Teknoloji sayesinde evren ve etrafımızdaki şeyler hakkındaki genel bilgimizi artırmayı başardık. Bilgimiz hala sınırlı olmasına ve tüm sorularımızı cevaplamamasına rağmen, tüm teknolojik gelişmeler sayesinde yarım yüzyıl öncesine göre çok daha fazlasını bilmeyi ve anlamayı başardık. Bunun ne kadar büyük bir fark olduğunu bir düşünün ve yüzyıllarla veya bin yıllarla karşılaştırın. Tabii ki, elde edilen tüm bu bilgiler eğitim sürecinde kullanıldı ve eğitim sistemlerimizi hem teorik hem de pratik olarak geliştirmeye yardımcı oldu.
7. Tıp ve sağlık alanlarının gelişmesini sağladı
İnsanların hastalıkları nasıl kan salarak ve sülük kullanarak ya da şüpheli otlar kullanarak tedavi ettiğini hatırlıyor musunuz? Eğer bunları hiç duymadıysanız, bu teknolojik gelişmenin çok önemli bir işaretidir. Teknoloji, insan vücuduyla ilgili anlayışımızı geliştirdi ve tıbbın, bazı süreçleri daha iyi anlamasını sağladı. Bu, aşıların ve ilaçların yaratılmasında ve dünya çapında milyonlarca hayat kurtaran tedavi formlarında kullanıldı. Bu nedenle, teknoloji sadece bizi kurtarmakla kalmadı, aynı zamanda yaşam beklentimizi de büyük ölçüde artırdı ve hatta bazı insanlar bunu daha da artırabileceğini düşünüyorlar.
Teknolojinin zararları
Teknolojinin yararları ve zararları konumuzda teknolojinin yararlarına örnekler verdik, şimdi teknolojinin bazı zararlarına bakalım. Unutmayın ki, faydalı olan herhangi bir şeyin zararı da vardır. Bu durum, teknoloji için de geçerlidir. Sizler için teknolojik ürünlerin zararları nelerdir anlattık.
1. Teknoloji, başta devletler olmak üzere herkese gözetim imkanı verdi
Yevgeny Zamyatin, Aldous Huxley ve George Orwell tarafından yazılan distopik romanları hatırlıyor musunuz? Bütün bu romanlar, insanların devlet tarafından tam kontrol altında olduğu fütürist bir toplumu tartıştı. Bu romanlarda devletler, denetimde ve halkın gözetiminde acımasızdı ama unutmamak gerekir ki, bu romanlar teknolojinin bugünkü kadar gelişmediği, gözetleme ve denetim olanağının o döneme göre çok daha az olduğu bir dönemde yazıldı.
Modern teknoloji o kadar ilerledi ki insanları, eylemlerini ve hareketlerini denetlemenin ve hatta bir dereceye kadar hayatlarını kontrol etmenin sayısız yolu var. Elbette bunlardan bazılarını bilsek de, birçoğunu maalesef bilmiyoruz. Bu, teknolojik gelişmenin çok olumsuz bir yan etkisidir ve uygun şekilde kontrol edilmezse toplumumuz için potansiyel olarak yıkıcı sonuçlar doğurabilir.
2. Teknoloji geliştikçe ona olan bağımlılık daha da arttı
Teknolojiye olan bağımlılık, teknolojinin yararları ve zararları denildiği zaman hemen akla gelmektedir. Bu, teknolojinin çok sosyopsikolojik bir yan etkisidir ve kesinlikle kendi kararlarımızın sonucudur. Elbette teknoloji hayatımızı daha iyi ve daha hızlı hale getirdi ama biz de ona bağımlı hale geldik. Teknolojiye güvenerek kim olduğumuzu unutmamalıyız, yani sosyal temasa ihtiyaç duyan ve teknolojiye bağımlı olmamamız gereken insanlar olduğumuzu unutmamalıyız. Çünkü teknoloji nadiren gerçek hayattaki sorunların çözümüdür.
3. Fiziksel olarak sosyalleşmeyi azalttı
Hayatımızdaki insanlardan uzaklaşıp teknolojiye yöneldikçe, sosyalleşmek yerine aslında tam tersini yapıyoruz. Teknoloji insanları birbirine bağlamak için çok şey yapabilir, dostluklar ve farklı ilişkiler kurmaya ve güçlendirmeye yardımcı olabilir, ancak aynı zamanda bizi arkadaşlarımızdan ve toplumdan uzaklaştırır. Sosyalleşmemek ciddi bir sorun haline gelebilir ve insan olarak bizler için doğal olmadığından kaçınılması gereken bir şeydir.
4. İşgücü azaldı
Teknolojik gelişmeler sadece üretimin otomasyonunu sağlamakla kalmamış, aynı zamanda üretimde robotların kullanımını da sağlamıştır. Daha önce insanlar tarafından yapılan iş, şimdi onu eşit derecede verimli yapan ve aslında her ay bir kişiye ödeme yapmaktan çok daha ucuza mal olan robotlara verildi.
Elbette bu, tüm alanlar için geçerli değildir, ancak geçerli olduğu alanlarda insan emeğinin potansiyelini ve maliyetini büyük ölçüde azaltmıştır. İnsana olan ihtiyacın azalması ve işsizlik, bunun en üzücü sonuçlarından bazılarıdır.
5. Teknolojiden kaynaklanan sağlık sorunları ortaya çıktı
Teknolojiyle, özellikle bilgisayar teknolojisiyle ilgili birçok sağlık sorunu var. Elbette bunlar çoğu zaman ölümcül olmasa da, fazlasıyla olumsuz etkileri vardır. Görme bozukluğu, sürekli sinirli olma durumu, filmlerdeki ve TV dizilerindeki parlak ışıklar yüzünden yaşanan epileptik nöbetler ve psikolojinin bozulması, bu olumsuz etkilere verilebilecek örneklerden bazılarıdır. Ancak bu sorunların hepsi, teknoloji doğru şekilde kullanıldığında önlenebilir veya çözülebilir.
6. Gizlilik diye bir şey kalmadı
Gizlilik çok önemlidir, hatta bazı insanlar için hayatidir. Daha az gelişmiş teknolojiye sahip bir dünyada insanlar daha fazla mahremiyete sahipti. Çünkü onları denetleyecek ve gerekli verileri kategorilere ayıracak bir sistem yoktu. Sunucular, ağlar ve veritabanlarıyla dolu, insanların çevrimiçi bir şeyler yazdıkları ve her seferinde dijital bir iz bıraktıkları bir dünya olan günümüz dünyasında mahremiyet ciddi şekilde tehlike altındadır.
İnsanlar gözetleniyor ve sürekli olarak mahremiyetlerini ifşa etme riskiyle karşı karşıya kalıyorlar. Bazı şeyler fark edilmeyebilir, ancak sizi tehdit edebilecek ve özel verilerinizden nasıl yararlanacaklarını bildikleri için başınızı belaya sokabilecek çok kötü niyetli insanlar var. Bu nedenle elinizden geldiğince gizliliğinize dikkat etmeye çalışmalısınız.
7. Yepyeni bir suç biçimi ortaya çıktı: Siber suç
Modern teknolojinin gelişimi aynı zamanda tamamen yeni bir suç biçimi de yarattı. Siber suç, bilgisayar ağlarıyla bağlantılı bir suçtur. Çoğu dolandırıcılık, hırsızlık ve kimlik hırsızlığı gibi bilinen suçların siber biçimleridir. Siber suç büyüyen bir olgudur ve dünyanın her yerindeki insanların verilerini ve paralarını tehlikeye atmaktadır. Siber suç, dünyanın her yerindeki insanlar için ciddi bir tehdit olan siber terörizm biçimini bile alabilir. Özetlemek gerekirse, siber suçlar büyüyen tehlikeli bir olgudur ve hiç şüphesiz teknolojik gelişmenin en büyük dezavantajlardan biridir.
Teknolojinin yararları ve zararları nelerdir öğrendik. Kısaca özetlemek gerekirse, teknoloji doğru şekilde kullanıldığında yararlıdır. Ancak bazen, biz teknolojiyi en doğru şekilde kullansak bile zararlarından etkilenebiliriz. Bu nedenle teknolojinin yararları ve zararları nelerdir öğrenmek ve teknolojinin zararlarından etkilenmemek için elimizden gelen her şeyi yapmalıyız.
Adım Caner Cem Martı, 1996 yılında Bartın'da doğdum. 2010 yılında geçirdiğim kaza sonucunda vücudumun %99'u felç kaldı. 2015'ten bu yana bazı cihazlar yardımıyla internet ortamında çalışabiliyorum. İçerik editörlüğü ve sosyal medya uzmanlığı gibi alanlarda tecrübe sahibiyim, ancak asıl uzmanlık alanım SEO uyumlu makale yazmak. Ayrıca front-end tasarımlar yapıyorum. Sinema, spor ve tarih gibi konular çok dikkatimi çekiyor. Özellikle sinema tutkunuyum.
