Taurin, esansiyel olmayan amino asitlerden biridir ve vücutta üretilir. Vücuttaki su ve tuz, kandaki mineral ve tuz dengesini korur; zihinsel ve sinirsel gelişim için önemlidir. Günümüzde en çok kullanılan amino asitlerden biri olan taurin, çok fazla efor sarf edildiğinde, stres ve baskı hissedildiğinde vücut tarafından salgılanır. Peki, taurin ne işe yarar? Taurinin faydaları ve zararları nelerdir? Bu yazımızda sizler için taurin hakkında merak edilenleri derledik.
Taurin nedir?
İnsan vücudu proteinlerden oluşur. Proteinlerin yapı taşları ise aminoasitlerdir. Amino asitler esansiyel, şartlı esansiyel ve esansiyel olmayan amino asitler olmak üzere 3 gruba ayrılmaktadır. Taurin esansiyel olmayan aminoasitlerden biridir ve başlıca kırmızı et ve balıkta bulunur, anne sütünde ise bir miktar vardır. Taurin doğal beslenme ile yeteri kadar alınamazsa takviye etmek gerekebilir. Günümüzde en çok kullanılan amino asitlerden biri olan taurin, çok fazla efor sarf edildiğinde, stres ve baskı hissedildiğinde vücut tarafından salgılanır. Vücuttaki su ve tuz, kandaki mineral ve tuz dengesini korur; zihinsel ve sinirsel gelişim için önemlidir. Aynı zamanda kalsiyum ve magnezyum gibi insan sağlığı için faydalı olan minerallerin hücrelere taşınmasını sağlar. Egzersiz öncesi ve sonrası kullanıldığında vücuda zindelik verir, kas yorgunluğuna ve eklem ağrılarına da iyi gelir.
Taurin, günümüzde en yaygın gıda desteklerinden biridir. Taurin vücut tarafından üretilebildiği için esansiyel bir amino asit değildir ancak bazı durumlarda vücut tarafından yeterince üretilemeyebilir. Bu durumda taurin şartlı esansiyel amino asit olarak kabul edilmektedir. Şartlı esansiyel olan taurin bazı durumlarda takviye olarak kullanılabilir. Örneğin, anne sütünde yeterli miktarda taurin bulunmadığı için bebek mamaları taurin ile zenginleştirilmiştir. Taurin, besin desteği ve ilaç olarak konjestif kalp yetmezliği, yüksek kolesterol, kistik fibrozis, viral hepatit, dikkat eksikliği, epilepsi, şeker hastalığı, otizm ve hiperkativite bozukluğu, retina sorunları ve alkolizm gibi hastalıkların tedavisinde de kullanılabilir.
Taurin hangi besinlerde bulunur?
Taurin, genel olarak et, süt ve deniz ürünleri dahil olmak üzere çeşitli gıda kaynaklarında doğal olarak bulunur. Anne sütünde ise bir miktar vardır.
Taurin eksikliğinde hangi durumlar ortaya çıkar?
Vücut yeteri miktarda taurin üretemez ve dışarıdan yeteri kadar taurin alamazsak bazı sağlık sorunları ortaya çıkabilmektedir. Özellikle, A vitamini, B6 ve çinko eksikliği olan kişilerde, yeteri kadar taurin üretilmez.
Taurin eksikliği sonucunda kalp ve göz rahatsızlıkları görülebilmektedir. Kalp rahatsızlıkları üzerindeki etkileri net olarak bilinmemesine rağmen birçok kalp hastalığının tedavisinde taurin desteği kullanılmaktadır. Taurin eksikliğinin göz sağlığı üzerine olan olumsuz etkisi ise retina dejenerasyonu ve görme kaybına yol açabilmektedir. Uzun süreli taurin yetersizliğinde göz sorunları görülebilmektedir. Taurin, bir antioksidan olarak kabul edilmektedir ve bu sayede serbest radikallere karşı kasları korumada yardımcıdır. Taurin eksikliği sonucunda kas hasarı ve güç bozukluğu da oluşabilir. Taurin eksikliğinin, dayanıklılığı nasıl etkilediği ile ilgili yapılan çalışmalar sonucunda eksikliğinin dayanma gücünün düşmesine neden olduğu bulunmuştur. Özellikle spor yapanlarda taurin eksikliğinin bu istenmeyen sonucu ortaya çıkabilmektedir ve taurin desteğinin fiziksel performansı artırdığı bulunmuştur.
Taurinin zararları nelerdir?
Her mineral ve amino asitte olduğu gibi fazla taurin kullanmak da çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilir. Fazla taurin, uykusuzluğa ve buna bağlı olarak kronik halsizliğe yol açar. Günde 3 gram taurin alımı güvenli olduğu ve toksik etki oluşturmadığı kabul edilmektedir. 3 gramdan fazla alınan taurin ise böbreklerde tahribat yaratır ve böbrek bozukluklarına yol açabilir.
Optimal taurin alım dozajı günlük 0.1-0.5 g/kg arasında belirlenmiştir. Yani 60 kg biri için optimal doz 6-30 gram arasında olacaktır. Bu miktar ise önerilen güvenli dozun çok üstündedir. Ayrıca kas hasarı üzerinde faydalı etkilerinin, günde 6 g’lık bir dozajdan kaynaklandığı söylenmektedir. Önerilen güvenli alım düzeyinin bu kadar üstünde olması ise güvenilirliğini sorgulatmaktadır. Sizin için uygun olan miktarı doktorunuz ile belirlemeniz en doğrusu olacaktır.
Enerji içecekleri taurin ile zenginleştirildiği için fazla miktarda enerji içeceği tüketimi ile doz aşımı ve böbrek hasarı görülebilir. Özellikle hamilelelik ve emzirme dönemlerinde enerji içeceği tüketiminden kaçınmak gerekir. Bu dönemde tüketilen enerji içecekleri böbrek hasarının yanı sıra fetüste de anomalilere neden olabilir. Kafein hassasiyeti olanlar, kaygı ve bipolar bozukluk tedavisi görenler, depresyon, karaciğer ve böbrek hastalığı olanlar, kalp hastalığı olanlar da enerji içeceği tüketmemelidir. Ayrıca anksiyete bozukluğu olanlar ve panik atak hastası olanlar taurin desteği de kullanmamalıdır. Aynı şekilde çocuklar da enerji içeceği tüketiminden kaçınmalıdır. Çocuklarda doktor önerisi olmadan taurin desteği kullanılması gelişimleri üzerinde istenmeyen sonuçlar doğurabilir. Sürekli enerji içeceği içenlerde çarpıntı, kas seğirmesi, halüsinasyon görme, halsizlik ve mide bulantısı ortaya çıkabilir.
Unutulmamalıdır ki taurin takviyesinin enerji içecekleri tüketerek alınması güvenli değildir ve önerilmemektedir. Enerji içecekleri tüketilmesi aynı zamanda fazla miktarda kafein ve şeker alımına da neden olur.
Taurinin faydaları nelerdir?
- Fazla alımı istenmeyen etkiler yaratsa da yeterli miktarda taurinin faydaları yadsınamayacak kadar önemlidir.
- Kalp sağlığı üzerinde, atletik performans üzerinde etkileri olmasının yanı sıra antioksidan özelliği sayesinde de koruyucudur. Kardiyovasküler hastalık riskini azaltır, kan basıncını düşürür, iltihabı azaltır. Taurin kalp kaslarını güçlendirir, kalbin çalışmasına destek olur.
- Taurin yetersizliğinde kötü kolesterol (LDL) seviyesinde artış olmaktadır. Yeterli miktarda taurin kolesterol dengesini sağlamaya yardımcı olur.
- Taurin vücuttaki su ve tuz, kandaki mineral ve tuz dengesini korur, böylece böbrek sağlığına da iyi gelir. Ayrıca vücudun su kaybetmesini engellediği için dolaylı olarak cilde de faydalıdır.
- Sporcularda atletik performansı artırmaya yardımcıdır. Spor yapan kişilerin sıklıkla kullandığı taurin, kas ve kemik gelişimini destekler. Ayrıca spor yaparken aşırı bir şekilde terlemeyi önler.
- Diyabet, böbrek hastalığı, kalp hastalığı, kanser ve obezite nedeniyle insülin direnci, yüksek gliserit ya da düşük HDL gibi sağlık problemleri metabolik sendrom riskini artırır. Taurin ise metabolik sendroma karşı da koruyucudur.
- Zihinsel gelişimi ve sinir gelişimini destekleyen taurin, beyin hücrelerinin yenilenmesine yardımcı olur. Taurin, kök hücrelerini uyarır, nöronların ömrünü uzatarak beyin hücrelerinin büyümesini artırmayı kolaylaştırır. Böylece, Parkinson hastalığının yan etkileri üzerinde de olumlu etkiler gösterir. Yapılan çalışmalar sonucunda Parkinson hastalarında taurin seviyelerinin düşük olduğu bulunmuştur. Unutkanlığın azaltılmasında da etkilidir.
- Taurin eksikliğinde depresyon, dikkat eksikliği, alkolizm gibi sorunlar da görülebilir. Bu nedenle yeterli taurin alımı sinir gelişimine yardımcı olarak bazı hastalıkların ortaya çıkmasını engeller.
- Taurin aynı zamanda kemik gelişiminde önemlidir ve vücutta meydana gelen kırıkların hızlı şekilde iyileşmesine kaktı sağlar.
Sonuç olarak taurin vücudumuzda üretilmesine rağmen bazı durumlarda takviye olarak almamız gereken bir besin desteğidir. Bu durumda taurin şartlı esansiyel bir amino asit olur ve yetersizliğinde istenmeyen sağlık sorunları görülebilir. Fazlalığında da toksik etkiler olabileceği unutulmamalı ve ihtiyacınız olan miktarı doktorunuz ile bireysel olarak değerlendirmelisiniz. Hiçbir besin desteği kulaktan dolma bilgiler ile alınmamalıdır. Sağlığımızı korumak isterken daha kötü sonuçlar ile karşılaşabiliriz. Bu nedenle taurin desteği kullanmak istiyorsanız sağlık uzmanına mutlaka danışmalısınız.
