Dolandırıcılık, 2023’ü geride bırakmaya hazırlandığımız şu günlerde herhalde en sık duyduğumuz kelimelerin başında geliyor. Neredeyse her yeni günde farklı bir sosyal medya fenomeni türlü suç ve dolandırıcılık haberleri ile karşımıza çıkıyor. Seçil Erzan adlı bankacının fon dolandırıcılığı son günlerin en çok tartışılan konusu. Sülün Osman, Jet Fadıl, Selçuk Parsadan veya Tosuncuk lakaplı Mehmet Aydın’ın vurgunları ise hafızlardaki tazeliğini korumaya devam ediyor. Ancak dolandırıcılık ne yeni ne de bizim ülkemize özgü bir şey. Öyle ki tarih, kullandıkları akıl almaz yöntemler ve hilelerle unutulmaz hale gelen dolandırıcılarla dolu. İşte Charles Ponzi’den Elisha Perkins’e tarihteki en ünlü dolandırıcılar.
1. Elisha Perkins
Tarihteki en ünlü dolandırıcılar listesinin olmazsa olmazlarından biri 1741-1799 yılları arasında yaşayan Amerikalı doktor Elisha Perkins. Çünkü Amerika Birleşik Devletleri’nin ilk başkanı George Washington bile bu yetenekli dolandırıcının mağdurları arasındaydı!
Doktorluk mesleğini dolandırıcılık için harika bir paravan haline getiren Perkins etkin olduğu yıllarda romatizma ve gut başta olmak üzere çeşitli hastalıkları tedavi edebilen bir tıbbi cihaz geliştirdiğini ileri sürmüştü. Patentini aldığı bu cihaz, sivri uçlu bir adet pirinç çubuk ile iki adet metal çubuktan ibaretti. Doktor, bu basit düzenekle çok sayıda insanın karşısına yeni bir umut olarak çıkmıştı. Yapılması gereken şey ise bu çubukları hastalıktan etkilenen bölgeye temas ettirmekti. İşte Elisha Perkins, 1790’lerin sonunda hiçbir faydası ve bilimsel dayanağı olmaya bu “tıbbi cihazı” sayısız insana satmayı başarmış ve önemli bir servet elde etmişti.
2. William Mumler
Spiritüalizm, 19. yüzyılın sonlarında özellikle Amerika Birleşik Devletleri’nde oldukça popüler bir akımdı. İşte 1832 yılında ABD’nin Boston şehrinde dünyaya gelen William Mumler isimli fotoğrafçı, dönemin ruhunu iyi analiz etmiş, bu sayede dolandırıcılık yeteneklerini önemli bir ekonomik kazanca dönüştürmüştü.
William Mumler insanları, kaybettikleri yakınlarıyla birlikte fotoğraflayabildiğini ileri sürüyordu! O dönem çeşitli basın organlarında da kendisine yer bulan Mumler, meşhur bir “ruh fotoğrafçısı” olarak anılır hale geldi. Hayatını kaybeden yakınlarını hiç değilse bir fotoğraf karesinde yeniden görmeyi uman kederli insanlar, bu kurnaz dolandırıcının fotoğraf stüdyosu önünde uzun kuyruklar oluşturuyordu.
3. Mary Baker
Tarihteki en ünlü dolandırıcılar arasında yer alan isimlerden biri de 1792 yılında dünyaya gelen Mary Baker adlı İngiliz kadın. Baker, 1814 yılında İngiltere’deki ufak bir kasabada yaşayan herkesi kandırmayı başarmıştı. Hem de hayli sıra dışı bir şekilde.
Mary Baker, detaylı dolandırıcılık planının ilk adımı için hayli ilginç kıyafetler tasarladı. Egzotik kıyafetleri ile Almondsbury adlı yerleşim yerinin sokaklarında dolaşmaya başladı. Bu esnada kimsenin anlamadığı bir dilde konuşuyordu. Elbette yerel halkın dikkatini çekmesi fazla uzun sürmedi. Bu tuhaf kadın için bir “tercüman” bulundu ve gerçek nihayet ortaya çıktı. Bu mütevazı İngiliz kasabasının sakinleri, Doğu Hint Adaları’ndaki bir ülkenin prensesi ile karşı karşıyaydı!
Elbette bu hikaye Mary Baker tarafından uydurulmuştu. Baker, yerli halka kendisini Prenses Caraboo olarak tanıtmıştı. Bu tuhaf prensesin şöhreti de kısa sürede yayıldı. Gazeteler, onun fotoğraflarıyla doluydu. Dans, okçuluk ve eskrim gibi farklı alanlarda gösteriler düzenlediği kumpanyası, büyük popülarite yakalamıştı.
4. Amy Bock
1859 yılında Tazmanya Adası’nda dünyaya gelen Amy Bock isimli kadın inanılmaz dolandırıcılık yetenekleri sayesinde bu alanda dünyanın en ünlü isimlerinden biri haline gelmeyi başardı. Bock, 1943 yılında sona eren yaşamı boyunca Yeni Zelanda’da onlarca insanı dolandırdı. Öyle ki resmi belgelerde dahi “dolandırıcılığı alışkanlık haline getirmiş bir suçlu” şeklinde tanımlanacaktı.
Müthiş bir ikna kabiliyetine sahip olan bu kadın, söz gelimi insanlara bir saat tamircisi olduğunu söylüyordu. Daha sonra bu saatleri satıyor ve sahiplerini, saatlerin kaybolduğuna inandırıyordu. Bir başkası adına alışveriş yapıyor, ardından sırra kadem basıyordu. Hayali ürünler satmak ve hiç gerçekleşmeyecek etkinlikler organize etmek konusunda da uzmandı. Ancak en büyük hünerini 1900’lerin ilk yıllarında sergileyecekti.
Ülkenin en meşhur kadın dolandırıcısı haline gelen Amy Bock 1907 yılında kritik bir karar almak zorunda kaldı. Ya dolandırıcılığı bırakacaktı ya da kadın olmayı! Bock, ikinci yolu tercih etti. Kendisine yeni kıyafetler aldı, imajını değiştirdi ve yeni bir kimliğe büründü. Artık Percy Redwood isimli bir erkek dolandırıcıydı! Bock o kadar iyi bir dolandırıcıydı ki yeni kimliği ile zengin bir aileye mensup olan Agnes Ottaway isimli kadını evliliğe ikna etmeyi de başarmıştı!
5. John Brinkley
John Brinkley adlı şarlatan, 1885 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nde dünyaya geldi. Tüm başarılı dolandırıcılar gibi oldukça yüksek bir ikna kabiliyetine sahipti. En ünlü dolandırıcılar listesindeki bir diğer isim olan Elisha Perkins gibi o da doktorluk mesleğini dolandırıcılık için bir maske olarak kullanıyordu. Ancak John Brinkley hiçbir zaman gerçek bir doktor olmadı. Fakat sahte diplomalar oluşturmak konusunda da hayli başarılıydı.
Brinkley, dolandırıcılık kariyeri boyunca pek çok ameliyata girdi! Bu alanda hiçbir bilgisi olmadığı için de çok sayıda insanın ciddi sağlık sorunları yaşamasına, bazı insanların da ölümüne sebep oldu. Ancak o da asıl vurgunu kendi icadı olan bir tıbbi malzeme ile gerçekleştirdi. Keçilerin testis bezleri ile iktidarsızlığı tedavi edebildiğini ileri sürüyordu. Bu sayede hatırı sayılır bir servet elde etmeyi başardıysa da yakayı ele vermekten kurtulamadı.
6. Charles Ponzi
1882 yılında İtalya’da dünyaya gelen Charles Ponzi, elbette tarihteki en ünlü dolandırıcılardan. Günümüzdeki en popüler dolandırıcılık sistemlerinden biri olan ponzi dolandırıcılığının da isim babası!
Bildiğiniz gibi ponzi sistemi, yüksek kâr vaadiyle yeni kurbanları aslında hiç olamayan bir üretim sisteminin içerisine çekmeye dayanıyor. Bu dolandırıcılık yönteminde kurbanlara kârlı bir üretim sistemi kurulduğu telkin ediliyor, herkesin yatırımı ve sisteme kazandırdığı yeni yatırımcı nispetinde kazanç sağlayacağı söyleniyor. İşte 1920’lerde İtalyan bir göçmen olarak gittiği Amerika Birleşik Devletleri’nde faaliyet gösteren Charles Ponzi bu sisteme adını veren kişi.
7. Clark Stanley
Kendisini bir şifacı ve doktor olarak tanıtan Clark Stanley 1854 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nde dünyaya geldi. 19. yüzyılın sonlarında Çin’den ABD’ye gelen demir yolu işçilerinden geleneksel Çin tıbbında da kullanılan yılan yağının mucizelerini öğrendi. İşte Stanley’nin dolandırıcılık macerası da bu kadim bilgi ile başladı.
Clark Stanley takip eden süreçte “yılan yağı merhemini” her derde deva bir mucize olarak pazarlamaya başladı. Hem kendi hem de ürününün şöhreti o denli yayıldı ki ülke genelinde Çıngıraklı Yılan Kralı olarak anılır oldu. Ancak Stanley’nin mucize ürünü, bir damla bile yılan yağı içermiyordu. 1917 yılında ürün üzerinde yapılan incelmelerde sözde merhemin sığır yağı, kırmızıbiber ve terebentin maddesinden üretildiği anlaşıldı. Ancak Clark Stanley çoktan yüklü bir servetin sahibi olmuştu.
8. Norman Baker
Norman Baker, 1920’li ve 30’lu yıllar boyunca ABD’deki kanser hastalarını kandıran ve bu yolla büyük bir servet sahibi olan acımasız bir dolandırıcıydı. Ana akım tıbbi uygulamalara alternatif kanser tedavisi yöntemleri ile tanındı. Bu alanda o kadar popüler hale geldi ki 1930’ların sonunda sahibi olduğu oteli bir tedavi kliniğine dönüştürdü. Onlarca çaresiz insanı kandıran ve belki de pek çoklarının ölümüne neden olan bu dolandırıcı 1940 yılında yakalandı ve 3 yıl hapis cezasına çarptırıldı.
Kaynak: 1