Tardigradlar, nam-ı diğer su ayıları ya da yosun domuz yavruları, dünyadaki en dayanıklı canlılar arasında yer alıyor. Bu minik canlılar, mikroskop altında oldukça ilginç görünüyor; tombul gövdeleri ve her biri dört ila sekiz pençeyle donatılmış sekiz bacağı ile “Alice Harikalar Diyarında” filmindeki tırtıllara benziyorlar. Ancak bu minik görünümlerinin altında inanılmaz bir dayanıklılık yatıyor. Neredeyse yok edilemez olan bu canlılar, en zorlu koşullarda bile hayatta kalmayı başarıyorlar. İşte tardigradlar hakkında bilmeniz gerekenler…
Tardigradlar nasıl keşfedildi?
Su ayıları ilk kez 1773 yılında Alman zoolog Johann August Ephraim Goeze tarafından keşfedildi. Goeze, bu minik canlıları “küçük su ayıları” olarak adlandırdı. Üç yıl sonra İtalyan biyolog Lazzaro Spallanzani, hareket biçimlerinden ilham alarak onlara “yavaş adımlayan” anlamına gelen “Tardigrada” ismini verdi.
Şimdiye kadar bilim insanları yaklaşık 1.300 tardigrad türü keşfetti. Bu hayvanlar sadece sıcağa, soğuğa veya radyasyona değil, aynı zamanda uzay boşluğundaki koşullara da dayanabilirler
Bunu, “tun” adı verilen kurumuş bir top haline gelerek ve metabolizmalarını neredeyse tamamen durdurarak başarırlar. Sıcaklıklar ya da koşullar normale döndüğünde ise bu durumda yeniden canlanırlar. Yapılan araştırmalar, su ayılarının insanlık yok olduktan sonra bile milyonlarca yıl hayatta kalabileceğini ortaya koyuyor.
Tardigradlar nerelerde yaşar?
Tardigradlar suyun olduğu her yerde yaşayabilir. Okyanuslardan tatlı su göllerine, hatta karadaki yosunlar ve likenlerin üzerinde biriken su damlacıklarında bile yaşamlarını sürdürebilirler. Hatta Himalayalar’ın zirvelerinde ya da okyanusun en derin noktalarında bile bulunabilirler. Kısacası, ekstrem çevre koşulları onlar için bir engel değil, adeta onların yaşam alanıdır.
Su ayılarının diyetleri genellikle bitki ve alglerden oluşur. Hücre duvarlarını delerek içindeki sıvıyı vakumlayarak beslenirler. Ancak bazı türler, mikroskobik solucanlar ve diğer küçük canlılarla da beslenir.
Tardigradları bu kadar dayanıklı yapan şey ne?
Tardigradlar, kriptobiyoz adı verilen bir durumla zorlayıcı çevre koşullarında hayatta kalabilirler. Bu durumda, vücutlarındaki suyun %95’ini dışarı atarlar, başlarını ve bacaklarını geri çekerek fıçı şeklinde kurumuş bir top haline gelirler. Kriptobiyoz, dört ana faktörle tetiklenir: kuruma, donma, oksijen yetersizliği ve aşırı tuz. Bu durumda metabolizmalarını neredeyse durma noktasına getirirler. Vücutlarında oluşan benzersiz proteinler hücrelerini korur, tardigrad yeniden canlanana kadar bu durum sürebilir.
Ne kadar yaşarlar ve ne kadar büyürler?
Bir tardigrad, tun durumunda bir asırdan fazla yaşayabilir. Normal yaşam süreleri ise 3 ay ile 2,5 yıl arasında değişir. Boyutlarına gelince, genellikle 1 milimetreden büyük olmazlar. Hatta bazen bir nokta büyüklüğünde oldukları söylenebilir.
Tardigradlar, doğanın en inanılmaz canlılarından biri. Boyutları küçük olsa da hayatta kalma becerileri onları dünyanın en dayanıklı canlıları arasında zirveye yerleştiriyor
Tardigradlar, -200°C soğuğa veya 150°C sıcağa kadar dayanabilirler. Ayrıca yüksek basınca, radyasyona ve hatta uzay boşluğuna maruz kalmak bile onlara zarar vermez. Hatta bazı türler, uzaya gönderildikten sonra dünyaya geri dönüp hiçbir zarar görmeden yaşamlarına devam etmişlerdir.
Ancak her şeyin bir sınırı var. Tardigradlar bile dayanamadıkları bir şeyle karşılaşabilir: Aşırı sıcaklıklar. Araştırmalara göre, işler deniz suyu sıcaklığına gelince değişiyor. 38°C civarındaki suda bir gün içinde ölebilir.
Ne kadar sıcak, soğuk, basınçlı ya da radyasyonlu olursa olsun, su ayıları hayatta kalmanın bir yolunu buluyor. Bu minik su ayıları belki de dünyadaki yaşamın en dayanıklı temsilcilerinden biri olarak gelecekte de varlıklarını sürdürecekler. Tardigradlar hakkında bilmeniz gerekenler yazımızın sonuna geldik. Bu içerik de ilginizi çekebilir:
