ListeList
  • Ana Sayfa
  • Gündem
  • ListeList Özel
  • Alışveriş
  • Koronavirüs
  • Sinema
  • Kadın
  • Diğer
    • Edebiyat
    • Sağlıklı Yaşam
    • Seyahat
    • İş Yaşamı
    • Tiyatro
    • Hayvansever
    • Spor
    • İstanbul
    • Tarih
    • Müzik
    • Astroloji
    • +18
    • Ekoloji
    • Tasarım
    • Dizi
    • Teknoloji – Bilim
    • Yeme – İçme
    • Pürtelaş
    • Testler
    • Video
Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle
  • Ana Sayfa
  • Gündem
  • ListeList Özel
  • Alışveriş
  • Koronavirüs
  • Sinema
  • Kadın
  • Diğer
    • Edebiyat
    • Sağlıklı Yaşam
    • Seyahat
    • İş Yaşamı
    • Tiyatro
    • Hayvansever
    • Spor
    • İstanbul
    • Tarih
    • Müzik
    • Astroloji
    • +18
    • Ekoloji
    • Tasarım
    • Dizi
    • Teknoloji – Bilim
    • Yeme – İçme
    • Pürtelaş
    • Testler
    • Video
Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle
ListeList
Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle

Ana sayfa » Tarih » Tarihinden Direnişine 22 Adımda Taksim Meydanı’nın Öyküsü

Tarihinden Direnişine 22 Adımda Taksim Meydanı’nın Öyküsü

Emel Gülcan Yazar: Emel Gülcan
18 Şubat 2014
Kategori: Tarih
Google Haberler'de ListeList'e Abone Ol
0
Tarihinden Direnişine 22 Adımda Taksim Meydanı’nın Öyküsü
Share on FacebookShare on Twitter

Taksim Meydanı, şehrin en kalabalık yeri, İstanbul’un en renkli fotoğrafı.

Bu sıralar sık sık TOMA’ların, akreplerin, polislerin cirit attığı meydan, aslında günün her saatinde her yaştan her kesimden insanın uğrak yeri.

Taksim Meydanı son zamanlarda en çok 27 Mayıs 2013’te başlayan Gezi Direnişi ile hafızamıza kazınsa da, geçmişte de elbette pek çok siyasi ve toplumsal olayın ev sahibiydi.

Biz de hafızamızı tazeleyelim, meydanın mimari, toplumsal ve siyasal geçmişine şöyle bir bakalım istedik.

Maksemden Taksim Meydanı’na

maksem-taksim-meydani
Taksim Meydanı adını, 1732-1733’te 1. Mahmut tarafından Galata-Beyoğlu suyunu taksim etmek için yapılan maksemden (su dağıtımının yapıldığı bina) aldı.
Cephesinde “Her şeye su ile hayat verdik.” anlamına gelen bir ayet yazan Taksim Maksemi, bugün kurumuş. Ama sivri külahlı, taş yapı İstiklal Caddesi’nin girişinde varlığını sürdürüyor.

Semtin resmileşen tarihi

taksim-tarihi-fotograf
18. yüzyıldan itibaren eskiden kırlık bölgede Topçu Kışlası, kışlanın karşısındaki talim yeri (Talimhane), Abdülmecid Dönemi’nde yapılan Mecidiye Kışlası (İTÜ Taşkışla Binası) ve Gümüşsuyu Askeri Hastanesi gibi binalarla semtin çehresi resmileşti.

Tramvay sayesinde önemi arttı

taksim-tarihi-tramvay
Civardaki binalar, gayrimüslimler ve Levantenlerin yaşadığı Pera (Beyoğlu) ve Tatavla’yla (Kurtuluş) tezatlık yaratınca, bölgeye eğlence mekânları sıkıştırıldı. 1913’te tramvayla Beyoğlu’nun Şişli’ye bağlanması Taksim’in önemini arttırdı.

Civarda neler oldu?

taksim-topcu-kislasi
Meydanın yakınındaki Topçu Kışlası, zamanla kullanılamaz hale gelince önce Taksim Stadyumu’na çevrildi. 1930’larda civardaki Ermeni ve Müslüman mezarlıkları kaldırıldı. Bölgedeki kâgir konaklar, binalar el değiştirip yıkılırken meydanın çevresi değişti.1940’ta İstanbul Valisi Lütfi Kırdar döneminde ise stadın yerine Gezi Parkı yapıldı.

Cumhuriyet Anıtı ile meydan oldu


Taksim, Cumhuriyet Anıtı’ndan önce açıklık alan, bir yol kavşağı görünümündeyken 1928’de Cumhuriyet Anıtı’nın dikilmesiyle şehir meydanı kimliği kazandı.

Yeni düzenin anıtı

yeni-taksim-aniti
Meydanın simgesi Cumhuriyet Anıtı’nı, İtalyan heykeltraş Pietro Canonica 2,5 yılda yaptı. Figüratif bir anlatımla Atatürk’ü ve yeni düzeni anlatan 11 metre yüksekliğindeki heykelde pembe Trentino ve yeşil Suza mermerleri kullanıldı.

Anıtta kimler, neler var?

taksim-anitinda-kimler-var
Anıtın bir yüzü Cumhuriyet Türkiyesini, diğer yüzü Kurtuluş Savaşı’nı simgeler. Kuzey yönünde Mustafa Kemal, yanında İsmet İnönü, Fevzi Çakmak, halk ve iki Sovyet generali Kliment Yefremoviç Voroşilov ile Mihail Vasilyeviç Frunze betimlenir. Yan yüzlerinde birer asker, üstlerindeki madalyonlarda ise iki kadın figürü görülür. Anıtın dar yüzleri altında mermerden yalak, çeşme olarak düşünüldü ama çeşmeler daha sonra eklenmedi.

Yeni rejimin kamusal alanı

cumhuriyet-taksim
Taksim Meydanı, Cumhuriyet’in ilk dönemlerinde, Sultanahmet ve Beyazıt meydanlarının kamusal işlevlerini yüklendi, yeni rejimin simgesi olarak görüldü.

Meydana müdahaleler değişen iktidarlarda da sürdü. Taksim, Adnan Menderes’in imar hamlelerinden Bedrettin Dalan’ın Tarlabaşı yıkımlarından nasibini aldı.

Kanlı 1 Mayıs…

kanli-1-mayis
1 Mayıs İşçi Bayramı’nın Taksim Meydanı’nda kutlanması hükümetler ve kitleler arasında hep tartışma konusuydu. 50 yıllık yasaklı dönem 1976’da sona erdi. Bir sene sonraki kutlama ise kana bulandı.

1 Mayıs 1977’de İşçi Bayramı’nı kutlamak üzere yaklaşık 500 bin kişi Taksim Meydanı’ndaki mitinge katıldı. Alana ateş açılınca yaşanan izdihamda 34 kişi yaşamını yitirdi ve yaklaşık 130 kişi yaralandı. O gün, tarihe Kanlı 1 Mayıs olarak geçti.

Yeniden 1 Mayıs

1-mayis-2009
Meydan ancak 32 yıl sonra, 1 Mayıs İşçi Bayramı’nın resmi tatil ilan edildiği 2009’da kitlelere açıldı. Ama sonraki yıllarda da meydandaki kutlamalar iktidarın keyfine bağlandı.

Tören yeri, buluşma mekânı

taksim-meydani-polis-ablukasi
Meydandaki Cumhuriyet Anıtı bugün ulusal bayramlarda, yılbaşında ve futbol galibiyetlerinde kutlama yeri; Galatasaray Meydanı’nda başlayan bütün eylemlerin varmak istediği son durak. Hatta 2013 Gezi Direnişi’nde polislerin günlerce el ele verip ‘barış ve kardeşlik zinciri’ yaptığı yer!

Meydan 7/24 durmaz

taksim-meydani-gece
Taksim Meydanı ve İstiklal Caddesi 7/24 hareketli, kıpır kıpır bir alan. Meydanın girişindeki büfeler sabaha kadar kapanmaz. Taksiler günün her saati ulaşım sağlar. Müzik, kalabalık, keşmekeş bitmez.

Gece her telden çalan barlarda, kulüplerde eğlendikten sonra, Sıraselviler’deki büfelerde ıslak hamburger, kaşarlı dürüm yenir, sabahın ilk ışıklarıyla evlere dönülür.

Taksim Yayalaştırma Projesi


İstanbul Büyükşehir Belediyesi, sivil toplum örgütlerinin “insansızlaştırma projesi” diyerek karşı çıktığı projeyi 31 Ekim 2012’de başlattı. Trafiği yer altına indirecek tüneller ile Topçu Kışlası’nın yeniden inşasını öngören çalışmanın ilk etabı Tarlabaşı-Harbiye hattı için 5 Kasım 2012’de ilk kazma vuruldu.

Gezi Parkı Direnişi

gezi-parki-direnisi-baslangic
İktidar 27 Mayıs 2013’te, İstanbul 6’ncı İdare Mahkemesi ve 2 No’lu Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu kararına rağmen, Gezi Parkı’na imar izni olmadan Topçu Kışlası’nı yeniden yapmak istedi. 28 Mayıs’a bağlanan gece geç saatlerde yıkım girişiminin ardından Gezi Parkı nöbeti başladı.

”Bu daha başlangıç, mücadeleye devam” ya da ”Isengard’a hoş geldiniz”

taksim-meydani-isengard
Çevik Kuvvet ve zabıta, parkta nöbet tutanlara saldırıp, çadırlarını yakıp, iş makineleriyle ağaçları sökünce “üç, beş ağaç” için başlayan direniş, Türkiye’nin 80 iline yayıldı. Taksim Meydanı haziran ayı boyunca polisin attığı biber gazlarıyla J. R. R. Tolkien’in hayali evrenindeki Isengard’a döndü.

Meydan meydan olalı böyle şenlik görmedi


1 Haziran’da polis meydandan çekilince Gezi Parkı çadırlarla doldu. Parkta gönüllülerin çalıştığı kütüphane, revir ve mutfak kuruldu. 15 Haziran’da polis saldırısıyla dağıtılıncaya kadar Taksim Meydanı, şenlik alanına dönüştü. Alman piyanist Davide Martello’nun 12 Haziran’da direnişe destek için Taksim Meydan’ında çaldığı 1 Mayıs Marşı akıllara kazındı.

Neler yapılması düşünüldü?

taksime-yapilacaklar
O dönemde mimarlar, mühendisler ve şehir planlamacıları Başbakan’ın hızına yetişemedi. Gezi Parkı’na AVM, yeniden yapılacak Topçu Kışlası’na otel-rezidans-şehir müzesi, meydanda şu anda karakola dönüşen Atatürk Kültür Merkezi’ne “barok opera binası” yapılması düşünüldü.

Direnişin Bilançosu

taksim
İçişleri Bakanlığı’nın verilerine göre eylemlere yaklaşık 2.5 milyon kişi katıldı, daha fazlası da sosyal ağlar üzerinden destek verdi. Direnişteki polis saldırısı sonuncunda farklı illerde altı sivil, bir komiser hayatını kaybetti, binlerce kişi yaralandı.

Trafiğin taksim edilişi

taksim-meydani-son-hal
Taksim, şimdi meydandan çok, ucube bir kavşak görünümünde. Meydan, Cumhuriyet ve Halaskargazi caddeleri üzerinden Harbiye, Nişantaşı, Osmanbey, Şişli ve Mecidiyeköy’e, Tarlabaşı Bulvarı’yla Kasımpaşa, Şişhane, Unkapanı ve Aksaray’a, İstiklal Caddesi’yle Tünel ve Karaköy’e, Sıraselviler Caddesi ve Defterdar Yokuşu ile Cihangir ve Tophane’ye, İnönü (Gümüşsuyu) Caddesi’yle Dolmabahçe’ye, Mete Caddesi ve devamındaki Taşkışla Caddesi ile de Nişantaşı ve Maçka’ya bağlanıyor.

Meydan mı beton çölü mü?

beton-kapli-taksim-meydani
İmar planları iptal edilmesine rağmen, Taksim Yayalaştırma Projesi’nde artık sona gelindi. Mevcut haliyle İstanbulluların elinde yağmurda göle, karda buz patenine dönen beton çölü kaldı. Sıkışan trafik, yer altındaki tüneller, yer üstündeki havalandırma bacası ve yaya yolunda otoyol bariyerleri de cabası.

Edebiyatçı bonusu 1

taksim-meydani-yukaridan
“Taksim Meydanı hayattır. Türkiye’nin neşeli, kederli, cani balinasıdır. Ağzından su, sırtından kan, kıçından rakı fışkırtır. Her daim taksilerin kuşatmasındadır ve taksiciler meydanı ağızlarındaki okkalı sigaralarla süzerlerken ekmek, memleket ve meşk hayalleri kurarlar…” (Murat Uyurkulak Bazuka – Kuş Yuvası)

Edebiyatçı bonusu 2

taksim-meydani-anit-eski
“Bütün hayatının coğrafyasını belirleyen temel merkezlerden biri, Taksim Meydanı, iri hindiler gibi dolanan otobüsleri ve dalgın ıstakozlar gibi ağır ağır hareket eden troleybüsleri ve her zaman karanlıkta kalmaya kararlı belirsiz köşeleriyle bu müziğin içinde ağır ağır değişti ve Galip’in ilk defa adımını attığı fakir, düşmüş ve umutsuz bir ülkenin allanıp pullanmış ‘modern’ bir meydanına dönüştü.” (Orhan Pamuk – Kara Kitap)

PaylaşTweetleGönder
Emel Gülcan

Emel Gülcan

İleri
Ağaoğlu Görse “Bu da Değil” Diyeceği 28 Değişik Ev Projesi

Ağaoğlu Görse "Bu da Değil" Diyeceği 28 Değişik Ev Projesi

Yorum yapabilmek için bir ListeList hesabınız olması gerekmektedir. Aşağıdaki bağlantı ile hemen bir hesap oluşturabilirsiniz.

Listelist'e üye ol

İlgili İçerikler

Yılların Eskitemediği Koku: One Million Parfüm İncelemesi
Alışveriş

Yılların Eskitemediği Koku: One Million Parfüm İncelemesi

Ekranların En Ünlü Çiftlerinin Eski Halleriyle Yeni Hallerini Karşılaştıran 30 Kare
Dizi

Ekranların En Ünlü Çiftlerinin Eski Halleriyle Yeni Hallerini Karşılaştıran 30 Kare

skid row los angeles amerika abd listelist
Seyahat

Los Angeles’ın Göbeğinde 90 Yıldan Uzun Süredir Evsizlerin Yaşadığı Depresif Bölge Skid Row

Yılların Eskitemediği Koku: One Million Parfüm İncelemesi
Alışveriş

Yılların Eskitemediği Koku: One Million Parfüm İncelemesi

25 Şubat 2021
Ekranların En Ünlü Çiftlerinin Eski Halleriyle Yeni Hallerini Karşılaştıran 30 Kare
Dizi

Ekranların En Ünlü Çiftlerinin Eski Halleriyle Yeni Hallerini Karşılaştıran 30 Kare

25 Şubat 2021
skid row los angeles amerika abd listelist
Seyahat

Los Angeles’ın Göbeğinde 90 Yıldan Uzun Süredir Evsizlerin Yaşadığı Depresif Bölge Skid Row

25 Şubat 2021
Eski Türkçe Kelimeler: Kulağa Hoş Gelen ve Az Bilinen 53 Kelime
Edebiyat

Eski Türkçe Kelimeler: Kulağa Hoş Gelen ve Az Bilinen 53 Kelime

25 Şubat 2021
Sizi Tartışmanın İçine Çekmeye Çalışan İnsanlarla Başa Çıkmak İçin 8 Tüyo
ListeList Özel

Sizi Tartışmanın İçine Çekmeye Çalışan İnsanlarla Başa Çıkmak İçin 8 Tüyo

25 Şubat 2021
Günümüz Cilt Problemi Maskne: Maskne Nedir ve Nasıl Oluşur?
Alışveriş

Günümüz Cilt Problemi Maskne: Maskne Nedir ve Nasıl Oluşur?

25 Şubat 2021
Komşusunu Öldürüp Kalbini Ailesine Yediren Lawrence Paul Anderson
Gündem

Komşusunu Öldürüp Kalbini Ailesine Yediren Lawrence Paul Anderson

25 Şubat 2021
Boyun ve Sırt Ağrılarına Kısa Sürede Veda Etmek İsteyenlerin Yapması Gereken 8 Şey
Sağlıklı Yaşam

Boyun ve Sırt Ağrılarına Kısa Sürede Veda Etmek İsteyenlerin Yapması Gereken 8 Şey

25 Şubat 2021
Vücudun Olmazsa Olmazı: K Vitamini Nedir? Faydaları Nelerdir?
Alışveriş

Vücudun Olmazsa Olmazı: K Vitamini Nedir? Faydaları Nelerdir?

25 Şubat 2021
aleyna tilki kimdir listelist retrograde
ListeList Özel

Dünya Starı Olma Yolunda İlerleyen Aleyna Tilki Hakkında Bilmeniz Gerekenler

24 Şubat 2021
İngiltere’ye Vize Sağlayan Ankara Anlaşması Nedir? Şartları Nelerdir? Ne Zaman Bitecek?
ListeList Özel

İngiltere’ye Vize Sağlayan Ankara Anlaşması Nedir? Şartları Nelerdir? Ne Zaman Bitecek?

7 Ekim 2020
Evde Hijyen Sağlamanın En Pratik Yolu: Buharlı Temizleyiciler
Alışveriş

Evde Hijyen Sağlamanın En Pratik Yolu: Buharlı Temizleyiciler

10 Nisan 2020
Oyunlardan Uygulamalara: Çocuklara Evde İngilizce Öğretmenin 7 Etkili Yolu
Gündem

Oyunlardan Uygulamalara: Çocuklara Evde İngilizce Öğretmenin 7 Etkili Yolu

9 Nisan 2020
Ruhunuzu Dinlendirin: Mandala Çizimi ve En İyi Mandala Boyama Kitapları
Alışveriş

Ruhunuzu Dinlendirin: Mandala Çizimi ve En İyi Mandala Boyama Kitapları

8 Nisan 2020
Kendi Saçını Kesmek İsteyen Erkeklere: Evde Saç Kesim Rehberi
ListeList Özel

Kendi Saçını Kesmek İsteyen Erkeklere: Evde Saç Kesim Rehberi

8 Nisan 2020
Evde Canı Sıkılanlara Birbirinden Keyifli 18 Hobi ve Aktivite
Alışveriş

Evde Canı Sıkılanlara Birbirinden Keyifli 18 Hobi ve Aktivite

25 Mart 2020
Evde Verimli Vakit Geçirmek İçin Faydalanabileceğiniz 16 Online Eğitim Platformu
ListeList Özel

Evde Verimli Vakit Geçirmek İçin Faydalanabileceğiniz 16 Online Eğitim Platformu

16 Mart 2020
Tablet Fiyatları: En İyi Tabletler Hangileri? Çok Satan 7 Tablet Modeli ve Özellikleri
Alışveriş

Tablet Fiyatları: En İyi Tabletler Hangileri? Çok Satan 7 Tablet Modeli ve Özellikleri

15 Mart 2020
Hayat Yarışında Çocuğunuzu Bir Adım Öne Geçirecek Faydalı Uygulamalar
Teknoloji - Bilim

Hayat Yarışında Çocuğunuzu Bir Adım Öne Geçirecek Faydalı Uygulamalar

28 Eylül 2019
Kokusuyla Hafızalara Kazınan 15 Erkek Parfümü
Alışveriş

Kokusuyla Hafızalara Kazınan 15 Erkek Parfümü

8 Haziran 2019
Tuzsuz Şampuan Ne İşe Yarar? Tuzsuz Şampuanı Neden Tercih Etmeliyiz?
Sağlıklı Yaşam

Tuzsuz Şampuan Ne İşe Yarar? Tuzsuz Şampuanı Neden Tercih Etmeliyiz?

10 Nisan 2019
“Çocuğum Tablet Başından Kalkmıyor” Diyenlere 8 Alanda 40 Etkinlik Önerisi
Gündem

“Çocuğum Tablet Başından Kalkmıyor” Diyenlere 8 Alanda 40 Etkinlik Önerisi

9 Nisan 2019
  • Hakkımızda
  • Gizlilik Politikası
  • Muvafakatname
  • Yazı Gönder
  • Reklam
  • İletişim

© 2021 ListeList - Yeni Nesil Medya Platformu

Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle
  • Ana Sayfa
  • Gündem
  • ListeList Özel
  • Alışveriş
  • Koronavirüs
  • Sinema
  • Kadın
  • Diğer
    • Edebiyat
    • Sağlıklı Yaşam
    • Seyahat
    • İş Yaşamı
    • Tiyatro
    • Hayvansever
    • Spor
    • İstanbul
    • Tarih
    • Müzik
    • Astroloji
    • +18
    • Ekoloji
    • Tasarım
    • Dizi
    • Teknoloji – Bilim
    • Yeme – İçme
    • Pürtelaş
    • Testler
    • Video

© 2021 ListeList - Yeni Nesil Medya Platformu

Oturum süresi doldu

Lütfen tekrar giriş yapın. Giriş sayfası yeni bir pencerede açılacaktır. Giriş yaptıktan sonra pencereyi kapatıp bu sayfaya dönebilirsiniz.

>

ListeList'ten en iyi şekilde faydalanabilmeniz için çerezler (cookies) kullanmaktayız.

Daha fazla bilgi ve hangi çerezleri kabul edip etmeyeceğinizi öğrenmek için ayarlara bir göz atabilirsiniz.

ListeList
Gizlilik

ListeList'ten en iyi şekilde faydalanabilmeniz için çerezler (cookies) kullanmaktayız. Çerez bilgileri tarayıcınızda saklanmaktadır ve takip eden ziyaretlerinizde siz olduğunuzu bilebilmek, sitenin hangi alanlarını ilgi çekici bulduğunuzu incelemek gibi amaçlarla kullanılmaktadır.

Kullanılması gerekli çerezler

Kullanılması gerekli çerezler tercihlerinizi saklamak ve buna uygun hizmet verebilmek adına her zaman etkin durumdadır.

Eğer bu çerezi kapatırsanız, bu ekranda yapmış olduğunuz tercihleri de saklayamayız. Bu da siteye ger gelişinizde çerezleri etkinleştirip etkinleştirmeme işlemini tekrar yapmanız gerektiği anlamına geliyor.