Geçtiğimiz yıl ikiz bebeklerin genleriyle oynayarak dünya çapında kötü bir şöhrete sahip olan Çinli bilim insanı He Jiankui, bebeklerin beyninde ve bağışıklık sisteminde bir dizi değişikliğe imza attı. Bebeklerin bağışıklık sistemini aids hastalığına sebep olan hiv virüsüne karşı dirençli hale getirmeye çalışan Jiankui, insan vücudunun formunu tamamen değiştirmiş olabilir. Genleriyle oynanmış bebeklerin gen haritasına müdahale eden Jiankui, bebeklerin beyin fonksiyonlarını değiştirerek süper beyne sahip bireyler ortaya çıkarabilir.
Geçtiğimiz yıl ikiz bebeklerin genleriyle oynayarak bir ilke imza atan Çinli Jiankui, bebeklerin bağışıklık sistemini geliştirmeyi amaçlamıştı
İnsan embriyolarına ve CRISPR dna dizilimine müdahale ederek genleriyle oynanmış bebeklerin doğumuna öncülük eden Çinli bilim insanı, tüm dünyada tepki toplamıştı. Hiv virüsüne karşı bağışıklık kazandırmayı amaçlayan Jiankui, insan genlerinde birçok değişikliğe imza atmış olabilir.
Evli bir çiftin embriyolarını kullanan bilim insanı, hiv virüsü taşıyan bir denekle çalışmıştı
Dünyanın her yerindeki bilim insanlarının tepkisine maruz kalan Jiankui, tepkilere rağmen çalışmasıyla gurur duyduğunu söylemişti. İnsanların genleriyle oynamak, olası negatif sonuçları sebebiyle Amerika’da ve dünyanın birçok ülkesinde yasal değil. Hiv virüsü taşıyan ve bu yüzden zaman zaman ayrımcılığa maruz kalan Mark’ın çocuk sahibi olunca çok sevindiğini belirten bilim insanı, bu çalışmaların bir çocuğun sağlıklı bir hayat yaşamasını sağlayacağını öne sürüyor. Ona göre, çocukların zekasını geliştirmek, saç rengine karar vermek gibi şeyler yasaklanmalı. Ancak çocuklarının sağlıklı olmasını istemek herkesin hakkı. Artık teknoloji bunu sağlayabiliyor. Jiankui, ahlaki sorumluluğu üstlendiğini de belirtiyor.
Fareler üzerinde yapılan çalışmalar, Jiankui’nin bebeklere müdahale ettiği CCR5’in, bilişsel kavramayı da geliştirdiğini gösteriyor
Hiv virüsüne ve aids hastalığını karşı bağışıklığı arttırmayı amaçlayan Jiankui, yaptığımı müdahaleler ile ‘süper beyin’ hayalini gerçekleştirme yolunda adım atmış olabilir. CCR5 genine müdahale eden Jiankiu, insanın hafıza ve bilişsel kavrama yeteniğini geliştirmiş olabilir. Bu gen üzerinde yapılan çalışmalar, aynı zamanda insan vücudunun yenilenmesinde ve hızlı iyileşme sürecinde etkin. Felç sonrası iyileşme de bu sonuçlardan biri olabilir.
Genleriyle oynanmış bebekler, Lulu ve Nana’nın beyin fonksiyonlarında değişik yapıldığına dair henüz bir kanıt yok
Dünyanın ilk genleriyle oynanmış bebekleri olan Lulu ve Nana ikizlerinin zekasını geliştirmeye yönelik çalışma yapılmış olması çok olası. MIT Tech Review, Jiankui’nin CCR5’in beyin ve zeka üzerindeki etkilerini zaten bildiğini öne sürüyor. California Üniversitesi’nden nörobilimci Silva, bebeklerin beyninin çalışmadan etkilendiğini söylüyor. Ona göre bu mutasyonlar, bebeklerin zeka seviyesini ve bilişsel yeteneklerini değiştirecek.
Genetik çalışmanın bebeklerin üzerinde ne gibi yan etkilere sebep olacağı bilinmiyor
Gelecekte insan zekasını ve IQ seviyesini arttırabilir miyiz? Bu sorunun cevabını vermek için henüz erken olabilir. Lucy filminden hatırladığınız gibi mucizevi bir madde henüz icat edilmedi. Nörobilimci Silva, insan zekasının arttırılamayacağını söylerse bilim insanı olmayacağını belirtiyor. Bu genetik değişimlerin fareler üzerinde etkili olduğunu ancak insanların farelerden çok farklı bir yapıya sahip olduğunu söyleyen Silva, genetik müdahalelerin sonuçlarının tahmin edilemez olduğunu öngörüyor. Elimizdeki teknoloji ile bu tarz deneyler yapacak yetkinliğe henüz sahip değiliz.
Çalışmalar Çin hükümeti tarafından yasaklanmıştı
Bilim insanlarının yumurta, sperm ya da embriyolar üzerinde yaptığı deneyler, olası riskler bilinmediği için kabul görmüyor. Hong Kong’da düzenlenen konferansta yapılan açıklama da bilim insanlarının bu riskli deneyler hakkındaki çekincelerini ortaya koyuyor.
Çinli bilim insanı Jiankui ve ekibinin deneylerinin dünya genelinde büyük ses getirmesi üzerine Çin hükümeti de insan genleri üzerinde yapılan bu çalışmanın yasaklandığını duyurdu.
