ListeList
  • Ana Sayfa
  • Gündem
  • ListeList Özel
  • Alışveriş
  • Yaşam
  • Sinema
  • Seyahat
  • Diğer
    • Edebiyat
    • Sağlıklı Yaşam
    • Kadın
    • İş Yaşamı
    • Tiyatro
    • Hayvansever
    • Spor
    • İstanbul
    • Koronavirüs
    • Tarih
    • Müzik
    • Astroloji
    • Ekoloji
    • Tasarım
    • Dizi
    • Oyun
    • Teknoloji – Bilim
    • Yeme – İçme
    • Pürtelaş
    • Testler
    • Video
  • Yazı Gönder
Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle
  • Ana Sayfa
  • Gündem
  • ListeList Özel
  • Alışveriş
  • Yaşam
  • Sinema
  • Seyahat
  • Diğer
    • Edebiyat
    • Sağlıklı Yaşam
    • Kadın
    • İş Yaşamı
    • Tiyatro
    • Hayvansever
    • Spor
    • İstanbul
    • Koronavirüs
    • Tarih
    • Müzik
    • Astroloji
    • Ekoloji
    • Tasarım
    • Dizi
    • Oyun
    • Teknoloji – Bilim
    • Yeme – İçme
    • Pürtelaş
    • Testler
    • Video
  • Yazı Gönder
Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle
ListeList
Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle

Ana sayfa » Teknoloji - Bilim » Kurmacayken Gerçeğe Dönüşen Korkutucu Stanford Hapishanesi Deneyi

Kurmacayken Gerçeğe Dönüşen Korkutucu Stanford Hapishanesi Deneyi

Dilek Üğüden Yazar: Dilek Üğüden
18 Ağustos 2016
Kategori: Teknoloji - Bilim
Google Haberler'de ListeList'e Abone OlGoogle Haberler'de ListeList'e Abone Ol
0
Share on FacebookShare on Twitter

Bilim dünyası, geçmişte yapılan ilginç deneylerle dolu ancak şimdi size anlatacağımız deney; diğerlerinden açık ara önde. Çünkü sadece ilginç ya da korkunç sonuçlar ortaya çıkarmış değil. Aynı zamanda deneyi yapan psikoloğu da en az denekler kadar etkilemiş; korkutmuş ve tamamlayamadan bırakmasına sebep olmuş. Lafı fazla uzatmadan, toplumun kendisine biçilen rolleri nasıl benimsediğini anlatan Stanford Hapishanesi Deneyi; ya da diğer bir adıyla “Zimbardo Deneyi”ne geçelim.

Stanford Hapishanesi Deneyi, 1971 yılında sosyal psikolog Philip Zimbardo tarafından gerçekleştirildi

5-stanford-deneyi
Psikolog Zimbardo’nun deneyinin amacı, insanların sosyal rollere nasıl tepki verdiğini anlamaktı. Bu deney için, Stanford Üniversitesi Psikoloji Departmanı’nın bodrum katına sahte bir hapishane inşa edildi.

İki hafta sürmesi planlanan Zimbardo Deneyi için, 24 kişilik bir erkek grubu “gardiyanlar ve mahkumlar” olmak üzere iki sınıfa ayrıldı

8-stanford-deneyi
Deneklerin hepsi “normal” insanlardan oluşuyordu ve herbiri bir üniversite öğrencisiydi. Zimbardo deneklerinin rolünü, onlardan habersiz belirledi; onlara bir hapishane ortamının canlandırılacağını; deney sonunda da bir miktar para alacaklarını söyledi.

Mahkumların görevi, deney süresince gardiyanların emirlerini yerine getirmek; gardiyanlarınki ise mahkumlara şiddete başvurmadan ama son derece sert bir şekilde sözlerini dinletmekti

7-stanford-deneyi
Zimbardo, deneyden önce gardiyanları şu cümlelerle tembihlemişti:

“Mahkumlar üzerinde can sıkıntısı hissi yaratabilirsiniz, bir dereceye kadar korku yaratabilirsiniz ve onların hayatlarını tamamen rastgele güçler tarafından, sistem tarafından, sizler ve bizler tarafından kontrol edildiği hissine kapılmalarını sağlayabilirsiniz. Ve kesinlikle özel hayatları olmayacak. Onların bireyselliklerini çeşitli yollarla ellerinden alacağız. Genellikle bunun sonucunda, kendilerini güçsüz hissederler, bunu bekliyoruz. Yani bunun sonucunda, biz tüm güce sahip olacağız, onlarsa hiçbir güce…”

Deney, 14 Ağustos 1971 sabahı, “mahkum”ların evlerinin önünde ansızın tutuklanmasıyla son derece gerçekçi bir şekilde başladı

11-stanford-deneyi
Gardiyanlar, gerçeğe uygun şekilde giysiler giydi; ortam her şeyiyle gerçek bir hapishaneye benzetildi. Deneyin başladığı sabah, deneklerin tutuklanmaları polisle anlaşmalı bir şekilde gerçekleştirildi. Mahkumlar, silahlı soygun yapmakla suçlandı ve tıpkı gerçek suçlularmış gibi tutuklanma prosedürlerinden geçirildi(parmak izi, profil fotoğrafı gibi). Sonra da karakoldan, deneyin gerçekleşeceği yer olan Stanford Hapishanesi’ne getirildiler.

Hapishanede ilk gün işler yolunda gitti ama ikinci gün bir grup mahkum, isyan çıkararak gardiyanların emirlerini reddettiler

9-stanford-deneyi
Hapishanedeki hücrelerin her biri 3 kişilikti ve son derece dardı. Ama gardiyanlar rahat alanlara sahipti; üstelik günlük görevleri bittiğinde hapishanede kalmak zorunda değillerdi. Deneyin ikinci günü bir hücrede kalan mahkumlar, kapılarını yataklarla kapayarak giysilerini çıkardılar ve gardiyanları dinlemeyeceklerini söylediler. Hepsi son derece normal olan denekler, iki gün içinde sadist gardiyanlara dönüşmüştü. Aynı şekilde bir kısmı da korkak mahkumlara.

Zaman geçtikçe gardiyanlar, mahkumlar üzerindeki psikolojik baskılarını daha da arttırdılar

4-stanford-deneyi
Mesela isyana katılmayanları, özel bir hücre ile ödüllendirdiler. İsyana katılanların ise çarşaflarını, yatak süngerlerini alıp onları metal yataklarda uyumaya zorladılar. Yemeklerini yemeyenler gardiyanlar tarafından karanlık odalara hapsedildi.

Yaşananlar giderek korkutucu bir hal alırken; sadece 36 saat içinde, 8612 numaralı mahkum, çılgın tavırlar sergilemeye başladı

13-stanford-deneyi
Zimbardo, yaşananları şu sözleriyle anlatmıştı:

“8612 numaralı mahkum delice davranmaya başladı, bağırıyor, çığlık atıyor, küfrediyor ve kontrolsüz öfke nöbetleri geçiriyor. Onun gerçekten bu psikolojik durumda olduğunu kabullenmemiz epey bir zaman aldı ve sonunda onu salma kararı verdik.”

Zimbardo, deney süresince iki grubu da hiçbir davranışa zorlamamıştı ama sadece 6 günde aralarındaki ilişki vahşi boyutlara ulaşmıştı. O da, bu yüzden deneyini bir hafta önce bitirmek durumunda kaldı

3-stanford-deneyi
Aslında iki grup da, birbirlerinin aynı düzeyde insanlar olduklarını biliyordu. Ancak kısa zaman içinde kendilerini fena halde rollerine kaptırdılar ve şiddet eğilimi gösterdiler. Üstelik deneyden etkilenen sadece denekler değildi; “hapishane müdürü” rolündeki Zimbardo da deney süresince gardiyanların makumlara uyguladığı şiddeti sürdürecek izinler vermişti onlara.

Zimbardo’nun tahmininden daha korkunç sonuçlar doğuran bu deney, insanların kendilerine biçilen rolleri fark etmeden sahiplendiğini ve bu rolün gereklerini kontrolsüz bir şekilde yerine getirdiklerini ortaya koydu

6-stanford-deneyi
Deneyle ilgili birçok tartışma çıktı ve konuyla ilgili de çeşitli makaleler yayımlandı. Çünkü Zimbardo’nun yaptığı, hiçbir şekilde etik değildi. Ancak sonuçları sebebiyle Stanford Hapishane Deneyi, psikolojik deneyler arasında büyük bir üne sahip oldu.

Yarlanılan Kaynaklar: Evrim Ağacı, Stanford Prison Experiment

PaylaşTweetleGönder
Dilek Üğüden

Dilek Üğüden

İleri
Dünyada Hızla Yayılan Hayran Olacağınız Yeni Mimari Trend: Yatay Evler

Dünyada Hızla Yayılan Hayran Olacağınız Yeni Mimari Trend: Yatay Evler

Yorum yapabilmek için bir ListeList hesabınız olması gerekmektedir. Aşağıdaki bağlantı ile hemen bir hesap oluşturabilirsiniz.

Listelist'e üye ol

Lütfen tartışmaya katılmak için giriş yapın

İlgili İçerikler

Dune ve Yüzüklerin Efendisi Gibi Unutulmaz Filmlerin Çekildiği UNESCO Dünya Mirası Alanları
Seyahat

Dune ve Yüzüklerin Efendisi Gibi Unutulmaz Filmlerin Çekildiği UNESCO Dünya Mirası Alanları

Fidye İçin Diri Diri Mezara Gömülen Barbara Mackle’ın Kan Donduran Kurtuluş Hikayesi
ListeList Özel

Fidye İçin Diri Diri Mezara Gömülen Barbara Mackle’ın Kan Donduran Kurtuluş Hikayesi

İdeal Toplumda Yaşama Niyetiyle Kurulsalar da Sonunda Başarısız Olan 10 Ütopya
Tarih

İdeal Toplumda Yaşama Niyetiyle Kurulsalar da Sonunda Başarısız Olan 10 Ütopya

Toplanın Açıklıyoruz! Çoğu İnsanın Kurtarıcısı Olan Kafeinsiz Kahve Nedir, Nasıl Üretilir?
Yeme - İçme

Toplanın Açıklıyoruz! Çoğu İnsanın Kurtarıcısı Olan Kafeinsiz Kahve Nedir, Nasıl Üretilir?

Haftalık Burç Yorumları: 16-22 Haziran Haftasında Sizi Neler Bekliyor?
Astroloji

Haftalık Burç Yorumları: 16-22 Haziran Haftasında Sizi Neler Bekliyor?

Kilerinizde Mutlaka Olması Gerekiyor! Asya Lezzetlerini Evinize Taşıyacak 8 Muhteşem Sos
Yeme - İçme

Kilerinizde Mutlaka Olması Gerekiyor! Asya Lezzetlerini Evinize Taşıyacak 8 Muhteşem Sos

Yeni Başlayanlar İçin En Etkili Core (Merkez) Bölgesi Egzersizleri
Spor

Yeni Başlayanlar İçin En Etkili Core (Merkez) Bölgesi Egzersizleri

Aman Dikkat! Farklı Kültürlerde Kötü Şans Getirdiğine İnanılan 13 Şey
ListeList Özel

Aman Dikkat! Farklı Kültürlerde Kötü Şans Getirdiğine İnanılan 13 Şey

Tokyo’dan Paris’e: Popüler Video Oyunlarına İlham Veren Gerçek Yerler
Oyun

Tokyo’dan Paris’e: Popüler Video Oyunlarına İlham Veren Gerçek Yerler

Toplanın Açıklıyoruz! Sabun Mikropları Ve Kirleri Nasıl Temizler?
Teknoloji - Bilim

Toplanın Açıklıyoruz! Sabun Mikropları Ve Kirleri Nasıl Temizler?

İngiliz Heykeltıraş Robin Wight’ın Masal Kitaplarından Fırlamış Gibi Görünen Peri Heykelleri
Tasarım

İngiliz Heykeltıraş Robin Wight’ın Masal Kitaplarından Fırlamış Gibi Görünen Peri Heykelleri

Çiçek Desenlerinden Matcha Yeşiline: Yaz Aylarına Damgasını Vuracak 9 Pedikür Trendi
Kadın

Çiçek Desenlerinden Matcha Yeşiline: Yaz Aylarına Damgasını Vuracak 9 Pedikür Trendi

Saraylardan Köşklere: Dünya Liderlerinin Yaşadığı 15 Ünlü Başkanlık ve Kraliyet Konutu
ListeList Özel

Saraylardan Köşklere: Dünya Liderlerinin Yaşadığı 15 Ünlü Başkanlık ve Kraliyet Konutu

Okurken Keyfinizi Yerine Getirecek Haftanın En Komik Tweetleri
ListeList Özel

Okurken Keyfinizi Yerine Getirecek Haftanın En Komik Tweetleri

Zihin Körlüğü Olarak da Tanımlanan Afantazya Hakkında Bilmeniz Gerekenler
Sağlıklı Yaşam

Zihin Körlüğü Olarak da Tanımlanan Afantazya Hakkında Bilmeniz Gerekenler

Bilim Dünyası Açıklıyor! İnsan DNA’sının %60’ı Muzla Aynı Mı?
Teknoloji - Bilim

Bilim Dünyası Açıklıyor! İnsan DNA’sının %60’ı Muzla Aynı Mı?

Peru Hakkında Muhtemelen Daha Önce Duymadığınız 20 İlginç Bilgi
Seyahat

Peru Hakkında Muhtemelen Daha Önce Duymadığınız 20 İlginç Bilgi

Nörobilimciler Açıklıyor! İnsan Zihni Bilgisayara Yüklenebilir mi?
Teknoloji - Bilim

Nörobilimciler Açıklıyor! İnsan Zihni Bilgisayara Yüklenebilir mi?

Ekran Süresini Azaltmak İsteyenlerin Bilmesi Gereken 8 İpucu
Yaşam

Ekran Süresini Azaltmak İsteyenlerin Bilmesi Gereken 8 İpucu

Tükettikten Sonra Vücut Kokunuzun Değişmesine Neden Olabilecek 7 Besin
Yaşam

Tükettikten Sonra Vücut Kokunuzun Değişmesine Neden Olabilecek 7 Besin

İçinizi Isıtacak Resimler: Sanat Tarihinin Mutluluk Temalı En Ünlü 11 Tablosu
Tasarım

İçinizi Isıtacak Resimler: Sanat Tarihinin Mutluluk Temalı En Ünlü 11 Tablosu

Bilmeniz Gereken Güvenilir Kripto Para Borsaları
Teknoloji - Bilim

Bilmeniz Gereken Güvenilir Kripto Para Borsaları

22 Mart 2024
Binance’e Para Nasıl Yatırılır? Binance Para Yatırma İşlemi
Teknoloji - Bilim

Binance’e Para Nasıl Yatırılır? Binance Para Yatırma İşlemi

29 Mart 2024
İstanbul’daki İş Otelleri: Evinizde Gibi Hissetmenizi Sağlayacak Oteller
Sponsorlu İçerik

İstanbul’daki İş Otelleri: Evinizde Gibi Hissetmenizi Sağlayacak Oteller

6 Mart 2021
Hepsiburada Premium İle Daha Fazla Ürünü Keşfedin, Avantajlarından Faydalanın
Sponsorlu İçerik

Hepsiburada Premium İle Daha Fazla Ürünü Keşfedin, Avantajlarından Faydalanın

22 Ağustos 2023
Dune ve Yüzüklerin Efendisi Gibi Unutulmaz Filmlerin Çekildiği UNESCO Dünya Mirası Alanları
Seyahat

Dune ve Yüzüklerin Efendisi Gibi Unutulmaz Filmlerin Çekildiği UNESCO Dünya Mirası Alanları

16 Haziran 2025
Fidye İçin Diri Diri Mezara Gömülen Barbara Mackle’ın Kan Donduran Kurtuluş Hikayesi
ListeList Özel

Fidye İçin Diri Diri Mezara Gömülen Barbara Mackle’ın Kan Donduran Kurtuluş Hikayesi

16 Haziran 2025
İdeal Toplumda Yaşama Niyetiyle Kurulsalar da Sonunda Başarısız Olan 10 Ütopya
Tarih

İdeal Toplumda Yaşama Niyetiyle Kurulsalar da Sonunda Başarısız Olan 10 Ütopya

16 Haziran 2025
Toplanın Açıklıyoruz! Çoğu İnsanın Kurtarıcısı Olan Kafeinsiz Kahve Nedir, Nasıl Üretilir?
Yeme - İçme

Toplanın Açıklıyoruz! Çoğu İnsanın Kurtarıcısı Olan Kafeinsiz Kahve Nedir, Nasıl Üretilir?

16 Haziran 2025
Haftalık Burç Yorumları: 16-22 Haziran Haftasında Sizi Neler Bekliyor?
Astroloji

Haftalık Burç Yorumları: 16-22 Haziran Haftasında Sizi Neler Bekliyor?

15 Haziran 2025
Kilerinizde Mutlaka Olması Gerekiyor! Asya Lezzetlerini Evinize Taşıyacak 8 Muhteşem Sos
Yeme - İçme

Kilerinizde Mutlaka Olması Gerekiyor! Asya Lezzetlerini Evinize Taşıyacak 8 Muhteşem Sos

15 Haziran 2025
Kokusuyla Hafızalara Kazınan 16 Erkek Parfümü Önerisi
Alışveriş

Kokusuyla Hafızalara Kazınan 16 Erkek Parfümü Önerisi

10 Şubat 2024
Hepsiburada Premium İle Daha Fazla Ürünü Keşfedin, Avantajlarından Faydalanın
Sponsorlu İçerik

Hepsiburada Premium İle Daha Fazla Ürünü Keşfedin, Avantajlarından Faydalanın

22 Ağustos 2023
Evde Verimli Vakit Geçirmek İçin Faydalanabileceğiniz 16 Online Eğitim Platformu
ListeList Özel

Evde Verimli Vakit Geçirmek İçin Faydalanabileceğiniz 16 Online Eğitim Platformu

16 Mart 2020

Sosyal Medya'da ListeList

  • Hakkımızda
  • Künye
  • Gizlilik Politikası
  • Muvafakatname
  • Yazı Gönder
  • Reklam
  • İletişim

© 2021 ListeList - Yeni Nesil Medya Platformu

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password? Sign Up

Create New Account!

Fill the forms bellow to register

All fields are required. Log In

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In

Add New Playlist

Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle
  • Ana Sayfa
  • Gündem
  • ListeList Özel
  • Alışveriş
  • Yaşam
  • Sinema
  • Seyahat
  • Diğer
    • Edebiyat
    • Sağlıklı Yaşam
    • Kadın
    • İş Yaşamı
    • Tiyatro
    • Hayvansever
    • Spor
    • İstanbul
    • Koronavirüs
    • Tarih
    • Müzik
    • Astroloji
    • Ekoloji
    • Tasarım
    • Dizi
    • Oyun
    • Teknoloji – Bilim
    • Yeme – İçme
    • Pürtelaş
    • Testler
    • Video
  • Yazı Gönder

© 2021 ListeList - Yeni Nesil Medya Platformu