İstanbul Fatih’te 4 kişinin yaşamını yitirmesi Türkiye’nin gündeminde. Dairelerinin önüne “Dikkat siyanür var” yazan 4 kardeş polis ve sağlık ekiplerinin olay yerine gelip eve girmesiyle ölü bulundu. Ancak kardeşlerin neden böyle bir not bıraktığı henüz bilinmiyor. Durum böyle olunca birçok kişi “Siyanür nedir?” “Siyanürün zararları nelerdir?” sorularını sormaya başladı. Gelin birlikte siyanür maddesini yakından inceleyelim…
Siyanür nedir?
Bir karbon ve ona bağlı üç azot içeren kimyasal bileşiklere siyanür ya da siyano grubu denir. Doğal yollarla da oluşabilen bu kimyasal madde, tarihte yüzyıllar önce özellikle savaşlarda zehirleyici etkisi nedeniyle kullanılmıştır. Yani siyanür, organik ve inorganik şekilde bulunabilir. Organik olanları nitril grubuna dahildir ve birçoğu zararsızdır. Bitkiler ve hayvanlar tarafından da üretilebilir.
Siyanür nerelerde kullanılır?
Genellikle endüstride kullanılan bu madde çelik, maden gibi sanayi kollarının yanı sıra akrilik fiber, plastik üretimi ve sentetik kauçuk üretiminde de kullanılabilir.
En ünlü kullanım alanı madencilik. En yakın örneği ise Kaz Dağları…
Hepimizin bildiği gibi geçtiğimiz aylarda Kaz Dağları’nda adeta ağaç katliamı gerçekleşmiş ve Kanadalı Alamos Gold şirketi tarafından yürütülen altın madeni projesi için 195 bin ağaç kesilmişti. En az ağaçların katledilmesi kadar korkunç olan şey ise madende siyanürle yapılacak ayrıştırma faaliyetiydi. Tonlarca kullanılması planlanan siyanürden hem doğa hem de canlılar büyük zarar görecekti. Yani madenler siyanürün en belirgin kullanım alanı diyebiliriz.
Siyanürün zararları neler?
Aslında eser miktarda vücudumuzda ve bazı yiyeceklerde bulunur. Siyanüre en çok sigara ve yangın dumanını soluyarak maruz kalırız. Yüksek miktarda siyanür alındığında akut zehirlenmeler gerçekleşebilir. Kanda bulunan methemoglobin’e bağlanarak etki gösterir. Bu, kanın dokulara oksijen perfüzyonunu sağlayamaması sonucu hipoksi’ye ve sonuçta hipoksik şok ve ölüme neden olur. Oksijen mevcuttur ama kanda taşınamaz. Vücut bir nevi oksijen havuzunda boğulur.
Siyanür zehirlenmesinin belirtileri nelerdir?
Etkisini neredeyse birkaç dakika içinde gösterir. İlk belirtilerden biri el ve ayak parmaklarında zayıflıktır. Ayrıca yürüme güçlüğü ve işitme problemleri görülebilir. Siyanürle zehirlenmeden en hızlı etkilenen organlar sinir sistemi ve kalptir. Diğer hafif belirtiler baş ağrısı, baş dönmesi, bulantı ve kusma olarak tanımlanabilir.
