Türkiye, 14 Mayıs sabahı son dönemin en kritik seçimini gerçekleştirmek için sandık başına gitmişti. Hem cumhurbaşkanının hem de milletvekillerinin aynı anda belirlendiğinde seçimlerde Cumhur İttifakı, sandıktan meclis çoğunluğunu elde ederek ayrıldı. Herkesin yanıtını büyük bir merakla beklediği, Türkiye’nin yeni cumhurbaşkanı kim olacak, sorusu ise cevapsız kaldı. Adaylardan hiçbiri, geçerli oyların salt çoğunluğunu almayı başaramadı ve Türkiye tarihinde ilk kez, bir cumhurbaşkanı seçimi ikinci tura kaldı.
14 Mayıs cumhurbaşkanı seçiminde en yüksek oyu alan iki aday Kemal Kılıçdaroğlu ve Recep Tayyip Erdoğan, 28 Mayıs’ta Türkiye’nin yeni cumhurbaşkanı olabilmek için tekrar yarışacak. İlk turda Erdoğan ile Kılıçdaroğlu arasında, Erdoğan lehine yaklaşık 2,5 milyonluk bir oy farkı ortaya çıkmıştı. Bu nedenle pek çoklarına göre Erdoğan, ikinci turda da yarışı önde tamamlamaya yakın olan taraf. Ancak ikinci turun kaderini değiştirebilecek bir unsur var: Sandığa gitmeyenler. Peki, ilk turda seçime katılım oranının en düşük olduğu şehirler hangileri, sandığa gitmeyenler kimler? Detaylara birlikte bakalım.
14 Mayıs’ta seçime katılım oranı yüzde 88 olarak kayıtlara geçti
Türkiye, 1980’li yıllardan bu yana ilk kez bu denli yüksek bir oranda sandık başına gitti. Bununla birlikte bu oran, hem Türkiye’deki hem de dünyadaki ortalamanın üzerinde. Bazı bilimsel araştırmalara göre 2010’lu yıllarda tüm dünyada seçimlere katılım oranı yüzde 66 civarında. Öte yandan geride bıraktığımız kritik seçimde, sandığa gitmeyenlerin sayısı da azımsanamayacak düzeyde.
14 Mayıs seçimlerinde, Türkiye genelindeki yaklaşık 6 milyon 700 bin seçmen oy kullanmadı
Yurt içi kayıtlı seçmen sayısının yaklaşık 60 milyon 700 bin olduğu göz önüne alındığında, Türkiye’deki seçmenlerin yüzde 11’inden fazlasının sandığa gitmediği sonucuna ulaşılıyor. Bununla birlikte ilk turda cumhurbaşkanı seçilebilmek için yarışan adaylar arasındaki oy farkı yaklaşık 2,5 milyon.
Yani 14 Mayıs’ta sandığa gitmeyenler, ikinci turun sonucunu değiştirebilir. Bu nedenle ilk turda oy kullanmayan seçmenin 28 Mayıs’ta ne yapacağı, nasıl bir tutum sergileyeceği büyük önem taşıyor. Peki, 14 Mayıs’ta sandığa gitmeyenlerin yoğun olduğu şehirler hangileri, hangi vatandaşlar oy verme konusunda çekimser davranıyor?
19 şehirde seçime katılım oranı yüzde 85’in altında kaldı
Bu şehirlerin 14’ünde Millet İttifakı cumhurbaşkanı adayı Kemal Kılıçdaroğlu, yarışı önde tamamladı. Seçime katılım oranının yüzde 85’in altında kaldığı 19 şehirden 17’si ise HDP’nin yüksek oy aldığı, Doğu ve Güneydoğu Anadolu şehirleri.
Türkiye’deki seçimler incelendiğinde, bu şehirlerde oy verme oranının genellikle Türkiye ortalamasının altında olduğu görülüyor. Ancak 14 Mayıs’ta seçime katılım oranı Türkiye genelinde artarken, bu şehirlerdeki seçmenin sandığa gitme oranında önemli bir düşüş gözleniyor. Örneğin Diyarbakır’da, 2018 yılındaki seçimlere katılım oranı yüzde 83,93 olarak kayıtlara geçmişti. 14 Mayıs’ta ise Diyarbakır’daki seçmenlerin 81,70’i sandık başına gitti. Ağrı’da ise son seçimlerde yüzde 78,97 olan sandığa gitme oranı 14 Mayıs’ta yüzde 72,8’e düştü.
Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da seçime katılım oranı Türkiye ortalamasının altında. Ancak oy kullanmayan seçmen sayısının en yüksek olduğu şehir İstanbul
İstanbul’da yaşayan 1 milyondan fazla seçmen 14 Mayıs’ta sandığa gitmedi. Türkiye’nin diğer büyük şehirlerinde de sandığa gitmeyenlerin sayısı hayli yüksek.
14 Mayıs’ta oy kullanmayanların sayısı Ankara’da 376.000, İzmir’de ise 335.000. Diyarbakır, Şanlıurfa, Adana ve Bursa gibi diğer büyük şehirlerin her birinde 200 bini aşkın seçmen, sandığa gitmedi.
Büyük şehirlerde, ilk turda oy kullanmayan seçmenlerin sandığa gitmesi ikinci turun kaderini değiştirebilir
Yani “ilk turda sandığa gitmeyenler” ikinci turda kazanmayı hedefleyen aday için kritik öneme sahip bir kitle konumunda. Peki, sandığa gitmeyenler kimler?
Yapılan araştırmalara göre gençler, oy kullanmayanlar arasındaki en geniş topluluk
Bununla birlikte seçim günü çalışmak zorunda olan insanlar da sandığa gitmeyen seçmenin önemli bir bölümünü oluşturuyor. Ancak uzmanlara göre ilk turda oy kullanmayan seçmeni ikinci turda sandığa götürmek mümkün.
Siyaset bilimci Prof. Ali Çarkoğlu, 1980’li yıllarda seçime katılım oranının yüzde 93’e ulaştığını, oranının bugün de yükseltilebileceğini ifade ediyor.
Ali Çarkoğlu’na göre ikinci turda seçime katılım oranını artırabilmek için seçmeni, seçimin önemine ikna etmek gerekiyor
Bu hususta yapılması gereken bir diğer şey ise seçmenin oy kullanma maliyetini düşürmek ve sandığa ulaşımını kolaylaştırmak. Bunun yanı sıra siyasi partilerin yerel örgütleri de daha önce sandığa gitmeyen seçmeni sandığa götürebilmek için çalışmalı. Çarkoğlu, bu noktada daha iyi örgütlenen siyasi partinin seçmeni sandığa taşıyarak avantaj elde edebileceğini belirtiyor.
Kaynak: 1
