Geçtiğimiz günlerde 8 farklı işletmedeki büyükbaş ve küçükbaş hayvanlarda ortaya çıkan “şap hastalığı,” tüm ülkede ciddi bir paniğe neden olmuştu. Hastalığın görüldüğü işletmelerde çeşitli tedbirler alınmış bunun yanı sıra ülke genelinde hayvan pazarları kapatılmış, hayvan taşımacılığı ve hayvanların yer değiştirmesi, yasaklanmıştı. Bununla birlikte Tarım ve Orman Bakanlığı talimatıyla ülke genelinde veteriner hekim, veteriner sağlık teknikeri ve teknisyenlerin izinleri de iptal edilmişti. Ancak alınan tüm tedbirlere rağmen hastalık yayılmaya devam ediyor. Şap hastalığı son olarak Zonguldak’ta ortaya çıktı. Merkeze bağlı Ereğli, Alaplı, Kozlu ve Gökçebey ilçeleri ile farklı köylerdeki ahır ve ağıllarda inek, koyun ve keçi gibi hayvanlarda şap hastalığı tespit edildi. Bu gelişme üzerine şehirde 215 köy karantinaya alındı. Peki, tüm Türkiye’de yeni bir salgın endişesi yaratan şap hastalığı nedir, belirtileri nelerdir birlikte bakalım.
Tarım ve Orman Bakanlığı, geçtiğimiz günlerde Türkiye’deki ilk şap hastalığı vakasının görüldüğünü duyurmuştu
İlk etapta hastalığın tespit edildiği 8 işletme kapatılmıştı. Ancak hastalığın farklı şehirde görülmesiyle tedbirlerin boyutu da genişletilmişti. Bu doğrultuda ülke genelindeki hayvan pazarları ikinci bir emre kadar kapatılmıştı.
Ayrıca hayvanların mezbahalar dışında herhangi bir yere nakledilmesi, taşınması ve yer değiştirmesi de yasaklanmıştı. Öte yandan yine bakanlık talimatınca veteriner hekimlerin, veteriner sağlık teknikerinin ve teknisyenlerin izinleri de iptal edilmişti. Ancak tüm bu tedbirlere rağmen, ülkedeki şap hastalığı salgını devam ediyor. Geçtiğimiz günlerde Denizli, Siirt, Kars ve Elazığ gibi şehirlerde görülen hastalık son olarak Zonguldak’ta ortaya çıktı.
Zonguldak’ta 215 köy şap hastalığı nedeniyle karantinaya alındı
Ereğli, Alaplı, Kozlu ve Gökçebey ilçelerinin yanı sıra merkeze bağlı köylerdeki ahır ve ağıllarda bulunan hayvanlarda şap hastalığı tespit edildi. Bu doğrultuda şehirdeki 215 köy karantinaya alındı. Peki, ülkede paniğe neden olan ve hızla yayılan şap hastalığı nedir?
Şap hastalığı, evcil veya yabani tüm çift tırnaklı hayvanlarda görülebilen, akut seyirli viral bir enfeksiyon
Hastalığın bulaşıcılığı ise oldukça yüksek. Bu nedenle özellikle hassas hayvanların yer aldığı topluluklarda kolaylıkla yayılabiliyor. Picornaviridae familyasının Aphtovirus alt grubunda yer alan şap virüsünün, aynı isimli hastalığa neden olduğu ifade ediliyor. Virüsün O, A, C, SAT-1, SAT-2, SAT-3 ve ASİA 1 olmak üzere antijenik yedi ayrı serotipi hastalığa sebep olabiliyor. Tarım ve Orman Bakanlığı, ülkemizdeki vakalarda Türkiye’de daha önce rastlamayan SAT-2 serotipinin tespit edildiğini açıklamıştı.
Şap hastalığının mortalite oranı oldukça düşük
Yani hastalık, bulaştığı hayvanların büyük çoğunluğu için ölümcül değil. Ancak özellikle yavrularda veya kronik sağlık sorunu olan hayvanlarda ölümcül olabiliyor. Hastalığın öldürme oranı yüksek olmamakla birlikte bulaşma oranı ve hızı yüksek olduğu için ortaya çıktığı hayvan topluluklarında ciddi sağlık sorunlarına neden olabiliyor. Bununla birlikte hastalığa yakalanan hayvanlarda sıklıkla et, süt ve iş gücü kaybı ortaya çıkıyor.
Şap hastalığı nasıl bulaşır?
Hastalık taşıyıcı hayvanlardan veya farklı kaynaklardan bulaşıyor. Fareler, kuşlar veya diğer kanatlı hayvanlar, hastalığın büyük sürülere yayılmasına neden olabiliyor. Öte yandan sürü içerisindeki hasta hayvanların idrarı, salyası veya dışkısı da hastalığın diğer hayvanlara bulaşmasına sebebiyet verebiliyor. Son olarak dezenfekte edilmemiş araçlarla yapılan hayvan nakliyelerinin de hastalığın hem bulaşma hem de yayılma aşamasında etkili olduğu ifade ediliyor.
Şap hastalığının belirtileri nelerdir?
Ateş, iştahsızlık, depresyon ve süt veriminde azalma şap hastalığın sığırlarda ortaya çıkan ilk klinik bulguları olarak kabul ediliyor. Takip eden süreçte ise yoğun salya akışı başlıyor ve dil ile diş etinde vezikül ismi verilen kesecikler ortaya çıkıyor. Bunun yanı sıra hasta hayvanın vücudunun farklı bölgelerinde de çeşitli yaralar oluşuyor.
Hastalık, küçükbaş hayvanlarda ise daha hafif seyrediyor. Koyunlarda görülen en yaygın semptom ise uzun süren topallık. Bununla birlikte küçükbaş hayvanların hastalık sebebiyle ağızlarında oluşan lezyonlar, sığırlarınkinden daha küçük ve daha kısa süreli oluyor.
Nasıl tedavi edilir?
Tarım ve Orman Bakanlığının internet sitesinde yer alan bilgilere göre hastalığın kontrol edilebilmesi için uygulanan 3 temel strateji var. Bu stratejiler, bakanlık tarafından “kesim, karantina ve aşılama” şeklinde sıralanıyor. Aşılama dışındaki iki strateji, daha çok hastalığı kontrol altına alabilmek için uygulanıyor. Hastalığın birincil tedavi yöntemi ise aşılama. Bu doğrultuda Tarım ve Orman Bakanlığı hastalığın görüldüğü bölgelerde aşılama çalışması başlatıldığını açıklamıştı.
Hastalık insanlara bulaşabilir mi?
Ne yazık ki bu sorunun yanıtı evet. Enfekte hayvanlara temas veya enfekte et veya süt ürünlerini tüketmek insanların da şap hastalığına yakalanmasına neden olabilir. Ancak bazı uzmanlar, hastalığın insanlara “nadiren” bulaştığını ifade ediyor.
Kaynak: 1
