Olası bir Rusya Türkiye doğalgaz krizi kapımızda. Elinde belgeyle konuşan oluşum Doğruluk Payı kriz öncesi Cumhurbaşkanımızın konuyla ilgili açıklamasını inceledi.
…
Rus savaş uçaklarının Türkiye hava sahasını ihlal etmesiyle birlikte Rusya ve Türkiye arasındaki diplomatik ilişkilerde yeni pürüzler de kendini göstermeye başladı
8 Ekim’de Japonya’ya uçan Cumhurbaşkanı Erdoğan’a uçakta eşlik eden gazeteciler, yaşanan son gelişmelerin Rusya ile olan doğalgaz ithalatını nasıl etkileyeceğini sordular. Erdoğan cevabında Türkiye’nin Rusya’nın bir numaralı doğalgaz tüketicisi olduğunu ve gerektiğinde Türkiye’nin doğalgazı farklı kaynaklardan temin edebileceğini ifade etti.
Yanıt gecikmedi
Erdoğan’ın açıklamasının üzerinden henüz bir gün bile geçmeden Rus doğalgaz şirketi Gazprom’un CEO’su Alexia Miller, Türkiye’nin Mavi Akım üzerinden 3 milyar metreküp ilave gaz isteğinin reddedildiğini açıkladı. Peki elektriğinin %48,7’sini doğalgazdan üreten Türkiye için Rusya’nın dahil olmadığı bir doğal gaz denklemi ne kadar gerçekçi olur?
Rusya Türkiye’nin En Büyük Doğalgaz Tedarikçisi
Türkiye, doğalgaz tüketiminin %25,4’ünü sanayi sektöründe, %19,1’ini ise konutlarda kullanıyor. Doğalgazın %48,1’lik en büyük kısmı ise elektrik üretiminde dönüşüm için kullanılıyor. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun (EPDK) 2014 Doğalgaz Piyasası Sektör Raporu’na göre, 2014 yılında doğalgaz ithalatını %8,82 oranında artıran Türkiye, doğalgaz ithalatının %54,8’ini Rusya’dan yapmaktadır. Türkiye’nin 2014 yaptığı doğalgaz ithalat miktarları tabloda gösterilmektedir.
Durum pek parlak değil
Tablodan anlaşılacağı üzere Rusya’dan doğalgaz ithalatının tamamen durması halinde, doğalgaz ithalatı yaptığımız diğer tüm ülkelerin bize yaptıkları ithalat miktarlarını %100 arttırması durumunda dahi Türkiye’nin doğalgaz ihtiyacını karşılamak mümkün olmuyor. Doğalgaz ithalatı konusunda Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ifade ettiği gibi farklı tedarikçiler bulmak, altyapı zorunlulukları nedeniyle mümkün değil. Bilindiği gibi Türkiye Rusya’dan iki farklı boru hattı aracılığıyla doğalgaz alıyor; Ukrayna’dan gelen Batı Hattı ve Karadeniz’den gelen Mavi Akım.
Türkmenistan ve Azerbaycan Hamleleri Gerçekçi mi?
Reuters’in özel sektör doğal gaz temsilcilerinden aldığı bilgiye göre, kısa ve orta vadede Türkiye Rusya doğalgazına bağımlı bir durumda
Üstelik sanayi ve evsel tüketim açısından Türkiye’nin doğalgaz kullanımı en yoğun olan bölgesi Marmara’ya sadece Rusya’dan gelen Batı Hattı’ndan doğalgaz sağlanabiliyor. Yine Reuters’in haberine göre, Türkiye’nin yakın zamanda gaz ithalatını artırmayı hedeflediği Türkmenistan’ın da Rusya’nın politik engellemeleri nedeniyle böyle bir hamle yapma olasılığı düşük. Rusya gazına alternatif olarak düşünülebilecek bir diğer seçenek Trans-Anadolu boru hattı ile Azerbaycan’dan yıllık ilave 6 milyar m3 doğalgaz ithalat fikrinin ise 2018’den önce gerçekleşmesi mümkün değil.
Türkiye’nin doğalgaz konusundaki en önemli eksikliklerinden birisi de yeterince depolama kapasitesi olmayışı
Depolama konusu özellikle beklenmedik gelişmeler karşısında ülkelerin ellerindeki rezerv kaynakları kullanarak krizler karşısında direnç kazanmasına olanak vermektedir. Rus gazına en büyük talep Almanya’dan geliyor, Türkiye ikinci sırada. Peki Türkiye’nin Rusya’nın bir numaralı doğal gaz tüketicisi olduğu doğru mu? Rusya’nın toplam ihracat gelirinin %14’ünü doğalgaz satışları karşılıyor. 2014’te Gazprom, Türkiye’nin de dahil olduğu batı Avrupa pazarına toplamda 117,9 milyar m3 doğalgaz ihraç etmiş. Bu ihracatta en büyük pay 38,7 milyon m3’le Almanya’nın, ikinci sırada ise Türkiye geliyor.
Altyapı yetersizlikleri ve enerji uzmanlarının değerlendirmeleri, Türkiye’nin doğalgaz konusunda Rusya’ya alternatif bir kaynak bulmasının gerçekçi olmadığını gösteriyor.
Sonuç olarak Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın iddiasında doğruluk payı yoktur.
