ListeList
  • Ana Sayfa
  • Gündem
  • ListeList Özel
  • Alışveriş
  • Yaşam
  • Sinema
  • Kadın
  • Diğer
    • Edebiyat
    • Sağlıklı Yaşam
    • Seyahat
    • İş Yaşamı
    • Tiyatro
    • Hayvansever
    • Spor
    • İstanbul
    • Koronavirüs
    • Tarih
    • Müzik
    • Astroloji
    • Ekoloji
    • Tasarım
    • Dizi
    • Oyun
    • Teknoloji – Bilim
    • Yeme – İçme
    • Pürtelaş
    • Testler
    • Video
  • Yazı Gönder
Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle
  • Ana Sayfa
  • Gündem
  • ListeList Özel
  • Alışveriş
  • Yaşam
  • Sinema
  • Kadın
  • Diğer
    • Edebiyat
    • Sağlıklı Yaşam
    • Seyahat
    • İş Yaşamı
    • Tiyatro
    • Hayvansever
    • Spor
    • İstanbul
    • Koronavirüs
    • Tarih
    • Müzik
    • Astroloji
    • Ekoloji
    • Tasarım
    • Dizi
    • Oyun
    • Teknoloji – Bilim
    • Yeme – İçme
    • Pürtelaş
    • Testler
    • Video
  • Yazı Gönder
Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle
ListeList
Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle

Ana sayfa » Tarih » Renklerin Büyüleyici Tarihi: Eski Sanatçılar Kendi Boyalarını Nasıl Yaptı?

Renklerin Büyüleyici Tarihi: Eski Sanatçılar Kendi Boyalarını Nasıl Yaptı?

Eskiden doğal renk pigmentlerini resim yüzeyine bağlamak için yumurta ve reçine gibi maddeler kullanılıyordu.

Cansu Saçı Yazar: Cansu Saçı
3 Ağustos 2021
Kategori: Tarih
Google Haberler'de ListeList'e Abone Ol
0
Renklerin Büyüleyici Tarihi: Eski Sanatçılar Kendi Boyalarını Nasıl Yaptı?
Share on FacebookShare on Twitter

İnsanlar, Taş Devri’nden bu yana kendilerini ifade edebilmek için çeşitli teknikler kullanarak resim yapıyorlar. 100.000 yaşında olan en eski resim malzemeleri Güney Afrika’daki Blombos Mağarası’nda bulundu. İnsanlar 40.000 yıl öncesinde Endonezya, Avustralya ve Avrupa’daki mağaralara; avlandıkları hayvanları, kullandıkları nesneleri ve kendilerini çizdiler. Resim yapmak için kan, meyve suyu, kuru bitki ve ağaç köklerinden yararlandılar. Aynı zamanda tarihin ilk sanatçıları, dayanıklılığı sebebiyle demir oksit pigmentleri kullanıyordu. Bu dönemde henüz sadece beş renk vardı: Siyah, beyaz, kahverengi, sarı ve kırmızı. Rönesans dönemine gelindiğinde sanatçılar farklı maddelerdeki pigmentleri kullanarak, paletlerindeki renk sayısını artırdı. Peki seri üretim yokken sanatçılar kendi boyalarını nasıl yaptılar? Mineral bazlı pigmentlerin kullanımı zamanla bugün bildiğimiz boyalara nasıl evrildi?

Resim yapmak istediğinizde değişik renklerde boya, tuval ve birkaç fırça almanız yeterlidir. Ancak geçmişte resim malzemelerine bu kadar kolay ulaşılamıyordu

Günümüzde yaratıcılığınızı tuvale yansıtmak istediğinizde dilediğiniz her renk tonunu kolayca bulabilmeniz mümkün. Bu boyalar fabrikalarda çok sayıda üretildiği için sanatçılar ya da resim yapmaktan hoşlanan kişiler kendi boyalarını yapmak zorunda kalmıyorlar. Ancak geçmişte yaşayan insanlar doğal pigmentler kullanarak ve bunları mum, yumurta ve yağlarla karıştırarak kendi boyalarını yapmak zorundaydılar. Bu süreç zor gibi görünse de sanatçıların kendi malzemelerini yapması onları sanatlarında daha fazla geliştirdi.

Hayal edin… Kırsal kesimde seyahat ediyorsunuz ve gördüğünüz manzaradan etkileniyorsunuz

boya

Belki gördüğünüz renk koyu kahve ya da kızıl renginde… Ancak Sanayi Devrimi henüz gerçekleşmemiş ve boyalar fabrikalarda renk renk üretilmiyor. Peki ama bu renkler nasıl tuvale aktarılacak? Tarihin hangi döneminde olursanız olun… Bir ressam, bu tonları yaratıcı bir şekilde manzara resminde kullanmak isteyecektir. Bu nedenle sanatçı, eğer manzarayı resmetme isteğini bastıramıyorsa hemen yerden toprak ve çakıl toplamaya başlar. Daha sonra doğadan aldığı malzemeleri kaba bir toz elde etmek için havanda öğütür. Sanatçı, elde ettiği tozu, iki taş levha arasına yerleştirir ve dairesel hareketlerle tozu öğütmeye devam eder. Sonunda, elde ettiği toz tam olarak doğada gördüğü rengi alır ve tabloya zarar vermeyecek inceliğe gelir.

Peki bu pigmentler resmin çizildiği yüzeye nasıl tutunacak?

boya

Kararlı bir sanatçı, çok fazla kimya bilgisi olmasa dahi renkleri kolayca tuvale bağlayabiliyordu. Tabi her sanatçının yöntemi oldukça farklıydı. Mısırlılar pigmentleri, erimiş mumla karıştırıp resimlerini tahtaya yaptılar. Diğer kültürlerde pigmentleri bağlamak için bitki reçineleri kullanıldı. Öte yandan yumurta sarısını da bağlayıcı madde olarak kullanan pek çok ressam vardı. Suda çözünür bağlayıcı maddelerin en önemli problemi hızlı bir şekilde sertleşmesiydi. Bu nedenle sanatçıların, resim yaparken hatalarını düzeltmek için sadece birkaç dakikası vardı.

15. yüzyıla gelindiğinde, pigmentler için bağlayıcı madde olan yumurta ve reçine yerine bitkisel yağlar kullanılmaya başlandı. Bir renk pigmenti yağ ile karıştırıldığında, boyanın kıvamı ve şeffaflığı kolayca değiştirilebilir. Çünkü su bazlı boyalarda olduğu gibi yağlı boyalar çabuk kurumaz. Yağlı boya katmanlarının kuruması günler, genellikle haftalar alır. Bu ise sanatçıya, uzunca bir süre resim üzerinde düzeltme yapma imkânı sağlar.

Rönesans Dönemi’nde yumurta yerine ceviz veya keten tohumu yağının kullanılması paletlerdeki renklerin zenginleşmesiyle sonuçlandı

Renk zenginliği ve derinliği, ressamların sanatlarında yeni ışık efektleri yaratmalarını sağladı. Öte yandan yağlı boya büyük fırça vuruşlarıyla uygulanabiliyordu. Bu ise daha detaylı ve gerçekçi eserlerin ortaya çıkmasını sağladı. Rönesans döneminde, dünya ticaretinin canlanması yeni pigmentlerin keşfini mümkün kılmıştı. Örneğin Kanarya adaları ve Meksika’dan getirilen Konişil (Cochineal) böceği, Avrupa’da kırmızı renk elde etmek için kullanılıyordu. Öte yandan sanatçılar; azurit ve malakit gibi mineraller ve safran gibi bitkilerden boya yapmaya devam ediyorlardı. Aynı zamanda kum, kireç ve bakır cevheri karıştırılıp ısıtıldıktan sonra Mısır mavisi denen yeşilimsi mavi bir pigment elde etmek çok popülerdi. Ancak sanatçılar boya yapmak için o kadar çok zaman harcıyordu ki insanlar onların hangi ara resim çizdiğini anlayamıyordu. İşte bu nedenle yeni bir meslek ortaya çıktı: Boya yapıcılar. Boya yapıcılar, doğadaki pigmentleri alıyor ve dönemin teknolojisine uygun bir maddeyle karıştırarak sanatçılara satıyordu. Bu sayede seri üretim dönemine ulaşana kadar sanatçıların işi oldukça kolaylaştı.

İlk sentetik renk pigmenti, 18. yüzyılın ilk yıllarında tesadüfen keşfedildi

boya

Bir kimyager kırmızı pigmentler yapmaya çalışırken yanlışlıkla Prusya mavisi olarak bilinen bir renk elde etti. Bir süre sonra doğadaki pigmentler yerine laboratuvar ortamında üretilen kimyasallar kullanılmaya başladı. Sonraki 100 yıl boyunca birçok sentetik yapay renk üretildi. Modern kimya biliminin yardımıyla hem mevcut renk yelpazesi genişledi hem de boya fiyatları düşmeye başladı. 19. yüzyılın sonuna gelindiğinde neredeyse tüm renkler kolayca yapılabiliyor ve düşük bir fiyata satılabiliyordu. Günümüzde boyaların neredeyse tamamı bu şekilde fabrika ortamında üretiliyor. Kendi boyasını yapan ressam ise yok denecek kadar az.

Kaynak: 1 2 3

PaylaşTweetleGönder
Cansu Saçı

Cansu Saçı

Fikrinden yansıyanları yazar.

İleri
Oppo Realme C21 İncelemesi & Kullanıcı Yorumları

Oppo Realme C21 İncelemesi & Kullanıcı Yorumları

Yorum yapabilmek için bir ListeList hesabınız olması gerekmektedir. Aşağıdaki bağlantı ile hemen bir hesap oluşturabilirsiniz.

Listelist'e üye ol

İlgili İçerikler

Depremin En Çok Etkilediği Bölgelerin Başında Gelen Hatay’da Son Durum Ne?
Gündem

Depremin En Çok Etkilediği Bölgelerin Başında Gelen Hatay’da Son Durum Ne?

Kozmik Felaket! Deprem Sonrası Türkiye Tam Üç Metre Hareket Etti
Gündem

Kozmik Felaket! Deprem Sonrası Türkiye Tam Üç Metre Hareket Etti

Deprem Bölgelerinde Neden İkinci El Kıyafet ve Eşya Kabul Edilmiyor?
Gündem

Deprem Bölgelerinde Neden İkinci El Kıyafet ve Eşya Kabul Edilmiyor?

Charlie Hebdo Dergisinin Skandal Deprem Paylaşımı Tepkilerin Odağında
Gündem

Charlie Hebdo Dergisinin Skandal Deprem Paylaşımı Tepkilerin Odağında

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Depremden Etkilenen 10 İlde 3 Aylık Olağanüstü Hal İlan Edildiğini Açıkladı
Gündem

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Depremden Etkilenen 10 İlde 3 Aylık Olağanüstü Hal İlan Edildiğini Açıkladı

Kahramanmaraş Depreminin Ardından Türkiye’ye Hangi Ülkeler Yardım Gönderiyor?
Gündem

Kahramanmaraş Depreminin Ardından Türkiye’ye Hangi Ülkeler Yardım Gönderiyor?

Hazırlıklı Olmak Hayat Kurtarır: Güvenliğimiz İçin Deprem Anında Neler Yapmalıyız?
Gündem

Hazırlıklı Olmak Hayat Kurtarır: Güvenliğimiz İçin Deprem Anında Neler Yapmalıyız?

Kahramanmaraş Depreminin Meydana Geldiği Doğu Anadolu Fay Hattı Hakkında Neler Biliniyor?
Gündem

Kahramanmaraş Depreminin Meydana Geldiği Doğu Anadolu Fay Hattı Hakkında Neler Biliniyor?

Büyük Felakette İkinci Gün: 3.381 Vatandaşımız Hayatını Kaybetti, 20.426 Yaralı Var
Gündem

Büyük Felakette İkinci Gün: 3.381 Vatandaşımız Hayatını Kaybetti, 20.426 Yaralı Var

Deprem Bölgesinde Hava, Demiryolu ve Kara Ulaşımı Ne Durumda, Hangi Yollar Kapalı?
Gündem

Deprem Bölgesinde Hava, Demiryolu ve Kara Ulaşımı Ne Durumda, Hangi Yollar Kapalı?

Dünya Sağlık Örgütü: Türkiye’de Hayatını Kaybedenlerin Sayısı 8 Kat Artabilir
Gündem

Dünya Sağlık Örgütü: Türkiye’de Hayatını Kaybedenlerin Sayısı 8 Kat Artabilir

Büyük Felaketin Ardından: Depremler Hakkında Doğru Bilinen Yanlışlar Neler?
Gündem

Büyük Felaketin Ardından: Depremler Hakkında Doğru Bilinen Yanlışlar Neler?

Uzmanlar 7,7 Büyüklüğündeki Depremi Değerlendirdi: 130 Atom Bombası Gücünde!
Gündem

Uzmanlar 7,7 Büyüklüğündeki Depremi Değerlendirdi: 130 Atom Bombası Gücünde!

Türkiye’nin Batısı Kar ve Fırtınanın Etkisi Altında
Gündem

Türkiye’nin Batısı Kar ve Fırtınanın Etkisi Altında

Deprem Suriye’de De Büyük Bir Yıkıma Yol Açtı: Yüzlerce Can Kaybı Var 
Gündem

Deprem Suriye’de De Büyük Bir Yıkıma Yol Açtı: Yüzlerce Can Kaybı Var 

Sosyal Medyada Temel Yaşam Malzemelerinin Fiyatlarında Fahiş Atışlar Yaşandığı Belirtiliyor
Gündem

Sosyal Medyada Temel Yaşam Malzemelerinin Fiyatlarında Fahiş Atışlar Yaşandığı Belirtiliyor

Çok Yazık! Depremin Ardından Yabancılardan Gelen Nefret Söylemleri
Gündem

Çok Yazık! Depremin Ardından Yabancılardan Gelen Nefret Söylemleri

Depremzedeler Konuştu: Kar Devam Ediyor, Hava Soğuk, Yemeğimiz Yok, Çok Zor Durumdayız
Gündem

Depremzedeler Konuştu: Kar Devam Ediyor, Hava Soğuk, Yemeğimiz Yok, Çok Zor Durumdayız

Türkiye’yi Yasa Boğan 7,7 Büyüklüğündeki Deprem Grönland’dan Da Hissedildi
Gündem

Türkiye’yi Yasa Boğan 7,7 Büyüklüğündeki Deprem Grönland’dan Da Hissedildi

Kahramanmaraş Depremi Dünya Basınına Nasıl Yansıdı?
Gündem

Kahramanmaraş Depremi Dünya Basınına Nasıl Yansıdı?

Pist Yarıldı! Kahramanmaraş, Adana ve Gaziantep Havalimanları Sivil Uçuşa Kapatıldı
Gündem

Pist Yarıldı! Kahramanmaraş, Adana ve Gaziantep Havalimanları Sivil Uçuşa Kapatıldı

Bilmeniz Gereken Güvenilir Kripto Para Borsaları
Teknoloji - Bilim

Bilmeniz Gereken Güvenilir Kripto Para Borsaları

8 Eylül 2021
Binance’e Para Nasıl Yatırılır? Binance Para Yatırma İşlemi
Teknoloji - Bilim

Binance’e Para Nasıl Yatırılır? Binance Para Yatırma İşlemi

12 Temmuz 2022
İstanbul’daki İş Otelleri: Evinizde Gibi Hissetmenizi Sağlayacak Oteller
Sponsorlu İçerik

İstanbul’daki İş Otelleri: Evinizde Gibi Hissetmenizi Sağlayacak Oteller

6 Mart 2021
Boğaza Yakın İstanbul Otelleri: Şehre Farklı Bir Açıdan Bakmanızı Sağlayacak 11 Otel
Seyahat

Boğaza Yakın İstanbul Otelleri: Şehre Farklı Bir Açıdan Bakmanızı Sağlayacak 11 Otel

7 Mart 2021
Sizin İçin Seçtik: Bir Solukta Okuyabileceğiniz Son Dönemlerin En İyi 20 Kitabı
Edebiyat

Sizin İçin Seçtik: Bir Solukta Okuyabileceğiniz Son Dönemlerin En İyi 20 Kitabı

1 Haziran 2022
Depremin En Çok Etkilediği Bölgelerin Başında Gelen Hatay’da Son Durum Ne?
Gündem

Depremin En Çok Etkilediği Bölgelerin Başında Gelen Hatay’da Son Durum Ne?

7 Şubat 2023
Kozmik Felaket! Deprem Sonrası Türkiye Tam Üç Metre Hareket Etti
Gündem

Kozmik Felaket! Deprem Sonrası Türkiye Tam Üç Metre Hareket Etti

7 Şubat 2023
Deprem Bölgelerinde Neden İkinci El Kıyafet ve Eşya Kabul Edilmiyor?
Gündem

Deprem Bölgelerinde Neden İkinci El Kıyafet ve Eşya Kabul Edilmiyor?

7 Şubat 2023
Charlie Hebdo Dergisinin Skandal Deprem Paylaşımı Tepkilerin Odağında
Gündem

Charlie Hebdo Dergisinin Skandal Deprem Paylaşımı Tepkilerin Odağında

7 Şubat 2023
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Depremden Etkilenen 10 İlde 3 Aylık Olağanüstü Hal İlan Edildiğini Açıkladı
Gündem

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Depremden Etkilenen 10 İlde 3 Aylık Olağanüstü Hal İlan Edildiğini Açıkladı

7 Şubat 2023
Kahramanmaraş Depreminin Ardından Türkiye’ye Hangi Ülkeler Yardım Gönderiyor?
Gündem

Kahramanmaraş Depreminin Ardından Türkiye’ye Hangi Ülkeler Yardım Gönderiyor?

7 Şubat 2023
Hazırlıklı Olmak Hayat Kurtarır: Güvenliğimiz İçin Deprem Anında Neler Yapmalıyız?
Gündem

Hazırlıklı Olmak Hayat Kurtarır: Güvenliğimiz İçin Deprem Anında Neler Yapmalıyız?

7 Şubat 2023
Kahramanmaraş Depreminin Meydana Geldiği Doğu Anadolu Fay Hattı Hakkında Neler Biliniyor?
Gündem

Kahramanmaraş Depreminin Meydana Geldiği Doğu Anadolu Fay Hattı Hakkında Neler Biliniyor?

7 Şubat 2023
Büyük Felakette İkinci Gün: 3.381 Vatandaşımız Hayatını Kaybetti, 20.426 Yaralı Var
Gündem

Büyük Felakette İkinci Gün: 3.381 Vatandaşımız Hayatını Kaybetti, 20.426 Yaralı Var

7 Şubat 2023
Deprem Bölgesinde Hava, Demiryolu ve Kara Ulaşımı Ne Durumda, Hangi Yollar Kapalı?
Gündem

Deprem Bölgesinde Hava, Demiryolu ve Kara Ulaşımı Ne Durumda, Hangi Yollar Kapalı?

7 Şubat 2023
Kokusuyla Hafızalara Kazınan 15 Erkek Parfümü Önerisi
Alışveriş

Kokusuyla Hafızalara Kazınan 15 Erkek Parfümü Önerisi

9 Ağustos 2021
Evde Verimli Vakit Geçirmek İçin Faydalanabileceğiniz 16 Online Eğitim Platformu
ListeList Özel

Evde Verimli Vakit Geçirmek İçin Faydalanabileceğiniz 16 Online Eğitim Platformu

16 Mart 2020
Tablet Fiyatları: En İyi Tabletler Hangileri? Çok Satan 30 Tablet Modeli ve Özellikleri
Alışveriş

Tablet Fiyatları: En İyi Tabletler Hangileri? Çok Satan 30 Tablet Modeli ve Özellikleri

4 Ağustos 2021
Kendi Saçını Kesmek İsteyen Erkeklere: Evde Saç Kesim Rehberi
Alışveriş

Kendi Saçını Kesmek İsteyen Erkeklere: Evde Saç Kesim Rehberi

8 Nisan 2020
Evde Canı Sıkılanlara Birbirinden Keyifli 18 Hobi ve Aktivite
Alışveriş

Evde Canı Sıkılanlara Birbirinden Keyifli 18 Hobi ve Aktivite

25 Mart 2020
Evde Hijyen Sağlamanın En Pratik Yolu: Buharlı Temizleyiciler
Alışveriş

Evde Hijyen Sağlamanın En Pratik Yolu: Buharlı Temizleyiciler

10 Nisan 2020
Oyunlardan Uygulamalara: Çocuklara Evde İngilizce Öğretmenin 7 Etkili Yolu
Gündem

Oyunlardan Uygulamalara: Çocuklara Evde İngilizce Öğretmenin 7 Etkili Yolu

9 Nisan 2020
“Çocuğum Tablet Başından Kalkmıyor” Diyenlere 8 Alanda 40 Etkinlik Önerisi
Gündem

“Çocuğum Tablet Başından Kalkmıyor” Diyenlere 8 Alanda 40 Etkinlik Önerisi

9 Nisan 2019
Hayat Yarışında Çocuğunuzu Bir Adım Öne Geçirecek Faydalı Uygulamalar
Teknoloji - Bilim

Hayat Yarışında Çocuğunuzu Bir Adım Öne Geçirecek Faydalı Uygulamalar

28 Eylül 2019
İngiltere’ye Vize Sağlayan Ankara Anlaşması Nedir? Şartları Nelerdir? Ne Zaman Bitecek?
ListeList Özel

İngiltere’ye Vize Sağlayan Ankara Anlaşması Nedir? Şartları Nelerdir? Ne Zaman Bitecek?

7 Ekim 2020
Sizin İçin Seçtik: Bir Solukta Okuyabileceğiniz Son Dönemlerin En İyi 20 Kitabı
Edebiyat

Sizin İçin Seçtik: Bir Solukta Okuyabileceğiniz Son Dönemlerin En İyi 20 Kitabı

1 Haziran 2022
Göz Alıcı Kirpiklere Sahip Olmanızı Sağlayacak En İyi Maskaralar
Alışveriş

Göz Alıcı Kirpiklere Sahip Olmanızı Sağlayacak En İyi Maskaralar

8 Haziran 2022
  • Hakkımızda
  • Gizlilik Politikası
  • Muvafakatname
  • Yazı Gönder
  • Reklam
  • İletişim

© 2021 ListeList - Yeni Nesil Medya Platformu

Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle
  • Ana Sayfa
  • Gündem
  • ListeList Özel
  • Alışveriş
  • Yaşam
  • Sinema
  • Kadın
  • Diğer
    • Edebiyat
    • Sağlıklı Yaşam
    • Seyahat
    • İş Yaşamı
    • Tiyatro
    • Hayvansever
    • Spor
    • İstanbul
    • Koronavirüs
    • Tarih
    • Müzik
    • Astroloji
    • Ekoloji
    • Tasarım
    • Dizi
    • Oyun
    • Teknoloji – Bilim
    • Yeme – İçme
    • Pürtelaş
    • Testler
    • Video
  • Yazı Gönder

© 2021 ListeList - Yeni Nesil Medya Platformu

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password? Sign Up

Create New Account!

Fill the forms bellow to register

All fields are required. Log In

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In

Oturum süresi doldu

Lütfen tekrar giriş yapın. Giriş sayfası yeni bir pencerede açılacaktır. Giriş yaptıktan sonra pencereyi kapatıp bu sayfaya dönebilirsiniz.

Add New Playlist

>

ListeList'ten en iyi şekilde faydalanabilmeniz için çerezler (cookies) kullanmaktayız.

Daha fazla bilgi ve hangi çerezleri kabul edip etmeyeceğinizi öğrenmek için ayarlara bir göz atabilirsiniz.

Gizlilik

ListeList'ten en iyi şekilde faydalanabilmeniz için çerezler (cookies) kullanmaktayız. Çerez bilgileri tarayıcınızda saklanmaktadır ve takip eden ziyaretlerinizde siz olduğunuzu bilebilmek, sitenin hangi alanlarını ilgi çekici bulduğunuzu incelemek gibi amaçlarla kullanılmaktadır.

Kullanılması gerekli çerezler

Kullanılması gerekli çerezler tercihlerinizi saklamak ve buna uygun hizmet verebilmek adına her zaman etkin durumdadır.

Eğer bu çerezi kapatırsanız, bu ekranda yapmış olduğunuz tercihleri de saklayamayız. Bu da siteye ger gelişinizde çerezleri etkinleştirip etkinleştirmeme işlemini tekrar yapmanız gerektiği anlamına geliyor.