Hemen hemen herkesin yemekten bıkmayacağı birkaç lezzet vardır. Çoğu zaman bu yemeklerin kökenini pek de düşünmeyiz. Halbuki makarna yada dondurma gibi basit yiyecekler bile sandığımızdan bambaşka coğrafyalarda ortaya çıkmış olabilir. İsveç köftesinden donut’a, popüler yiyeceklerin kökenini sizler için araştırdık. Favori yiyeceklerinizin gerçek vatanını öğrenince çok şaşıracaksınız! ? İşte popüler yemeklerin kökeniyle ilgili daha önce hiç duymadığımız bilgiler…
Donut
Ünlü donut kafelerini düşündüğümüzde aklımıza gelenler genellikle Amerika temelli markalar oluyor. Örneğin Krispy Kreme, ülkemiz de dahil olmak üzere dünyanın birçok ülkesinde hizmet veriyor. TV’de gördüklerimiz de donutların Amerikan kültürünün ayrılmaz bir parçası olduğunu doğruluyor. Oysa donut aslında basit bir çörek ve çöreğin vatanı Yunanistan olarak biliniyor. Zira Loukoumades olarak bilinen küçük çörek toplarının geçmişi MÖ 776 yılındaki ilk Olimpiyat Oyunlarına dek uzanıyor.
Dondurma
Dondurmanın ana vatanı dendiğinde akıllara birbirinden lezzetli gelatolarıyla ünlenen İtalya gelir. Oysa övgüler Moğolistan’a gitmeli! ? Yüzlerce yıl önce Gobi çölünün uzak bir köşesine manda sütü taşımak isteyen Moğol atlıları, sütün çalkalandığını ve soğuktan dolayı donduğunu fark ettiler. Moğol İmparatorluğu’nun genişlemesiyle bu yeni buzlu süt/kremanın popülaritesi de arttı. Uzmanlar Marco Polo’nun bu fikirden etkilenerek bunu İtalya’ya taşıdığını düşünüyor.
Kruvasan
Fransız kültürünün ayrılmaz bir parçası olan hamur işleri, aslında Avusturya’nın kalbi Viyana’da ortaya çıktı. Kipferl adı verilen bu çörekler, tıpkı kruvasan gibi ay şeklindeydi. O kadar popüler olmuştu ki dönemin tüm manastırlarına yayılmıştı ve Paskalya’yı kutlamak için kullanılıyordu. 12. yüzyıldan bahsediyoruz! ?
Churro
İspanyol sokak yemeği olarak tüm dünyaya yayılan churro, aslında Çin’de ortaya çıktı. Orada churro’nun tuzlu bir versiyonu olan youtiao tüketiliyordu. Derin yağda kızartılan bu hamur şeritleri, 17. yüzyılda Portekiz’e ulaştı ve oradan da İspanya’ya getirildi. İspanyol ustalar yıldız şekilli ağızlık kullanarak churrolar’a bugünkü şeklini kazandırmış oldu.
Makarna
Makarna dendiğinde akıllara İtalya gelse de eriştelerin kökeni çok daha farklı bir yere uzanıyor. Uzmanlar, İtalya’da makarnanın 13. yüzyılda popülerlik kazandığını düşünüyorlar. Zira o tarihlerde Asya’da seyahat etmiş İtalyan gezginler gördüklerini İtalyan halkına aktarıyorlardı. Yumurtalı erişte, MÖ 1 yılından beri Çin halkı tarafından tüketiliyor. Makarnayı yumurtalı eriştelerden ayıran şey ise buğdayın kullanımı. Makarnalık buğday sayesinde makarnaların raf ömrü çok daha uzun oluyor.
Tavuk Tikka Masala
Tavuk tikka, Babür İmparatorluğu döneminde Hindistan’ın güneyinde ortaya çıktı ve 1600’lerde tüm bölgeye yayıldı. Konu tavuk tikka masala olduğunda ise bizi bambaşka bir hikaye bekliyor! Tikka, aslında oldukça kuru bir yemek. İngiliz halkının bu yemeği beğenmediğini fark eden Hintli bir şef, içerisine krema ekleyerek tikka masalayı yaratıyor. Yani tavuk tikka masala, Glasgow İngiltere’de ortaya çıkıyor.
Vindaloo
Hint restoranlarında sık sık görebileceğiniz bu yemeğin kökenleri aslında Portekiz’e uzanıyor. 15. yüzyılda Portekizli yerleşimciler tarafından Hindistan’ın Gao bölgesine tanıtılan bu yemek, Hindistan’daki malzemelerle yeniden yorumlanıyor. Demirhindi, karabiber, kakule ve acı biber gibi baharatlar ekleniyor ve ortaya vindaloo çıkıyor.
İsveç Köftesi
Eti çeşitli yöntemler kullanarak top haline getirmek, yani köfte yapmak birçok kültürde görebileceğimiz bir şey. Ancak bu durum İsveçlilerin Türklerden etkilendikleri gerçeğini değiştirmiyor. Bu Türk usulü misket köfte tarifinin 18. yüzyılda XII. Charles tarafından İskandinavya’ya getirildiği düşünülüyor. Tabii ki bugünkü İsveç köfteleri Türk köftelerinin aksine domuz eti kullanılarak üretiliyor.
Balık ve patates kızartması (fish & chips)
İngilizlerin ünlü olduğu bir şey varsa o da fish & chips! Oysa bu yemeğin de kökenleri farklı bir yere uzanıyor. Neyseki diğerleri kadar uzak değil! ? 1400’lü yıllarda dini zulümden kaçan Portekiz Sefarad Yahudileri, İngiliz halkını peshkado frito adlı bir asırlık bir Endülüs yemeği ile tanıştırmış oldu. Şabat günü için kızartılacak olan balık ince bir un tabakasıyla kaplanır, o şekilde kızartılırdı. 1800’lerde patatesin de popülerleşmesiyle balıkların yanına patates eklendi.
İskoç yumurtası
Uzmanlar, bu ünlü İskoç yemeğinin aslında MÖ 500 civarında Hindistan’da ortaya çıkan Nargisi köftesinden ilham alınarak yaratıldığını düşünüyorlar. Nargisi köftesi hazırlamak için ilk olarak yumurtayı haşlamak, ardından etrafını kıymayla kaplayarak kızartmak gerekiyor. Anlaşılan o ki Hindistan’a seyahat eden İngilizler, bu tarifi ülkelerine taşımayı ihmal etmemişler. Bu yemeğin ismini nasıl aldığı gizemini hala koruyor. İddialardan biri adını kendine atıştırmalık bir şeyler arayan İskoç askerlerinden aldığı yönünde.
Kaynak: 1