Yunan mitolojisindeki en bilinen karakterlerden biri Hades. Hades’in gizemlerle dolu karısı ise Persephone. Demeter ve Zeus’ın kızı olan Persephone’nin asıl ismi Kore. Ona Persephone ismini veren kişi ise Hades’ten başkası değil. Hades tarafından yeraltına kaçırılan ve yeraltı dünyasının kraliçesi olarak anılan Persephone hakkındaki 5 gerçeği sizler için yazdık.
1. “Ölülerin Kraliçesi” olarak anılıyor
Persephone, Demeter ve Zeus’un kızı. Asıl adı ise Kore. Kore kelimesi “kızı” ve “kızlık” anlamına geliyor. Yeraltı dünyasının kralı Hades Persephone’yi sevdiğini söylüyor. Zeus ise Hades’e kızını kaçırmasını söylüyor. Bir gün Persephone arkadaşlarıyla çiçek toplamaya gittiğinde, çiçekleri toplarken arkadaşlarından biraz uzaklaşıyor. Tam o sırada oldukça güzel, göz kamaştırıcı bir nergis çiçeğiyle karşılaşıyor. Çiçeğin güzelliğinden büyülenen Persephone çiçeği koparmaya gidiyor. Çiçeğe doğru elini uzattığında ise yer yarılıyor ve Hades siyah atlı arabasıyla yarıktan çıkarak Persephone’u kaçırıyor.
Çiçeği oraya yerleştiren kişi ise Zeus’tan başkası değil. Persephone’nin annesi Demeter ise durumu bir şekilde öğreniyor ve oldukça üzülüyor. Demeter bu süreçte toprağı verimli kılmayı reddediyor. En sonunda ise kızını görmek şartıyla yardım edebileceğini söylüyor. Zeus, Hades’ten kızını geri getirmesini istiyor. Ancak Yeraltı Dünyası’nda bir şey yiyenler yeraltı dünyasından ayrılamıyorlar. Bu nedenle de Persephone yediği dört nar tanesi yüzünden yılın üç ayını yeraltı dünyasında, dokuz ayını ise dünyada geçirmeye mahkûm ediliyor. Ancak Persephone, kibirli olmayışı nedeniyle Hades’e, yavaş yavaş aşık olmaya başlıyor. Yine de doğan hiçbir çocuğunun babası Hades değil. Hades’in eşi ve ölüler ülkesinin tanrıçası olan Persephone, aynı zamanda “Ölülerin Kraliçesi” olarak anılıyor.
2. Eski sanatçılar genelde onu iki yoldan birinde tasvir ediyor
Stanford Üniversitesi Klasik Bölümü Profesörü Richard P. Martin; “Antik sanatta Persephone’u gördüğümüz iki ana motif var” diyor; “Birincisi, Hades tarafından kaçırıldığını tasvir eden bir motif. Yeraltından çıkan siyah atlı bir arabaya bindirilişi ve periler ile ölümlü kızların onu uzak diyarlara taşıması. M.Ö. 4. yüzyılda yapılan bu resim 20. yüzyılda Yunanistan’ın Makedonya bölgesinin bir parçası olan Vergina’da bulundu. Bernini ve diğerleri bu sahnenin versiyonlarını yaptılar. ”
Martin’e göre ikinci ana motif “Yeraltı Dünyasında Persephone: Sık sık kral kocasının yanında otururken, çeşitli ünlü ölü kahramanları veya günahkarları denetlediği görülüyor. Modern sanatta, annesiyle bir araya gelmesinin harika tabloları var ancak bu antik sanatta nadir. ”
3. Anlatılan hikayelerde bazı farklılıklar var
Yunan Mitolojisi hakkında gizemini koruyan pek çok şey var. Martin, “Değişiklikler genellikle Hades tarafından kaçırılma zamanıyla ilgilidir.” diyor. “En eski kanıtımızda, İsa’dan önce 600’de Persephone çiçek topladığı esnada bir nergis çiçeği tarafından kendine çekiliyor. Ardından Hades yeraltından çıkıp onu koparıyor.”
Ancak Martin, kişilerin bu efsaneyle başından beri sorun yaşadığını söylüyor; “Eski zamanlarda insanlar hikayeleri değiştirirlerdi. Bu hikaye ise en özellerinden biri çünkü hem çok dokunaklı hem de Atina dışındaki tüm önemli Eleusis Gizemleri ile sıkı bir şekilde bağlantılı olduğu için, herkes için yaşamdan sonra bir tür sonsuz mutluluk vaat ediyordu. Ayrıntıları çeşitli şekillerde açıklamaya çalıştılar.”
Efsanelerden biri; Zeus’un kendi kız kardeşi Demeter’den çocuğu olmasıydı. Persephone’un babası olan Zeus’un temelde kardeşi Hades’e onu kaçırmasına (hatta tecavüz etmesine) izin vermesi garip ve rahatsız edici.
Özellikle Persephone ve annesi arasındaki ilişki etrafında başka farklılıklar da var; “Persephone, Demeter’in m açlık grevinden sonra annesini görmek için geri dönüyor. Persephone kaçırıldığında Demeter toprağı verimli kılmak için herhangi bir çaba sarf etmeyerek adeta açlık grevi yapıyor. Bu noktada da Demeter büyük bir güce sahip. Çünkü tahıllar olmadan halk tanrılara kurban veremez. Ancak kızı döndükten sonra ise kızını görmenin coşkusuyla Demeter, toprağı çiçekler ve yapraklarla kaplar. Böylece ilkbahar olur. Kızının yeraltı dünyasında geçirdiği üç ayda ise kış olur. Yunan mitolojisinde baharın başlangıcı olarak Demeter anılır. ”
4. Persephone günümüzde hala önemli temaları temsil ediyor
Martin, “Eski Yunanistan’da, mitin birden fazla anlamı vardı” diyor. Onları şu şekilde sınıflandırıyor;
“İlk olarak Persephone bir anne ve kızından ayrılmasını temsil ediyor. Çünkü kız çocukları büyüyor ve evleniyor – ki bu geleneksel kültürlerde çoğu zaman bir kocanın evine ve ailesinin yanına taşınmak anlamına geliyordu. Bu ailesi bir ‘sosyal ölüm’ idi.- Bu yüzden bu efsanevi hikayeler aslında Yunan kadınlarının günlük deneyimlerinden bazıları.” diyor.
“Eleusis, Demeter’in kayıp kızını yas tutmak için yerleştiği yerdeydi. Buradaki tapınak, her yıl yüzlerce yerli ve yabancı turisti ağırlıyor. Tahıl tanrıçası Demeter ve kızı Persephone onuruna her yıl düzenlenen Eleusis Gizemleri, eski Yunanistan’daki tüm ritüel kutlamalarının en kutsalı ve en saygı duyulanı. Bu şenlikler, Atina’nın yaklaşık yirmi iki kilometre batısında bulunan Eleusis kentinde, büyük olasılıkla Miken döneminden beri kutlanıyor.”
5. O ve annesi iki tanrıça olarak tanındı
“O, özellikle Yunan kadınlarına o kadar tanıdık bir figürdü ki, ona sık sık Kore deniyordu. Demeter ve Persephone, “İki Tanrıça” olarak adlandırıldı ve onların onuruna yalnızca kadınlara ait ritüeller düzenleniyordu. Demeter ve Persephone’a adanmış dini festivaller vardı ”
Kaynak: 1
