Kimi insanlar için eğlenceli karakterler olan palyaçolar, kimi insanlar içinse son derece korkutucu! Buna rağmen farklı şekillerde yaklaşık iki yüzyıldır çocuklar için düzenlenen doğum günü partilerinde, edebiyat eserlerinde, sahne gösterilerinde veya sinemada sıklıkla yer alıyorlar. Özellikle de son yıllarda popüler kültürün önemli bir unsuru halindeler. Üstelik dünyanın hemen hemen tüm coğrafyalarında oldukça yaygınlar. Peki ama palyaçoluk ve palyaçolar nasıl ortaya çıktı? İşte kimilerine göre eğlenceli kimilerine göreyse oldukça korkunç karakterler olan palyaçolar hakkında bilmeniz gereken 9 ilginç bilgi…
1. Palyaço kelimesi ilk defa 1560 yılında ortaya çıktı
Kelimenin kökeninin ise, İzlanda dilinde sakar kişi anlamına gelen “klunni” ifadesine dayandığı tahmin ediliyor. Palyaço kelimesi, 1560’lı yıllardaki İngilizce metinlerde ise “kaba insan” ve “köylü” gibi anlamlarda kullanılıyordu.
2. 2016, “büyük palyaço çılgınlığının” yılıydı
2016 yılında “korkunç palyaço” kılığına girmiş çok sayıda insan farklı ülkelerde gündelik yaşamda boy gösteriyordu. Bu durumun yaşanmasına ise ABD’de gösterime girmeye hazırlanan bir korku filminin tanıtım çalışmaları sebep olmuştu. Büyük palyaço çılgınlığı bazı ülkelerde öyle boyutlara ulaşmıştı ki, hükümetler palyaço kıyafetlerinin satışını yasaklamıştı. Bununla birlikte belirli bölgelere palyaço kılığında girilmesini engelleyen uygulamaları hayata geçirmek zorunda kalan ülkeler de vardı.
3. Dünya genelindeki palyaçolar için “Clowns International” isimli bir dernek var
Dernek 1947 yılında bir sirk meraklısı Stan Bult tarafından kuruldu. Derneğin amacı, dünyanın farklı yerlerindeki palyaçolar arasında bir iletişim ağı yaratarak palyaçoluk endüstrisine dair bilgi ve fikir alışverişinin yaygınlaşmasını sağlamak.
4. Tarihteki ilk ünlü palyaço: Joseph Grimaldi
“Palyaçoların babası” olarak anılan Grimaldi, profesyonel olarak palyaço gösterileri düzenleyen ilk insanlardan biriydi. İlk defa 1802 yılında “Palyaço Joey” olarak sahneye çıkmıştı. Ayrıca Grimaldi, bir palyaço olarak yüzünü boyayan ilk kişiydi.
5. Stephen King’in kurgusal karakteri Pennywise, tarihin en korkunç palyaçosu olarak kabul ediliyor
Palyaçolar bugüne kadar pek çok sanat eserinde korkunç karakterler olarak tasvir edildi. Ancak hiçbirisi “Pennywise Dans Eden Palyaço” kadar insanları korkutmayı başaramadı. King’in kült romanı IT’in (O) başkarakteri Pennywise, 27 yılda bir Maine’deki Derry kasabasında yaşayan çocuklara musallat oluyor ve yetişkinler O’nu göremiyor…
6. İlk “katil palyaço” 1892 yılında ortaya çıktı
İtalyan opera sanatçısı Ruggero Leoncavallo tarafından yazılan “Pagliacci” (Palyaçolar) isimli iki perdelik operada, uğradığı ihanet yüzünden sevgilisini öldüren palyaço, tarihteki ilk katil palyaçoydu.
7. Palyaçolar ile soytarılar sıklıkla karıştırılıyor
İkisi de renkli kıyafetler giyiyor, ikisi de abartılı hareketler yapıyor. Ancak bir palyaço ile bir soytarı arasında oldukça önemli farklar var. Palyaçolar, bir kurgu çerçevesinde performans sergileyen performans sanatçıları. Ancak soytarılar, alaycı ve doğaçlama gösteriler yapan şovmenler olarak kabul ediliyor. Palyaço ile soytarı arasındaki bir diğer önemli fark ise, palyaçonun sahnede kendisini küçük düşürmesi, soytarının ise izleyiciyi küçük düşürmesidir.
8. Palyaço korkusunun bir adı var: Koulrofobi
Üstelik son derce yaygın. Örneğin 2016 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nde yapılan bilimsel bir çalışmaya göre 18-29 yaş aralığındaki her 3 Amerikalıdan biri, palyaçolardan en az hafif derecede korkuyor!
9. Amerika Birleşik Devletleri’nde 1971 yılından bu yana “Uluslararası Palyaço Haftası” kutlanıyor
Dönemin ABD Başkanı Richard Nixon tarafından yasalaştırılan Uluslararası Palyaço Haftası, palyaço endüstrisini kutlamak, bilgilendirmek ve tanıtmak konsepti ile her yıl Ağustos ayının ilk haftasında kutlanıyor.
