Dünya üzerinde pek çok farklı yönetim biçimi bulunmaktadır. Otokrasi de bu yönetim biçimlerinden biridir. Monarşi yönetim biçiminin farklı bir çeşidi olan otokrasi, iktidarın tek bir merkezde toplandığı rejimleri ifade eder. Ancak otokrasiyi tam olarak açıklamak için bundan daha fazlası gerekir. Bu nedenle, sizler için otokrasi nedir, otokrasi nasıl bir yönetim şeklidir ve otokrasi ile yönetilen ülkeler hangileridir anlattık. Otokrasi nedir sorusunu yanıtlayarak başlayalım.
Ayrıca bu içeriğe bakmak isteyebilirsiniz: “1979 Yılındaki İslam Devrimi’nden Önce İranlı Kadınların Hayatları Nasıldı?”
Otokrasi nedir?
Otokrasi, bir hükümdarın mutlak kontrole ve karar verme gücüne sahip olduğu bir hükümet biçimidir. Otokrasiler, kralların ve imparatorların büyük ülkeleri ve kabile topraklarını yönettiği eski çağlardan beri var olmuştur ve bugün mutlak monarşiler ve diktatörlükler şeklinde var olmaktadırlar. Bir demokrasiden farklı olarak, otokratik hükümetlere sahip ülkelerde yaşayan insanların, ulusun yasalarını belirlemede veya bu yasaların nasıl uygulandığında söz hakkı yoktur. Otokratik bir hükümdar kimseye karşı sorumlu değildir; denetim ve denge sistemi yoktur, hükümdarın gücünün anayasal bir sınırı yoktur. Yönetici, yani hükümdar, bir danışmanlar kurulu, yargı sistemi, halk veya basın tarafından sorumlu tutulamaz.
Otokratik yönetimlerde yöneticinin gücü mutlaktır ve muhalefet hoş görülmez. Bu nedenle akademisyenler, otokrasiyi, Almanya’daki Adolf Hitler ve Sovyetler Birliği’ndeki Josef Stalin gibi totaliter rejimlerle sık sık ilişkilendirdiler. Otokrasi, belirli bir hükümet biçiminden ziyade genel bir kavramdır. Otokratik yöneticiler, ülkelerinin insanları üzerinde tam güce sahip olsalar da, yönetme yöntemleri çok farklı olabilir. Mutlak monarşiler ve diktatörlükler modern zamanlarda hala var. Bugünün kralları ve kraliçeleri, antik çağlarda olduğu gibi, genellikle veraset hakkıyla yönetirler. Çoğu zaman diktatörler, etkili bir devrim sonrasında güç kazanır. Bu da, genellikle bir grup isyancı protesto için ayaklanıp mevcut hükümeti devirdiğinde gerçekleşir. Ardından diktatör, yeni bir düzen kurmak amacıyla kontrolü ele alır. Diktatörler, özellikle askeri diktatörler, güçlerini zorla elde ederler. Çoğunlukla da otokrasi yönetim biçimini kullanırlar.
Tarih boyunca, siyasi huzursuzluk dönemlerinde insanlar, ülkelerinin kontrolünü ele geçirebilecek güçlü liderlerin komutasını kabul etme eğiliminde olmuşlardır. Aslında, 15. yüzyılda yaşayan bir İtalyan siyaset filozofu olan Niccolo Machiavelli, otokrasiyi geçici bir önlem olarak ve siyasi düzeni yeniden tesis etmenin ve muhalefeti sona erdirmenin bir yolu olarak belirtmiştir.
Otokrasi nedir öğrendiğimize göre otokrasinin biçimlerine bakalım.
Ayrıca bu içeriğe bakmak isteyebilirsiniz: “Karartılan Ekranlar, Toplatılan Kitaplar, İnternet Yasakları: Türkiye’de Sansür Dalgası Mı Başladı?”
Otokrasinin biçimleri nelerdir? Kapalı ve seçimli otokrasi
Tıpkı demokraside olduğu gibi otokrasinin de kendi içinde biçimleri vardır. Otokrasi kendi içinde iki biçime ayrılır: Kapalı otokrasi ve seçimli otokrasi. Kapalı otokrasi, başkanın ve yasama organının seçim ile seçilmediği bir otokrasidir. Yani bir vatandaşın, ülkesinin liderini seçmesine yardımcı olma şansı yoktur.
Seçimli otokrasi, vatandaşlara hükümet liderlerini seçmede teorik olarak bir rol veren, halka açık, çok partili seçimler düzenler. Ancak, bu seçimler tipik olarak onları adil ve özgür tutan güvencelerin çoğundan yoksundur. Seçimli otokrasiye bir örnek, muhalif adayların sürgüne gönderilmesi veya tutuklanması, oy sandıklarını doldurmak ve seçmenleri sindirmek için muazzam bir hükümet çabası ve rutin olarak yeniden yazılan görev süresi sınırları dahil olmak üzere yolsuzlukla dolu olduğu bilinen Rusya’dır. Bu çabaların hepsi otokratik bir lider olan Vladimir Putin’i iktidarda tutmak için yapılmıştır.
Ayrıca bu içeriğe bakmak isteyebilirsiniz: “Osmanlı Saltanatında Ahlaksızlığın Ve Yozlaşmışlığın Sembolü: Cinci Hüseyin Efendi”
Otokrasi ile yönetilen ülkeler hangileridir?
Uzmanlar genellikle, bazıları sürmekte olan birkaç tarihsel otokrasi örneği üzerinde hemfikirdir:
- Joseph Stalin tarafından yönetilen Sovyetler Birliği
- Benito Mussolini tarafından yönetilen İtalya
- Hirohito tarafından yönetilen Japonya
- Adolf Hitler tarafından yönetilen Almanya
- Mao Zedong tarafından yönetilen Çin
- Fidel Castro tarafından yönetilen Küba
- Nicolas Maduro tarafından yönetilen Venezuela
- Vladimir Putin tarafından yönetilen Rusya
Mutlak monarşi ile yönetilen ülkeler:
- Brunei
- Umman
- Katar
- Suudi Arabistan
- Esvatini
- Vatikan
