ListeList
  • Ana Sayfa
  • Gündem
  • ListeList Özel
  • Alışveriş
  • Yaşam
  • Sinema
  • Seyahat
  • Diğer
    • Edebiyat
    • Sağlıklı Yaşam
    • Kadın
    • İş Yaşamı
    • Tiyatro
    • Hayvansever
    • Spor
    • İstanbul
    • Koronavirüs
    • Tarih
    • Müzik
    • Astroloji
    • Ekoloji
    • Tasarım
    • Dizi
    • Oyun
    • Teknoloji – Bilim
    • Yeme – İçme
    • Pürtelaş
    • Testler
    • Video
  • Yazı Gönder
Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle
  • Ana Sayfa
  • Gündem
  • ListeList Özel
  • Alışveriş
  • Yaşam
  • Sinema
  • Seyahat
  • Diğer
    • Edebiyat
    • Sağlıklı Yaşam
    • Kadın
    • İş Yaşamı
    • Tiyatro
    • Hayvansever
    • Spor
    • İstanbul
    • Koronavirüs
    • Tarih
    • Müzik
    • Astroloji
    • Ekoloji
    • Tasarım
    • Dizi
    • Oyun
    • Teknoloji – Bilim
    • Yeme – İçme
    • Pürtelaş
    • Testler
    • Video
  • Yazı Gönder
Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle
ListeList
Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle

Ana sayfa » Tarih » Orta Amerika’ya Yazıyı Getiren Uygarlık Olan Mayalar’ın Yazı Kültürü

Orta Amerika’ya Yazıyı Getiren Uygarlık Olan Mayalar’ın Yazı Kültürü

Gökhan Bitiren Yazar: Gökhan Bitiren
3 Nisan 2019
Kategori: Tarih
Google Haberler'de ListeList'e Abone OlGoogle Haberler'de ListeList'e Abone Ol
0
Share on FacebookShare on Twitter

Tam anlamıyla sırrı çözülememiş olsa da hep dikkat çeken uygarlıklar arasındadır Aztek, Maya ve İnka uygarlıkları. Zaman zaman popüler kültürün hediye ettiği argümanlarla gündemde yer tutabiliyor bu uygarlıklar (kıyamet senaryoları ve İzmir Şirince dersem yeterince hatırlatmış olurum sanırım) ve merak odağı haline gelebiliyorlar.

Ancak takvimlerinden, sözde kehanetlerden bahsetmektense birazcık mimarilerinden bahsetmek güzel olacaktır. Çünkü Maya kültüründe piramitler (tabi diğer ileri uygarlıklarda da görülebileceği gibi) anlatılmak istenenlerin somutlaştırılmış hali olarak inşa edilmekteydi.

Mayalar, Orta Amerika’ya yazıyı getiren uygarlık olarak biliniyor

 

Özellikle mimari ve sanatsal alanlarda ileri bir uygarlık olduğunu bildiğimiz Mayalar ile ilgili bir başka önemli detay da Orta Amerika coğrafyasına yazıyı getirmiş olmalarıdır. Bu uygarlık için yazı gelişmenin sembolü olduğu gibi “ifade”nin ve “anlatım”ın en güçlü aracıydı. Hal böyle olunca da kaçınılmaz olarak bunu en iyi yaptıkları işlere yansıttılar; mimari ve dolayısıyla piramitlerine.

Maya dilinin ancak dörtte biri çözülebilmiş durumda

Maya yazılarının kullanıldığı nesneler genellikle  taş tabletler, tahta plakalar,  çömlek parçaları  ve  ender de olsa kireç emdirilmiş ve kireç tabakasıyla kaplanmış bir çeşit bitki lifinden üretilmiş kitaplar oluyor.

Mayalar’ın dili kendine has özellikleri olan, komplike bir yapıya sahip. Bu nedenle dil uzmanlarını bir hayli uğraştırıyor. Öyle ki, günümüzde bu dilin şifrelerinden bahsedilir. Tabii bu şifrelerin tahmin edildiği gibi tamamı çözülebilmiş değil. Ancak yüzde 25 kadarında bir deşifre söz konusu. Yine bu araştırmalara göre 800 hiyeroglif işaret kullanılmış. Dilin çözülen kısımları sayesinde; günlerin isimleri, aylar, tanrılar, rakamlar, renkler ve pusula yönleri okunabiliyor.

Antik Mısır ve Modern Japonca ile olan benzerlikler

 

İlkel bir toplum olarak görülseler de dönemin ileri uygarlıklarından olduğunun altını bir kez daha çizebileceğimiz Mayalar’ın dilini yaklaşık 2 milyon kişinin konuştuğu belirtiliyor. Antik Mısır ve modern Japonca dillerinde olduğu gibi kelimeleri ve fikirleri belirten ideogramlarla sesleri belirten fonetik sembollerin bir karışımından oluşuyor. Fakat Maya halkının nasıl konuştuğu hala bir soru işareti olarak duruyor. İşte bu da çözülemeyen “şifre”ler arasında yer alıyor.

25 yüzyıllık yazı kültürü

Araştırmalara göre Mayalar, M.Ö 3 ile 4. yüzyıllar civarında yazıyı kullanmaya başlamışlar. Bir bakıma 25 yüzyıllık bir yazı kültürü var.

İspanyollar Maya kitaplarını toplu halde yaktılar

Eğer İspanyollar bu konuda ısrarcı olmasaydı Maya kültürüne dair elimizdeki veriler daha geniş olabilirdi. Özellikle papazların emri doğrultusunda yok edilen kitaplar şüphesiz uygarlığa ilişkin çok zengin bir bilgi arşivi oluşturuyor.

Arkeolojik sit alanlarındaki taş yazıtların, tabletlerin yanı sıra, günümüze ancak üç adet Maya el yazması adı verilen ve birkaç sayfadan ibaret bir metinler kalmıştır.

Maya el yazması metinlerin özellikleri

Maya el yazmaları, Avrupa kökenli kaşiflerin bölgeyi tarumar etmesinden önce, bazı ağaçların kullanılmasıyla ortaya çıkan Orta Amerika kağıdı adı verilen nesnelerin üzerine Maya hiyeroglifleriyle yazılmış olup uyarlığa dair bilgiler verdiği anlaşılan metinlerdir. Bu metinler; Codex Dresdensis (Dresden), Tro-Cortesianus (Madrid) ve Peresianus (Paris) isimlerini aldılar.

Çağdaş bilimsel yöntemlerle dahi anlaşılması henüz mümkün olmamış olan Maya kültürü uzun bir süre daha dikkatle incelenmeyi hak ediyor. Günümüzden asırlar öncesinde varlık gösteren ancak coğrafi keşifler gerekçesiyle ülkelerini Avrupa kaşiflerine teslim eden Mayalar, çeşitli toplumsal ve coğrafi sebepler nedeniyle zayıflamış ve son olarak dış güçlerce medeniyetin devamlılığını sağlayamamıştır.

Türkçe ile olan şaşırtıcı benzerlik

Mayalar, sembolik biçimler ile harf ve işaretlerle ortaya çıkan bazı bulgular hakkında ilginç iddialar da dillendirilebiliyor. Bunlardan biri de Maya dilinin Türkçe ile olan benzerliği. Bu iddiaya göre sözcüklerin eklemeli olmasının yanı sıra birçok sözcük doğrudan Türkçe’de karşılık buluyor. İşte iddia edilen benzerliğin ortaya çıkardığı sonuç:

Maya dilinde: Tucan (okunuşu Tukan) / Türkçe anlamı: Tokan, Doğan

Maya dilinde: Kaxnak (okunuşu Kaşnak) / Türkçe anlamı: Kasnak

Maya dilinde: İch (okunuşu İç) / Türkçe anlamı: İç, içeri

Maya dilinde: Tuy / Türkçe anlamı: Tüy

Maya dilinde: Tepek / Türkçe anlamı: Tepe

Gelecek dönemlerde bizi heyecanlandıracak yeni bilimsel keşifleri duymanın keyfini yaşamamız dileğiyle…

 

Kaynak: 1 2 3 4 5 6

 

 

 

 

 

 

 

 

PaylaşTweetleGönder
Gökhan Bitiren

Gökhan Bitiren

Yaklaşık 8 yıl boyunca çeşitli dijital reklam ajanslarının bünyesinde pek çok markanın projelerinde metin yazarlığı yapmamın yanı sıra hala akademik öğretim danışmanlığı ve iletişim danışmanlığı alanlarında hizmet veriyorum. İstanbul Üniversitesi Halkla İlişkiler ve Tanıtım Bölümünün "okulu uzatan kıdemli öğrencilerinden biri" olarak; 2016 yılındaki mezuniyetimi takiben yeniden metin yazarlığı, eğitmenlik gibi görevlerinde bulunmaya başladım. Bununla birlikte 2017 yılında Nayn.co internet haber sitesinde baş editörlük görevini üstlendim. 2019 Şubat itibariyle, Listelist.com’da okuyucularımızın keyif almasını, yeni bilgiler edinmesini umduğum tarihi ve güncel içerikli yazılar üretme gayretinde olan bir editörüm. Bu bağlamda sıklıkla tarihi ve güncel konularla birlikte bilimsel araştırmalara yönelik içerikleri, kağıtlarım kalemim ve klavyemin ortaklığında beğeninize sunuyorum.

İleri
Erlend Loe’nun Doppler Romanından Hayatı Sorgulatan Parçalar

Erlend Loe’nun Doppler Romanından Hayatı Sorgulatan Parçalar

Yorum yapabilmek için bir ListeList hesabınız olması gerekmektedir. Aşağıdaki bağlantı ile hemen bir hesap oluşturabilirsiniz.

Listelist'e üye ol

Lütfen tartışmaya katılmak için giriş yapın

İlgili İçerikler

Şahsiyet’ten Ezel’e: IMDb Puanlarına Göre Tüm Zamanların En İyi 30 Türk Dizisi
Dizi

Şahsiyet’ten Ezel’e: IMDb Puanlarına Göre Tüm Zamanların En İyi 30 Türk Dizisi

Türkiye’deki Bazı Yolların Asfaltı Neden Kırmızı? Mastik Asfalt Nedir?
ListeList Özel

Türkiye’deki Bazı Yolların Asfaltı Neden Kırmızı? Mastik Asfalt Nedir?

Fata Morgana: Optik Yanılgı Nedeniyle Gemilerin Havadaymış Gibi Göründüğü Tuhaf Bir Fenomen
Teknoloji - Bilim

Fata Morgana: Optik Yanılgı Nedeniyle Gemilerin Havadaymış Gibi Göründüğü Tuhaf Bir Fenomen

Şehir Direklerin Üstüne Kurulmuş! Amsterdam Hakkında Bilmeniz Gereken 10 Gerçek
Seyahat

Şehir Direklerin Üstüne Kurulmuş! Amsterdam Hakkında Bilmeniz Gereken 10 Gerçek

Dünyaca Ünlü Ressamların Birbirinden Çarpıcı Gün Batımı Resimleri
Tasarım

Dünyaca Ünlü Ressamların Birbirinden Çarpıcı Gün Batımı Resimleri

Okurken Keyfinizi Yerine Getirecek Haftanın En Güzel Tweetleri
ListeList Özel

Okurken Keyfinizi Yerine Getirecek Haftanın En Güzel Tweetleri

Biraz Huzur Arayanlara: Ev İçi Ses Yalıtımı Yapmak İsteyenlere 9 Etkili Çözüm
Yaşam

Biraz Huzur Arayanlara: Ev İçi Ses Yalıtımı Yapmak İsteyenlere 9 Etkili Çözüm

Onlar Da Depresyona Giriyor! Terapistlerin Depresyonla Mücadele Ederken Yaptıkları 12 Şey
Sağlıklı Yaşam

Onlar Da Depresyona Giriyor! Terapistlerin Depresyonla Mücadele Ederken Yaptıkları 12 Şey

Duyduğunuzda Ufkunuzu İkiye Katlayacak Ortamlarda Satmalık 48 Kısa Bilgi
ListeList Özel

Duyduğunuzda Ufkunuzu İkiye Katlayacak Ortamlarda Satmalık 48 Kısa Bilgi

Spoan Sendromu: Nüfusun Büyük Kısmının Kuzen Olduğu Küçük Bir Kasabada Görülen İlginç Hastalık
Sağlıklı Yaşam

Spoan Sendromu: Nüfusun Büyük Kısmının Kuzen Olduğu Küçük Bir Kasabada Görülen İlginç Hastalık

Yeteneği ve Güzelliğiyle Sinema Tarihinde İz Bırakan Catherine Zeta-Jones’un En İyi Filmleri
Film

Yeteneği ve Güzelliğiyle Sinema Tarihinde İz Bırakan Catherine Zeta-Jones’un En İyi Filmleri

Stresi Azaltmaktan Zihni Güçlendirmeye: Evinizde Sanat Eseri Bulundurmanın 5 Faydası
Tasarım

Stresi Azaltmaktan Zihni Güçlendirmeye: Evinizde Sanat Eseri Bulundurmanın 5 Faydası

Nishiyama Onsen Keiunkan: 52 Nesildir Aynı Ailenin İşlettiği Dünyanın En Eski Oteli
Seyahat

Nishiyama Onsen Keiunkan: 52 Nesildir Aynı Ailenin İşlettiği Dünyanın En Eski Oteli

Dakikalar İçinde Hazır! Yapay Zeka İle Vesikalık Fotoğraf Yapma Uygulamaları
Teknoloji - Bilim

Dakikalar İçinde Hazır! Yapay Zeka İle Vesikalık Fotoğraf Yapma Uygulamaları

Daha Önce Kemikleriniz Kırılmadıysa İlahi Olarak Korunduğunuzu İddia Eden Tiktok’taki Viral Kırık Kemik Teorisi
Gündem

Daha Önce Kemikleriniz Kırılmadıysa İlahi Olarak Korunduğunuzu İddia Eden Tiktok’taki Viral Kırık Kemik Teorisi

Doğduğunuz Ayın Çiçeği Karakter Özellikleriniz Hakkında Ne Söylüyor?
ListeList Özel

Doğduğunuz Ayın Çiçeği Karakter Özellikleriniz Hakkında Ne Söylüyor?

Son Dönemlerin En Popüler İsimlerinden Biri Olan Sabrina Carpenter Hakkında Bilmeniz Gereken 20 Gerçek
Müzik

Son Dönemlerin En Popüler İsimlerinden Biri Olan Sabrina Carpenter Hakkında Bilmeniz Gereken 20 Gerçek

Duvar Dekoru Fikirleri: Evinizin Havasını Anında Değiştirecek 15 Muhteşem Öneri
Yaşam

Duvar Dekoru Fikirleri: Evinizin Havasını Anında Değiştirecek 15 Muhteşem Öneri

Kushim: Tarihte İsmi Kayıtlara Geçen İlk İnsan Hakkında Bilmeniz Gerekenler
Tarih

Kushim: Tarihte İsmi Kayıtlara Geçen İlk İnsan Hakkında Bilmeniz Gerekenler

Yaz Aylarında Rahat Etmenizi Sağlayacak Sivrisinek Kovucu 9 Doğal Ürün
Yaşam

Yaz Aylarında Rahat Etmenizi Sağlayacak Sivrisinek Kovucu 9 Doğal Ürün

Galileo Galilei’nin Yargılanmasından Michelangelo’nun Maaş Talebine: Vatikan’ın Özel Arşivinde Yer Alan 14 Belge
Tarih

Galileo Galilei’nin Yargılanmasından Michelangelo’nun Maaş Talebine: Vatikan’ın Özel Arşivinde Yer Alan 14 Belge

Bilmeniz Gereken Güvenilir Kripto Para Borsaları
Teknoloji - Bilim

Bilmeniz Gereken Güvenilir Kripto Para Borsaları

22 Mart 2024
Binance’e Para Nasıl Yatırılır? Binance Para Yatırma İşlemi
Teknoloji - Bilim

Binance’e Para Nasıl Yatırılır? Binance Para Yatırma İşlemi

29 Mart 2024
İstanbul’daki İş Otelleri: Evinizde Gibi Hissetmenizi Sağlayacak Oteller
Sponsorlu İçerik

İstanbul’daki İş Otelleri: Evinizde Gibi Hissetmenizi Sağlayacak Oteller

6 Mart 2021
Hepsiburada Premium İle Daha Fazla Ürünü Keşfedin, Avantajlarından Faydalanın
Sponsorlu İçerik

Hepsiburada Premium İle Daha Fazla Ürünü Keşfedin, Avantajlarından Faydalanın

22 Ağustos 2023
Şahsiyet’ten Ezel’e: IMDb Puanlarına Göre Tüm Zamanların En İyi 30 Türk Dizisi
Dizi

Şahsiyet’ten Ezel’e: IMDb Puanlarına Göre Tüm Zamanların En İyi 30 Türk Dizisi

17 Mayıs 2025
Türkiye’deki Bazı Yolların Asfaltı Neden Kırmızı? Mastik Asfalt Nedir?
ListeList Özel

Türkiye’deki Bazı Yolların Asfaltı Neden Kırmızı? Mastik Asfalt Nedir?

17 Mayıs 2025
Fata Morgana: Optik Yanılgı Nedeniyle Gemilerin Havadaymış Gibi Göründüğü Tuhaf Bir Fenomen
Teknoloji - Bilim

Fata Morgana: Optik Yanılgı Nedeniyle Gemilerin Havadaymış Gibi Göründüğü Tuhaf Bir Fenomen

17 Mayıs 2025
Şehir Direklerin Üstüne Kurulmuş! Amsterdam Hakkında Bilmeniz Gereken 10 Gerçek
Seyahat

Şehir Direklerin Üstüne Kurulmuş! Amsterdam Hakkında Bilmeniz Gereken 10 Gerçek

17 Mayıs 2025
Dünyaca Ünlü Ressamların Birbirinden Çarpıcı Gün Batımı Resimleri
Tasarım

Dünyaca Ünlü Ressamların Birbirinden Çarpıcı Gün Batımı Resimleri

16 Mayıs 2025
Okurken Keyfinizi Yerine Getirecek Haftanın En Güzel Tweetleri
ListeList Özel

Okurken Keyfinizi Yerine Getirecek Haftanın En Güzel Tweetleri

16 Mayıs 2025
Kokusuyla Hafızalara Kazınan 16 Erkek Parfümü Önerisi
Alışveriş

Kokusuyla Hafızalara Kazınan 16 Erkek Parfümü Önerisi

10 Şubat 2024
Hepsiburada Premium İle Daha Fazla Ürünü Keşfedin, Avantajlarından Faydalanın
Sponsorlu İçerik

Hepsiburada Premium İle Daha Fazla Ürünü Keşfedin, Avantajlarından Faydalanın

22 Ağustos 2023
Evde Verimli Vakit Geçirmek İçin Faydalanabileceğiniz 16 Online Eğitim Platformu
ListeList Özel

Evde Verimli Vakit Geçirmek İçin Faydalanabileceğiniz 16 Online Eğitim Platformu

16 Mart 2020

Sosyal Medya'da ListeList

  • Hakkımızda
  • Künye
  • Gizlilik Politikası
  • Muvafakatname
  • Yazı Gönder
  • Reklam
  • İletişim

© 2021 ListeList - Yeni Nesil Medya Platformu

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password? Sign Up

Create New Account!

Fill the forms bellow to register

All fields are required. Log In

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In

Add New Playlist

Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle
  • Ana Sayfa
  • Gündem
  • ListeList Özel
  • Alışveriş
  • Yaşam
  • Sinema
  • Seyahat
  • Diğer
    • Edebiyat
    • Sağlıklı Yaşam
    • Kadın
    • İş Yaşamı
    • Tiyatro
    • Hayvansever
    • Spor
    • İstanbul
    • Koronavirüs
    • Tarih
    • Müzik
    • Astroloji
    • Ekoloji
    • Tasarım
    • Dizi
    • Oyun
    • Teknoloji – Bilim
    • Yeme – İçme
    • Pürtelaş
    • Testler
    • Video
  • Yazı Gönder

© 2021 ListeList - Yeni Nesil Medya Platformu