ListeList
  • Ana Sayfa
  • Gündem
  • ListeList Özel
  • Alışveriş
  • Yaşam
  • Sinema
  • Seyahat
  • Diğer
    • Edebiyat
    • Sağlıklı Yaşam
    • Kadın
    • İş Yaşamı
    • Tiyatro
    • Hayvansever
    • Spor
    • İstanbul
    • Koronavirüs
    • Tarih
    • Müzik
    • Astroloji
    • Ekoloji
    • Tasarım
    • Dizi
    • Oyun
    • Teknoloji – Bilim
    • Yeme – İçme
    • Pürtelaş
    • Testler
    • Video
  • Yazı Gönder
Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle
  • Ana Sayfa
  • Gündem
  • ListeList Özel
  • Alışveriş
  • Yaşam
  • Sinema
  • Seyahat
  • Diğer
    • Edebiyat
    • Sağlıklı Yaşam
    • Kadın
    • İş Yaşamı
    • Tiyatro
    • Hayvansever
    • Spor
    • İstanbul
    • Koronavirüs
    • Tarih
    • Müzik
    • Astroloji
    • Ekoloji
    • Tasarım
    • Dizi
    • Oyun
    • Teknoloji – Bilim
    • Yeme – İçme
    • Pürtelaş
    • Testler
    • Video
  • Yazı Gönder
Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle
ListeList
Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle

Ana sayfa » Tarih » Orta Amerika’ya Yazıyı Getiren Uygarlık Olan Mayalar’ın Yazı Kültürü

Orta Amerika’ya Yazıyı Getiren Uygarlık Olan Mayalar’ın Yazı Kültürü

Gökhan Bitiren Yazar: Gökhan Bitiren
3 Nisan 2019
Kategori: Tarih
Google Haberler'de ListeList'e Abone OlGoogle Haberler'de ListeList'e Abone Ol
0
Share on FacebookShare on Twitter

Tam anlamıyla sırrı çözülememiş olsa da hep dikkat çeken uygarlıklar arasındadır Aztek, Maya ve İnka uygarlıkları. Zaman zaman popüler kültürün hediye ettiği argümanlarla gündemde yer tutabiliyor bu uygarlıklar (kıyamet senaryoları ve İzmir Şirince dersem yeterince hatırlatmış olurum sanırım) ve merak odağı haline gelebiliyorlar.

Ancak takvimlerinden, sözde kehanetlerden bahsetmektense birazcık mimarilerinden bahsetmek güzel olacaktır. Çünkü Maya kültüründe piramitler (tabi diğer ileri uygarlıklarda da görülebileceği gibi) anlatılmak istenenlerin somutlaştırılmış hali olarak inşa edilmekteydi.

Mayalar, Orta Amerika’ya yazıyı getiren uygarlık olarak biliniyor

 

Özellikle mimari ve sanatsal alanlarda ileri bir uygarlık olduğunu bildiğimiz Mayalar ile ilgili bir başka önemli detay da Orta Amerika coğrafyasına yazıyı getirmiş olmalarıdır. Bu uygarlık için yazı gelişmenin sembolü olduğu gibi “ifade”nin ve “anlatım”ın en güçlü aracıydı. Hal böyle olunca da kaçınılmaz olarak bunu en iyi yaptıkları işlere yansıttılar; mimari ve dolayısıyla piramitlerine.

Maya dilinin ancak dörtte biri çözülebilmiş durumda

Maya yazılarının kullanıldığı nesneler genellikle  taş tabletler, tahta plakalar,  çömlek parçaları  ve  ender de olsa kireç emdirilmiş ve kireç tabakasıyla kaplanmış bir çeşit bitki lifinden üretilmiş kitaplar oluyor.

Mayalar’ın dili kendine has özellikleri olan, komplike bir yapıya sahip. Bu nedenle dil uzmanlarını bir hayli uğraştırıyor. Öyle ki, günümüzde bu dilin şifrelerinden bahsedilir. Tabii bu şifrelerin tahmin edildiği gibi tamamı çözülebilmiş değil. Ancak yüzde 25 kadarında bir deşifre söz konusu. Yine bu araştırmalara göre 800 hiyeroglif işaret kullanılmış. Dilin çözülen kısımları sayesinde; günlerin isimleri, aylar, tanrılar, rakamlar, renkler ve pusula yönleri okunabiliyor.

Antik Mısır ve Modern Japonca ile olan benzerlikler

 

İlkel bir toplum olarak görülseler de dönemin ileri uygarlıklarından olduğunun altını bir kez daha çizebileceğimiz Mayalar’ın dilini yaklaşık 2 milyon kişinin konuştuğu belirtiliyor. Antik Mısır ve modern Japonca dillerinde olduğu gibi kelimeleri ve fikirleri belirten ideogramlarla sesleri belirten fonetik sembollerin bir karışımından oluşuyor. Fakat Maya halkının nasıl konuştuğu hala bir soru işareti olarak duruyor. İşte bu da çözülemeyen “şifre”ler arasında yer alıyor.

25 yüzyıllık yazı kültürü

Araştırmalara göre Mayalar, M.Ö 3 ile 4. yüzyıllar civarında yazıyı kullanmaya başlamışlar. Bir bakıma 25 yüzyıllık bir yazı kültürü var.

İspanyollar Maya kitaplarını toplu halde yaktılar

Eğer İspanyollar bu konuda ısrarcı olmasaydı Maya kültürüne dair elimizdeki veriler daha geniş olabilirdi. Özellikle papazların emri doğrultusunda yok edilen kitaplar şüphesiz uygarlığa ilişkin çok zengin bir bilgi arşivi oluşturuyor.

Arkeolojik sit alanlarındaki taş yazıtların, tabletlerin yanı sıra, günümüze ancak üç adet Maya el yazması adı verilen ve birkaç sayfadan ibaret bir metinler kalmıştır.

Maya el yazması metinlerin özellikleri

Maya el yazmaları, Avrupa kökenli kaşiflerin bölgeyi tarumar etmesinden önce, bazı ağaçların kullanılmasıyla ortaya çıkan Orta Amerika kağıdı adı verilen nesnelerin üzerine Maya hiyeroglifleriyle yazılmış olup uyarlığa dair bilgiler verdiği anlaşılan metinlerdir. Bu metinler; Codex Dresdensis (Dresden), Tro-Cortesianus (Madrid) ve Peresianus (Paris) isimlerini aldılar.

Çağdaş bilimsel yöntemlerle dahi anlaşılması henüz mümkün olmamış olan Maya kültürü uzun bir süre daha dikkatle incelenmeyi hak ediyor. Günümüzden asırlar öncesinde varlık gösteren ancak coğrafi keşifler gerekçesiyle ülkelerini Avrupa kaşiflerine teslim eden Mayalar, çeşitli toplumsal ve coğrafi sebepler nedeniyle zayıflamış ve son olarak dış güçlerce medeniyetin devamlılığını sağlayamamıştır.

Türkçe ile olan şaşırtıcı benzerlik

Mayalar, sembolik biçimler ile harf ve işaretlerle ortaya çıkan bazı bulgular hakkında ilginç iddialar da dillendirilebiliyor. Bunlardan biri de Maya dilinin Türkçe ile olan benzerliği. Bu iddiaya göre sözcüklerin eklemeli olmasının yanı sıra birçok sözcük doğrudan Türkçe’de karşılık buluyor. İşte iddia edilen benzerliğin ortaya çıkardığı sonuç:

Maya dilinde: Tucan (okunuşu Tukan) / Türkçe anlamı: Tokan, Doğan

Maya dilinde: Kaxnak (okunuşu Kaşnak) / Türkçe anlamı: Kasnak

Maya dilinde: İch (okunuşu İç) / Türkçe anlamı: İç, içeri

Maya dilinde: Tuy / Türkçe anlamı: Tüy

Maya dilinde: Tepek / Türkçe anlamı: Tepe

Gelecek dönemlerde bizi heyecanlandıracak yeni bilimsel keşifleri duymanın keyfini yaşamamız dileğiyle…

 

Kaynak: 1 2 3 4 5 6

 

 

 

 

 

 

 

 

PaylaşTweetleGönder
Gökhan Bitiren

Gökhan Bitiren

Yaklaşık 8 yıl boyunca çeşitli dijital reklam ajanslarının bünyesinde pek çok markanın projelerinde metin yazarlığı yapmamın yanı sıra hala akademik öğretim danışmanlığı ve iletişim danışmanlığı alanlarında hizmet veriyorum. İstanbul Üniversitesi Halkla İlişkiler ve Tanıtım Bölümünün "okulu uzatan kıdemli öğrencilerinden biri" olarak; 2016 yılındaki mezuniyetimi takiben yeniden metin yazarlığı, eğitmenlik gibi görevlerinde bulunmaya başladım. Bununla birlikte 2017 yılında Nayn.co internet haber sitesinde baş editörlük görevini üstlendim. 2019 Şubat itibariyle, Listelist.com’da okuyucularımızın keyif almasını, yeni bilgiler edinmesini umduğum tarihi ve güncel içerikli yazılar üretme gayretinde olan bir editörüm. Bu bağlamda sıklıkla tarihi ve güncel konularla birlikte bilimsel araştırmalara yönelik içerikleri, kağıtlarım kalemim ve klavyemin ortaklığında beğeninize sunuyorum.

İleri
Erlend Loe’nun Doppler Romanından Hayatı Sorgulatan Parçalar

Erlend Loe’nun Doppler Romanından Hayatı Sorgulatan Parçalar

Yorum yapabilmek için bir ListeList hesabınız olması gerekmektedir. Aşağıdaki bağlantı ile hemen bir hesap oluşturabilirsiniz.

Listelist'e üye ol

Lütfen tartışmaya katılmak için giriş yapın

İlgili İçerikler

Dune ve Yüzüklerin Efendisi Gibi Unutulmaz Filmlerin Çekildiği UNESCO Dünya Mirası Alanları
Seyahat

Dune ve Yüzüklerin Efendisi Gibi Unutulmaz Filmlerin Çekildiği UNESCO Dünya Mirası Alanları

Fidye İçin Diri Diri Mezara Gömülen Barbara Mackle’ın Kan Donduran Kurtuluş Hikayesi
ListeList Özel

Fidye İçin Diri Diri Mezara Gömülen Barbara Mackle’ın Kan Donduran Kurtuluş Hikayesi

İdeal Toplumda Yaşama Niyetiyle Kurulsalar da Sonunda Başarısız Olan 10 Ütopya
Tarih

İdeal Toplumda Yaşama Niyetiyle Kurulsalar da Sonunda Başarısız Olan 10 Ütopya

Toplanın Açıklıyoruz! Çoğu İnsanın Kurtarıcısı Olan Kafeinsiz Kahve Nedir, Nasıl Üretilir?
Yeme - İçme

Toplanın Açıklıyoruz! Çoğu İnsanın Kurtarıcısı Olan Kafeinsiz Kahve Nedir, Nasıl Üretilir?

Haftalık Burç Yorumları: 16-22 Haziran Haftasında Sizi Neler Bekliyor?
Astroloji

Haftalık Burç Yorumları: 16-22 Haziran Haftasında Sizi Neler Bekliyor?

Kilerinizde Mutlaka Olması Gerekiyor! Asya Lezzetlerini Evinize Taşıyacak 8 Muhteşem Sos
Yeme - İçme

Kilerinizde Mutlaka Olması Gerekiyor! Asya Lezzetlerini Evinize Taşıyacak 8 Muhteşem Sos

Yeni Başlayanlar İçin En Etkili Core (Merkez) Bölgesi Egzersizleri
Spor

Yeni Başlayanlar İçin En Etkili Core (Merkez) Bölgesi Egzersizleri

Aman Dikkat! Farklı Kültürlerde Kötü Şans Getirdiğine İnanılan 13 Şey
ListeList Özel

Aman Dikkat! Farklı Kültürlerde Kötü Şans Getirdiğine İnanılan 13 Şey

Tokyo’dan Paris’e: Popüler Video Oyunlarına İlham Veren Gerçek Yerler
Oyun

Tokyo’dan Paris’e: Popüler Video Oyunlarına İlham Veren Gerçek Yerler

Toplanın Açıklıyoruz! Sabun Mikropları Ve Kirleri Nasıl Temizler?
Teknoloji - Bilim

Toplanın Açıklıyoruz! Sabun Mikropları Ve Kirleri Nasıl Temizler?

İngiliz Heykeltıraş Robin Wight’ın Masal Kitaplarından Fırlamış Gibi Görünen Peri Heykelleri
Tasarım

İngiliz Heykeltıraş Robin Wight’ın Masal Kitaplarından Fırlamış Gibi Görünen Peri Heykelleri

Çiçek Desenlerinden Matcha Yeşiline: Yaz Aylarına Damgasını Vuracak 9 Pedikür Trendi
Kadın

Çiçek Desenlerinden Matcha Yeşiline: Yaz Aylarına Damgasını Vuracak 9 Pedikür Trendi

Saraylardan Köşklere: Dünya Liderlerinin Yaşadığı 15 Ünlü Başkanlık ve Kraliyet Konutu
ListeList Özel

Saraylardan Köşklere: Dünya Liderlerinin Yaşadığı 15 Ünlü Başkanlık ve Kraliyet Konutu

Okurken Keyfinizi Yerine Getirecek Haftanın En Komik Tweetleri
ListeList Özel

Okurken Keyfinizi Yerine Getirecek Haftanın En Komik Tweetleri

Zihin Körlüğü Olarak da Tanımlanan Afantazya Hakkında Bilmeniz Gerekenler
Sağlıklı Yaşam

Zihin Körlüğü Olarak da Tanımlanan Afantazya Hakkında Bilmeniz Gerekenler

Bilim Dünyası Açıklıyor! İnsan DNA’sının %60’ı Muzla Aynı Mı?
Teknoloji - Bilim

Bilim Dünyası Açıklıyor! İnsan DNA’sının %60’ı Muzla Aynı Mı?

Peru Hakkında Muhtemelen Daha Önce Duymadığınız 20 İlginç Bilgi
Seyahat

Peru Hakkında Muhtemelen Daha Önce Duymadığınız 20 İlginç Bilgi

Nörobilimciler Açıklıyor! İnsan Zihni Bilgisayara Yüklenebilir mi?
Teknoloji - Bilim

Nörobilimciler Açıklıyor! İnsan Zihni Bilgisayara Yüklenebilir mi?

Ekran Süresini Azaltmak İsteyenlerin Bilmesi Gereken 8 İpucu
Yaşam

Ekran Süresini Azaltmak İsteyenlerin Bilmesi Gereken 8 İpucu

Tükettikten Sonra Vücut Kokunuzun Değişmesine Neden Olabilecek 7 Besin
Yaşam

Tükettikten Sonra Vücut Kokunuzun Değişmesine Neden Olabilecek 7 Besin

İçinizi Isıtacak Resimler: Sanat Tarihinin Mutluluk Temalı En Ünlü 11 Tablosu
Tasarım

İçinizi Isıtacak Resimler: Sanat Tarihinin Mutluluk Temalı En Ünlü 11 Tablosu

Bilmeniz Gereken Güvenilir Kripto Para Borsaları
Teknoloji - Bilim

Bilmeniz Gereken Güvenilir Kripto Para Borsaları

22 Mart 2024
Binance’e Para Nasıl Yatırılır? Binance Para Yatırma İşlemi
Teknoloji - Bilim

Binance’e Para Nasıl Yatırılır? Binance Para Yatırma İşlemi

29 Mart 2024
İstanbul’daki İş Otelleri: Evinizde Gibi Hissetmenizi Sağlayacak Oteller
Sponsorlu İçerik

İstanbul’daki İş Otelleri: Evinizde Gibi Hissetmenizi Sağlayacak Oteller

6 Mart 2021
Hepsiburada Premium İle Daha Fazla Ürünü Keşfedin, Avantajlarından Faydalanın
Sponsorlu İçerik

Hepsiburada Premium İle Daha Fazla Ürünü Keşfedin, Avantajlarından Faydalanın

22 Ağustos 2023
Dune ve Yüzüklerin Efendisi Gibi Unutulmaz Filmlerin Çekildiği UNESCO Dünya Mirası Alanları
Seyahat

Dune ve Yüzüklerin Efendisi Gibi Unutulmaz Filmlerin Çekildiği UNESCO Dünya Mirası Alanları

16 Haziran 2025
Fidye İçin Diri Diri Mezara Gömülen Barbara Mackle’ın Kan Donduran Kurtuluş Hikayesi
ListeList Özel

Fidye İçin Diri Diri Mezara Gömülen Barbara Mackle’ın Kan Donduran Kurtuluş Hikayesi

16 Haziran 2025
İdeal Toplumda Yaşama Niyetiyle Kurulsalar da Sonunda Başarısız Olan 10 Ütopya
Tarih

İdeal Toplumda Yaşama Niyetiyle Kurulsalar da Sonunda Başarısız Olan 10 Ütopya

16 Haziran 2025
Toplanın Açıklıyoruz! Çoğu İnsanın Kurtarıcısı Olan Kafeinsiz Kahve Nedir, Nasıl Üretilir?
Yeme - İçme

Toplanın Açıklıyoruz! Çoğu İnsanın Kurtarıcısı Olan Kafeinsiz Kahve Nedir, Nasıl Üretilir?

16 Haziran 2025
Haftalık Burç Yorumları: 16-22 Haziran Haftasında Sizi Neler Bekliyor?
Astroloji

Haftalık Burç Yorumları: 16-22 Haziran Haftasında Sizi Neler Bekliyor?

15 Haziran 2025
Kilerinizde Mutlaka Olması Gerekiyor! Asya Lezzetlerini Evinize Taşıyacak 8 Muhteşem Sos
Yeme - İçme

Kilerinizde Mutlaka Olması Gerekiyor! Asya Lezzetlerini Evinize Taşıyacak 8 Muhteşem Sos

15 Haziran 2025
Kokusuyla Hafızalara Kazınan 16 Erkek Parfümü Önerisi
Alışveriş

Kokusuyla Hafızalara Kazınan 16 Erkek Parfümü Önerisi

10 Şubat 2024
Hepsiburada Premium İle Daha Fazla Ürünü Keşfedin, Avantajlarından Faydalanın
Sponsorlu İçerik

Hepsiburada Premium İle Daha Fazla Ürünü Keşfedin, Avantajlarından Faydalanın

22 Ağustos 2023
Evde Verimli Vakit Geçirmek İçin Faydalanabileceğiniz 16 Online Eğitim Platformu
ListeList Özel

Evde Verimli Vakit Geçirmek İçin Faydalanabileceğiniz 16 Online Eğitim Platformu

16 Mart 2020

Sosyal Medya'da ListeList

  • Hakkımızda
  • Künye
  • Gizlilik Politikası
  • Muvafakatname
  • Yazı Gönder
  • Reklam
  • İletişim

© 2021 ListeList - Yeni Nesil Medya Platformu

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password? Sign Up

Create New Account!

Fill the forms bellow to register

All fields are required. Log In

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In

Add New Playlist

Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle
  • Ana Sayfa
  • Gündem
  • ListeList Özel
  • Alışveriş
  • Yaşam
  • Sinema
  • Seyahat
  • Diğer
    • Edebiyat
    • Sağlıklı Yaşam
    • Kadın
    • İş Yaşamı
    • Tiyatro
    • Hayvansever
    • Spor
    • İstanbul
    • Koronavirüs
    • Tarih
    • Müzik
    • Astroloji
    • Ekoloji
    • Tasarım
    • Dizi
    • Oyun
    • Teknoloji – Bilim
    • Yeme – İçme
    • Pürtelaş
    • Testler
    • Video
  • Yazı Gönder

© 2021 ListeList - Yeni Nesil Medya Platformu