ListeList
  • Ana Sayfa
  • Gündem
  • ListeList Özel
  • Alışveriş
  • Yaşam
  • Sinema
  • Seyahat
  • Diğer
    • Edebiyat
    • Sağlıklı Yaşam
    • Kadın
    • İş Yaşamı
    • Tiyatro
    • Hayvansever
    • Spor
    • İstanbul
    • Koronavirüs
    • Tarih
    • Müzik
    • Astroloji
    • Ekoloji
    • Tasarım
    • Dizi
    • Oyun
    • Teknoloji – Bilim
    • Yeme – İçme
    • Pürtelaş
    • Testler
    • Video
  • Yazı Gönder
Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle
  • Ana Sayfa
  • Gündem
  • ListeList Özel
  • Alışveriş
  • Yaşam
  • Sinema
  • Seyahat
  • Diğer
    • Edebiyat
    • Sağlıklı Yaşam
    • Kadın
    • İş Yaşamı
    • Tiyatro
    • Hayvansever
    • Spor
    • İstanbul
    • Koronavirüs
    • Tarih
    • Müzik
    • Astroloji
    • Ekoloji
    • Tasarım
    • Dizi
    • Oyun
    • Teknoloji – Bilim
    • Yeme – İçme
    • Pürtelaş
    • Testler
    • Video
  • Yazı Gönder
Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle
ListeList
Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle

Ana sayfa » Tarih » Orta Amerika’ya Yazıyı Getiren Uygarlık Olan Mayalar’ın Yazı Kültürü

Orta Amerika’ya Yazıyı Getiren Uygarlık Olan Mayalar’ın Yazı Kültürü

Gökhan Bitiren Yazar: Gökhan Bitiren
3 Nisan 2019
Kategori: Tarih
Google Haberler'de ListeList'e Abone OlGoogle Haberler'de ListeList'e Abone Ol
0
Share on FacebookShare on Twitter

Tam anlamıyla sırrı çözülememiş olsa da hep dikkat çeken uygarlıklar arasındadır Aztek, Maya ve İnka uygarlıkları. Zaman zaman popüler kültürün hediye ettiği argümanlarla gündemde yer tutabiliyor bu uygarlıklar (kıyamet senaryoları ve İzmir Şirince dersem yeterince hatırlatmış olurum sanırım) ve merak odağı haline gelebiliyorlar.

Ancak takvimlerinden, sözde kehanetlerden bahsetmektense birazcık mimarilerinden bahsetmek güzel olacaktır. Çünkü Maya kültüründe piramitler (tabi diğer ileri uygarlıklarda da görülebileceği gibi) anlatılmak istenenlerin somutlaştırılmış hali olarak inşa edilmekteydi.

Mayalar, Orta Amerika’ya yazıyı getiren uygarlık olarak biliniyor

 

Özellikle mimari ve sanatsal alanlarda ileri bir uygarlık olduğunu bildiğimiz Mayalar ile ilgili bir başka önemli detay da Orta Amerika coğrafyasına yazıyı getirmiş olmalarıdır. Bu uygarlık için yazı gelişmenin sembolü olduğu gibi “ifade”nin ve “anlatım”ın en güçlü aracıydı. Hal böyle olunca da kaçınılmaz olarak bunu en iyi yaptıkları işlere yansıttılar; mimari ve dolayısıyla piramitlerine.

Maya dilinin ancak dörtte biri çözülebilmiş durumda

Maya yazılarının kullanıldığı nesneler genellikle  taş tabletler, tahta plakalar,  çömlek parçaları  ve  ender de olsa kireç emdirilmiş ve kireç tabakasıyla kaplanmış bir çeşit bitki lifinden üretilmiş kitaplar oluyor.

Mayalar’ın dili kendine has özellikleri olan, komplike bir yapıya sahip. Bu nedenle dil uzmanlarını bir hayli uğraştırıyor. Öyle ki, günümüzde bu dilin şifrelerinden bahsedilir. Tabii bu şifrelerin tahmin edildiği gibi tamamı çözülebilmiş değil. Ancak yüzde 25 kadarında bir deşifre söz konusu. Yine bu araştırmalara göre 800 hiyeroglif işaret kullanılmış. Dilin çözülen kısımları sayesinde; günlerin isimleri, aylar, tanrılar, rakamlar, renkler ve pusula yönleri okunabiliyor.

Antik Mısır ve Modern Japonca ile olan benzerlikler

 

İlkel bir toplum olarak görülseler de dönemin ileri uygarlıklarından olduğunun altını bir kez daha çizebileceğimiz Mayalar’ın dilini yaklaşık 2 milyon kişinin konuştuğu belirtiliyor. Antik Mısır ve modern Japonca dillerinde olduğu gibi kelimeleri ve fikirleri belirten ideogramlarla sesleri belirten fonetik sembollerin bir karışımından oluşuyor. Fakat Maya halkının nasıl konuştuğu hala bir soru işareti olarak duruyor. İşte bu da çözülemeyen “şifre”ler arasında yer alıyor.

25 yüzyıllık yazı kültürü

Araştırmalara göre Mayalar, M.Ö 3 ile 4. yüzyıllar civarında yazıyı kullanmaya başlamışlar. Bir bakıma 25 yüzyıllık bir yazı kültürü var.

İspanyollar Maya kitaplarını toplu halde yaktılar

Eğer İspanyollar bu konuda ısrarcı olmasaydı Maya kültürüne dair elimizdeki veriler daha geniş olabilirdi. Özellikle papazların emri doğrultusunda yok edilen kitaplar şüphesiz uygarlığa ilişkin çok zengin bir bilgi arşivi oluşturuyor.

Arkeolojik sit alanlarındaki taş yazıtların, tabletlerin yanı sıra, günümüze ancak üç adet Maya el yazması adı verilen ve birkaç sayfadan ibaret bir metinler kalmıştır.

Maya el yazması metinlerin özellikleri

Maya el yazmaları, Avrupa kökenli kaşiflerin bölgeyi tarumar etmesinden önce, bazı ağaçların kullanılmasıyla ortaya çıkan Orta Amerika kağıdı adı verilen nesnelerin üzerine Maya hiyeroglifleriyle yazılmış olup uyarlığa dair bilgiler verdiği anlaşılan metinlerdir. Bu metinler; Codex Dresdensis (Dresden), Tro-Cortesianus (Madrid) ve Peresianus (Paris) isimlerini aldılar.

Çağdaş bilimsel yöntemlerle dahi anlaşılması henüz mümkün olmamış olan Maya kültürü uzun bir süre daha dikkatle incelenmeyi hak ediyor. Günümüzden asırlar öncesinde varlık gösteren ancak coğrafi keşifler gerekçesiyle ülkelerini Avrupa kaşiflerine teslim eden Mayalar, çeşitli toplumsal ve coğrafi sebepler nedeniyle zayıflamış ve son olarak dış güçlerce medeniyetin devamlılığını sağlayamamıştır.

Türkçe ile olan şaşırtıcı benzerlik

Mayalar, sembolik biçimler ile harf ve işaretlerle ortaya çıkan bazı bulgular hakkında ilginç iddialar da dillendirilebiliyor. Bunlardan biri de Maya dilinin Türkçe ile olan benzerliği. Bu iddiaya göre sözcüklerin eklemeli olmasının yanı sıra birçok sözcük doğrudan Türkçe’de karşılık buluyor. İşte iddia edilen benzerliğin ortaya çıkardığı sonuç:

Maya dilinde: Tucan (okunuşu Tukan) / Türkçe anlamı: Tokan, Doğan

Maya dilinde: Kaxnak (okunuşu Kaşnak) / Türkçe anlamı: Kasnak

Maya dilinde: İch (okunuşu İç) / Türkçe anlamı: İç, içeri

Maya dilinde: Tuy / Türkçe anlamı: Tüy

Maya dilinde: Tepek / Türkçe anlamı: Tepe

Gelecek dönemlerde bizi heyecanlandıracak yeni bilimsel keşifleri duymanın keyfini yaşamamız dileğiyle…

 

Kaynak: 1 2 3 4 5 6

 

 

 

 

 

 

 

 

PaylaşTweetleGönder
Gökhan Bitiren

Gökhan Bitiren

Yaklaşık 8 yıl boyunca çeşitli dijital reklam ajanslarının bünyesinde pek çok markanın projelerinde metin yazarlığı yapmamın yanı sıra hala akademik öğretim danışmanlığı ve iletişim danışmanlığı alanlarında hizmet veriyorum. İstanbul Üniversitesi Halkla İlişkiler ve Tanıtım Bölümünün "okulu uzatan kıdemli öğrencilerinden biri" olarak; 2016 yılındaki mezuniyetimi takiben yeniden metin yazarlığı, eğitmenlik gibi görevlerinde bulunmaya başladım. Bununla birlikte 2017 yılında Nayn.co internet haber sitesinde baş editörlük görevini üstlendim. 2019 Şubat itibariyle, Listelist.com’da okuyucularımızın keyif almasını, yeni bilgiler edinmesini umduğum tarihi ve güncel içerikli yazılar üretme gayretinde olan bir editörüm. Bu bağlamda sıklıkla tarihi ve güncel konularla birlikte bilimsel araştırmalara yönelik içerikleri, kağıtlarım kalemim ve klavyemin ortaklığında beğeninize sunuyorum.

İleri
Erlend Loe’nun Doppler Romanından Hayatı Sorgulatan Parçalar

Erlend Loe’nun Doppler Romanından Hayatı Sorgulatan Parçalar

Yorum yapabilmek için bir ListeList hesabınız olması gerekmektedir. Aşağıdaki bağlantı ile hemen bir hesap oluşturabilirsiniz.

Listelist'e üye ol

Lütfen tartışmaya katılmak için giriş yapın

İlgili İçerikler

Şık ve Güvenli: Her Cilt Tonuna Uyum Sağlayacak 9 Oje Rengi
Kadın

Şık ve Güvenli: Her Cilt Tonuna Uyum Sağlayacak 9 Oje Rengi

Öğrenme Hızımızı Doğrudan Etkileyen BDNF Proteini Nedir? BDNF Proteinini Doğal Yollarla Artırmanın 7 Yolu
Sağlıklı Yaşam

Öğrenme Hızımızı Doğrudan Etkileyen BDNF Proteini Nedir? BDNF Proteinini Doğal Yollarla Artırmanın 7 Yolu

Şarkı Söyleyen Kum Tepeleri: Çin’de Efsanelere Konu Olan Gizemli Fenomen Hakkında Bilmeniz Gerekenler
Seyahat

Şarkı Söyleyen Kum Tepeleri: Çin’de Efsanelere Konu Olan Gizemli Fenomen Hakkında Bilmeniz Gerekenler

Oumuamua: Güneş Sistemi’nin Dışından Geldiği Tespit Edilebilen İlk Yıldızlararası Nesne
Teknoloji - Bilim

Oumuamua: Güneş Sistemi’nin Dışından Geldiği Tespit Edilebilen İlk Yıldızlararası Nesne

Fermantasyon Mucizesi: Korsanların Favori İçeceği Rom Nedir, Nasıl Yapılır?
Yeme - İçme

Fermantasyon Mucizesi: Korsanların Favori İçeceği Rom Nedir, Nasıl Yapılır?

Görünce Gerçek Olduğuna İnanamayacaksınız! En Tuhaf Ağız Yapısına Sahip 9 Hayvan
Hayvansever

Görünce Gerçek Olduğuna İnanamayacaksınız! En Tuhaf Ağız Yapısına Sahip 9 Hayvan

Hem Sağlıklı Hem Lezzetli! Her Gün Zencefil ve Zerdeçal Tüketmeniz İçin 7 Neden
Yeme - İçme

Hem Sağlıklı Hem Lezzetli! Her Gün Zencefil ve Zerdeçal Tüketmeniz İçin 7 Neden

Yeni Flört Terimi! Fiziksel Olarak Çekici Bulmadığınız Biriyle Sevgili Olmayı Tanımlayan Shrekking Nedir?
Yaşam

Yeni Flört Terimi! Fiziksel Olarak Çekici Bulmadığınız Biriyle Sevgili Olmayı Tanımlayan Shrekking Nedir?

İkiye Ayrılan Deniz Mucizesi: Güney Kore’de Yılda Sadece İki Kez Ortaya Çıkan Jindo Denizi’ndeki Kara Parçası
Seyahat

İkiye Ayrılan Deniz Mucizesi: Güney Kore’de Yılda Sadece İki Kez Ortaya Çıkan Jindo Denizi’ndeki Kara Parçası

Araştırma: Sevgilinizin Kokusu Uyku Kalitesi Üzerinde Melatonin Takviyesi Kadar Etkili
Teknoloji - Bilim

Araştırma: Sevgilinizin Kokusu Uyku Kalitesi Üzerinde Melatonin Takviyesi Kadar Etkili

İnsanların Yaş Aldıkça Sevmeye Başladığı 14 Basit Şey
Yaşam

İnsanların Yaş Aldıkça Sevmeye Başladığı 14 Basit Şey

Haftalık Burç Yorumları: 8-14 Eylül Haftasında Sizi Neler Bekliyor?
Astroloji

Haftalık Burç Yorumları: 8-14 Eylül Haftasında Sizi Neler Bekliyor?

Masalsı Bir Yer! Ateş Böceklerinin Aynı Anda Yanıp Söndüğü Anamalai Tiger Koruma Alanı
Ekoloji

Masalsı Bir Yer! Ateş Böceklerinin Aynı Anda Yanıp Söndüğü Anamalai Tiger Koruma Alanı

Dünyanın En Küçük 3. Ülkesi Nauru Hakkında Bilmeniz Gerekenler
Seyahat

Dünyanın En Küçük 3. Ülkesi Nauru Hakkında Bilmeniz Gerekenler

Soru İşaretlerini Gideriyoruz! Umumi Tuvaletlerden Hastalık Bulaşır Mı?
Sağlıklı Yaşam

Soru İşaretlerini Gideriyoruz! Umumi Tuvaletlerden Hastalık Bulaşır Mı?

Gelirlerse İlk Durakları Burası Olacak! Kanada’daki Dünyanın İlk UFO Pisti
Seyahat

Gelirlerse İlk Durakları Burası Olacak! Kanada’daki Dünyanın İlk UFO Pisti

Popüler Filmlerle İlgili En Sıkı Takipçilerini Bile Şaşkına Çevirecek 9 Bilgi
Film

Popüler Filmlerle İlgili En Sıkı Takipçilerini Bile Şaşkına Çevirecek 9 Bilgi

Dünyada Sadece Bir Ülkede Yok! Sivrisineklerin Yaşayamadığı Ülke Hangisi?
Ekoloji

Dünyada Sadece Bir Ülkede Yok! Sivrisineklerin Yaşayamadığı Ülke Hangisi?

Aman Dikkat! Buzdolabı Kapağında Asla Saklamamanız Gereken 5 Besin
Yaşam

Aman Dikkat! Buzdolabı Kapağında Asla Saklamamanız Gereken 5 Besin

Hitler’in Polonya’daki Gizli Üssü “Kurt İni” Hakkında Bilmeniz Gerekenler
Tarih

Hitler’in Polonya’daki Gizli Üssü “Kurt İni” Hakkında Bilmeniz Gerekenler

Okurken Keyfinizi Yerine Getirecek Haftanın En Komik Tweetleri
ListeList Özel

Okurken Keyfinizi Yerine Getirecek Haftanın En Komik Tweetleri

Toplanın Açıklıyoruz! Burcunuza Göre Hangi Klasik Tablosunuz?
Astroloji

Toplanın Açıklıyoruz! Burcunuza Göre Hangi Klasik Tablosunuz?

1 Temmuz 2025
Sivilcelere Elveda! Daha Sağlıklı Bir Cilt Görünümü İçin 6 Doğal Yöntem
Sağlıklı Yaşam

Sivilcelere Elveda! Daha Sağlıklı Bir Cilt Görünümü İçin 6 Doğal Yöntem

16 Kasım 2021
Evde İngilizce öğrenmek
ListeList Özel

Evde İngilizcenizi Geliştirmek İçin Yapabileceğiniz 12 Şey

2 Ocak 2021
Eski Türkçe Kelimeler: Kulağa Hoş Gelen ve Az Bilinen 53 Kelime
Edebiyat

Eski Türkçe Kelimeler: Kulağa Hoş Gelen ve Az Bilinen 53 Kelime

25 Şubat 2021
Şık ve Güvenli: Her Cilt Tonuna Uyum Sağlayacak 9 Oje Rengi
Kadın

Şık ve Güvenli: Her Cilt Tonuna Uyum Sağlayacak 9 Oje Rengi

11 Eylül 2025
Öğrenme Hızımızı Doğrudan Etkileyen BDNF Proteini Nedir? BDNF Proteinini Doğal Yollarla Artırmanın 7 Yolu
Sağlıklı Yaşam

Öğrenme Hızımızı Doğrudan Etkileyen BDNF Proteini Nedir? BDNF Proteinini Doğal Yollarla Artırmanın 7 Yolu

11 Eylül 2025
Şarkı Söyleyen Kum Tepeleri: Çin’de Efsanelere Konu Olan Gizemli Fenomen Hakkında Bilmeniz Gerekenler
Seyahat

Şarkı Söyleyen Kum Tepeleri: Çin’de Efsanelere Konu Olan Gizemli Fenomen Hakkında Bilmeniz Gerekenler

10 Eylül 2025
Oumuamua: Güneş Sistemi’nin Dışından Geldiği Tespit Edilebilen İlk Yıldızlararası Nesne
Teknoloji - Bilim

Oumuamua: Güneş Sistemi’nin Dışından Geldiği Tespit Edilebilen İlk Yıldızlararası Nesne

10 Eylül 2025
Fermantasyon Mucizesi: Korsanların Favori İçeceği Rom Nedir, Nasıl Yapılır?
Yeme - İçme

Fermantasyon Mucizesi: Korsanların Favori İçeceği Rom Nedir, Nasıl Yapılır?

10 Eylül 2025
Görünce Gerçek Olduğuna İnanamayacaksınız! En Tuhaf Ağız Yapısına Sahip 9 Hayvan
Hayvansever

Görünce Gerçek Olduğuna İnanamayacaksınız! En Tuhaf Ağız Yapısına Sahip 9 Hayvan

9 Eylül 2025
Kokusuyla Hafızalara Kazınan 16 Erkek Parfümü Önerisi
Alışveriş

Kokusuyla Hafızalara Kazınan 16 Erkek Parfümü Önerisi

10 Şubat 2024
Evde Canı Sıkılanlara Birbirinden Keyifli 18 Hobi ve Aktivite
Alışveriş

Evde Canı Sıkılanlara Birbirinden Keyifli 18 Hobi ve Aktivite

25 Mart 2020
Evde Hijyen Sağlamanın En Pratik Yolu: Buharlı Temizleyiciler
Alışveriş

Evde Hijyen Sağlamanın En Pratik Yolu: Buharlı Temizleyiciler

10 Nisan 2020

Sosyal Medya'da ListeList

  • Hakkımızda
  • Künye
  • Gizlilik Politikası
  • Muvafakatname
  • Yazı Gönder
  • Reklam
  • İletişim

© 2021 ListeList - Yeni Nesil Medya Platformu

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password? Sign Up

Create New Account!

Fill the forms bellow to register

All fields are required. Log In

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In

Add New Playlist

Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle
  • Ana Sayfa
  • Gündem
  • ListeList Özel
  • Alışveriş
  • Yaşam
  • Sinema
  • Seyahat
  • Diğer
    • Edebiyat
    • Sağlıklı Yaşam
    • Kadın
    • İş Yaşamı
    • Tiyatro
    • Hayvansever
    • Spor
    • İstanbul
    • Koronavirüs
    • Tarih
    • Müzik
    • Astroloji
    • Ekoloji
    • Tasarım
    • Dizi
    • Oyun
    • Teknoloji – Bilim
    • Yeme – İçme
    • Pürtelaş
    • Testler
    • Video
  • Yazı Gönder

© 2021 ListeList - Yeni Nesil Medya Platformu