Kızıl Gezegen’in bize güzel haberleri var! Birçok bilim insanının uzun süredir beklediği gelişme gerçekleşti ve Mars’ta su bulundu.
Astronomlar Mars’ta büyük keşiflerden bir tanesine daha imza atarak birçok kitleyi heyecanlandırdılar. İtalya Uzay Ajansı tarafından yapılan açıklamaya göre, Mars’ın güney kutbunun derinliklerinde büyük, sabit bir su kütlesine ait veri elde edildiği belirtildi. Veriler, Mars Express uzay aracının Mars Gelişmiş Yüzey Altı ve İyonosfer Sondaj Radarı (Marsis) tarafından toplandı.
Science dergisinde yayımlanan araştırmaya göre ise bu gelişme, Mars’ın bugün yaşam saklıyor olabileceğine dair en önemli delillerden biri olabilir.
Geçtiğimiz yıllarda yapılan haberlerde Mars’ın geçmişinde bol miktarda suyun bulunduğunu okumuştuk. Eylül 2012’de Curiosity adlı yüzey aracı, gezegende bir zamanlar suyun aktığına dair deliller de sunmuştu
Fakat Marsis (Mars Advanced Radar for Subsurface and Ionosphere Sounding), adlı bir radar aracı,Mars’ın yüzeyine düşük frekanslı elektromanyetik dalgalar göndererek tarama yapıyor, Mars yüzeyi ve altındaki yapılardan yansıyarak cihaza geri dönen dalgalar, Mars’ın henüz keşfedilmemiş jeolojik özellikleri hakkında veriler iletiyordu.
Bu kez Marsis’le şansını buz-su ile kaplı olan kutup noktalarında kullanarak deneyen astronomlar, başarılı oldular ve güney kutbunda hedefi tutturmayı başardılar
Mars’ın güney kutup bölgesindeki düzlemi temsil eden Planum Australe’deki buzlardan yansıyan elektromanyetik dalgalar, yerin yaklaşık 1,6 kilometre derinliğinde ve 20 kilometre genişliğinde bir göl bulunduğuna işaret ediyor
Mars’ın kolonileşme planları için dönüm noktası olabilecek keşfin bugüne dek es geçilmesinin sebebi ise, Marsis’in bu bölgeyi çok az taraması olmuş
Dünya’da Antarktika veya Grönland buzulu altında kalan buzulaltı göllerin toprak katmanları veya kayalardan çok daha güçlü yansıma oluşturduğu bilinirken, Marsis ile elde edilen radar verileri, Dünya’da toplanan verilerle büyük benzerlik göstermesi de heyecan verici bir ayrıntı olarak göze çarpıyor
Birçoğumuzun aklında oluşna soru işaretlerinden biri de şu; “Peki bu gölde şu an yaşam olabilir mi?” Montana State Üniversitesi’nde buzul uzmanı olan John Priscu bunun mümkün olduğunu söylüyor;
“Yaşamın oluşması için üç şey gerekiyor: Sıvı su; bir enerji kaynağı, örneğin Mars’ta olduğunu bildiğimiz suda çözünen mineraller ve bir biyolojik tohum. Mars’ın güney kutbunun altındaki gölde ilk ikisinin olması mantıklı geliyor. Yaşamın kıvılcımını çakacak üçüncüye gelince, yaşam tohumunun nereden geleceğini hiçbir zaman bilemeyeceğiz diye düşünüyorum. Ama Dünya bir tohum sundu ise Mars’ta bunu yapmış olabilir.”
NASA’da çalışan astrofizikçi Umut Yıldız ise bu heyecanlı gelişmeyi Twitter hesabından bu şekilde değerlendiriyor;
1) Bugün yine #Mars’ta su haberi ile uyandık. Siz “yine mi” demeden önce, ben “ama bu başka” diyeyim. ? Keşif: Mars’ta yaklaşık 1.5 km yüzeyin altında 20 km genişliğinde ve tahminen 1 metre kalınlıkta bir göl bulundu. ?? https://t.co/IqS6M3p9yS
— Umut Yildiz (@umutayildiz) July 25, 2018
2) Bu göl Mars’ta bugüne kadar bulunan en geniş sıvı su birikintisi oldu. Mars’ta su olduğuna şüphe yok, Mars’a giden birçok uydu ve robot su haberlerini doğruluyor. Özellikle Curiosity’den gelen veriler 3.6 milyon yıl önce Mars yüzeyinde sıvı su denizleri olduğunu gösteriyor. pic.twitter.com/ObkBE7F4ww
— Umut Yildiz (@umutayildiz) July 25, 2018
3) Keşfi Avrupa Uzay Ajansı’nın 2003’ten beri Mars’ta görev yapan Mars Express adlı yörünge uydusundan alınan verilerle İtalyan bilim insanları yaptılar. MARSIS adlı yüzeyaltı araştırma yapabilen radar enstrümanı kullanıldı. pic.twitter.com/3nMs9WfiJh
— Umut Yildiz (@umutayildiz) July 25, 2018
4) MARSIS ile Planum Australe adlı güney kutup bölgesine yakın bölgeden 3 yıldır 29 set veri toplanmış. Burada bir bölgeden geçerken veriler ilginç bir değişim geçirmiş, böylece burada yüzeyaltında farklı bir şey yani bir göl olabileceği böylece anlaşılmış. pic.twitter.com/K7WwSVXdxe
— Umut Yildiz (@umutayildiz) July 25, 2018
5) Tabii “farklı” diye hemen göl olabilir diye atlanmamış. Benzer yüzeyaltı veriler yani Antarktika ve Grönland bölgelerindeki buzullar altındaki göllerinden tespit edilen ile veriler ile karşılaştırıldığında benzerlik gösterdiği bulunmuş.
— Umut Yildiz (@umutayildiz) July 25, 2018
6) Her ne kadar Mars yüzeyi çok soğuk olsa da bugüne kadar sıvı su halinde kalmasının nedeni suyun içerisinde barındırabileceği kalsiyum, sodyum ve magnezyum tuzları. Böylelikle donmadan öylece kalabiliyor.
— Umut Yildiz (@umutayildiz) July 25, 2018
7) Böyle güzelim bir Mars’ta sıvı su haberini uzayda yaşamla ilişkilendirmesek olmaz. ? Elbette böylesine bir sıvı su içinde yine yaşam oluşmasını bekleyebiliriz ama bu kadar tuz içinde bilmiyorum yani. pic.twitter.com/O3aYBSuZWG
— Umut Yildiz (@umutayildiz) July 25, 2018
8) Kimbilir belki de bu bölgenin ekstra hiçbir özelliği yoktur ve sadece MARSIS enstrümanı burada ilk keşfi yaptığı için bir yeraltı gölünden bahsediyoruz ama belki de Mars’ın yüzeyaltı aynı Europa ya da Enceladus gibi tümüyle böyle göllerle kaplıdır. ? pic.twitter.com/ijniWnjK1w
— Umut Yildiz (@umutayildiz) July 25, 2018
Kaynaklar: ESA, Evrim Ağacı, DijitalX
