Tarihin İlk Transeksüeli Lili Elbe Ve Binlerce Kişiye İlham Olan Cesareti

Transeksüellik günümüzde ne yazık ki hala bir tabu. Hatta konu hakkında bilgisi olmayan kişiler, kimi zaman transeksüelliğin “yeni türediğini” iddia ederek bu bireyleri bir tehdit malzemesi haline getiriyor. Sonuç olarak transeksüel kişilerin hayatı tehlikeye girebiliyor, nefret suçları artıyor. Ülkemizde ve dünyada bunun birçok örneği mevcut. Örneğin ülkemizde Eylül Cansın, uğradığı ayrımcılığa ve şiddete daha fazla dayanamayarak intihar etmiş; Hande Kader ise yakılarak öldürülmüştü?. Ancak bunlar, sadece medyaya yansıyanlar… Kim bilir bilmediğimiz, sonu hüsranla biten, ne acı hikayeler var… Konumuza gelecek olursak; bu yazıyı yazmaktaki amaçlarımızdan biri transeksüelliğin “yeni bir trend” olmadığını ve tarihte de transeksüel kişilerin var olduğunu göstermek. Bugün sizi Danimarka’ya götürüyoruz ve tarihin ilk transeksüeli Einar Wegener (Lili Elbe)’in hayatına tanıklık ediyoruz?

“Lili Elbe” olarak bildiğimiz tarihteki ilk transeksüel birey “Einar Magnus Andreas Wegener” ismiyle 28 Aralık 1882’de Danimarka Vejle’de dünyaya geldi

İleride bir ressam olacak olan Wegener, Kopenhag Sanat Okulu’na gitmişti. Hatta eşi Gerda Gottlieb ile burada tanışmıştı

Einar Wegener, henüz cinsiyet değiştirmemişken 1904’te Gerda Gottlieb ile evlendi

Bu sırada Einar Wegener 22 yaşında, eşi Gerda Gottllieb ise 19 yaşındadır.

Gerda Gottlieb de eşi gibi ressamdı. Ancak Wegener’e göre resimde daha başarılıydı. Zamanla Art Deco sanat akımının önde gelen sanatçılarından biri haline geldi

Gerda Gottlieb, Charlottenborg Sanat Galerisi’nde resimlerini sergileme imkanı yakalamıştır. Hatta bu sergi ona Politiken gazetesinden illüstrasyon ödülü getirir. Bu ödül, Gerda Gottlieb’in dünyaca ün kazanmış moda dergilerinin dikkatini çekmesini sağlar. Gottlieb, zamanla Art Deco akımının lider sanatçılarından biri haline gelir.

Bir gün Gerda Gottlieb, bir portre çizimi için bir kadın modele ihtiyaç duydu. Fakat Gerda’nın anlaştığı model, işi bırakmıştı ve o gün çalışmaya gelmedi. Zaten her şey, böyle başladı

Çünkü model gelmeyince Gerda Gottlieb, model olarak eşi Einar Wegener’i kullandı. Ondan kadın kıyafetleri giymesini istedi

Hatta daha sonra, Gerda Gottlieb’in eşi Einar Wegener’i model alarak çizdiği badem gözlü kadın tasviri büyük beğeni kazandı. Herkes bu kadının kim olduğunu merak etti. Çift ise bu kadının “Lili” olduğunu söyledi

Tabii Lili, aslında Einar’dan başkası değildir?

Kadın kılığına girip poz veren Einar Wegener ile eşi Gerda Gottlieb, zamanla bunu aralarında bir espri malzemesi haline getirirler. Hatta cinsel ilişkilerine de bunu yansıtırlar

Fakat Wegener, aslında içinde bir yerde kadın olduğunu biliyordur. Ama bunu ilk etapta eşine rahatlıkla söyleyemez.

Tabii daha sonra eşi gerçekleri öğrenir. Ardından 1913 yılında Gerda’nın portrelerindeki güzel kadının Einar olduğu gerçeğini herkes öğrenir. Maalesef bu olay, Danimarka’da büyük tepkiler ile karşılaşır

Bu yüzden çift, Paris’e taşınmak zorunda kalır. Çünkü Paris’te Einar daha rahat bir hayat sürecektir. Hatta Einar, Paris’te kadın kıyafetleriyle dışarı çıkabilecek kadar özgürdür.

Öte yandan çiftin yakınları ilişkilerini bilir ancak yabancılar Lili Elbe isimli kadının kılık değiştirmiş eşi Einar Wegener değil de, Gerda’nın kız kardeşi olduğunu zanneder.

Einar, sonunda 1930 yılında cinsiyet değiştirmek için ilk ameliyatını olur ve testislerini aldırır. Böylece, tarihin ilk transeksüeli olur. Bu yüzden çiftin evliliği de geçersiz hale gelir. Gerda ise bir İtalyan diplomatla evlenerek Fas’a yerleşir

Artık Lili Elbe olan Einar Wegener ise resmi bırakır. Çünkü resme yeteneği olan kişi Einar Wegener’in bedenindedir?‍♀️

Lili, testislerini aldırdıktan sonra tamamen kadın bedenine geçmek için yeniden operasyon geçirir. Fakat operasyon başarısız olur. Lili Elbe’nin bedeni, yumurtalıkları kabul etmez. Hatta doktorlar, yumurtalıkları Lili’nin bedeninden almaya çalışırken onun aslında interseksüel olduğunu fark ederler

Doktorlar Lili Elbe’nin vücudunda gelişmemiş yumurtalık olduğunu fark ederler. Bu da Lili Elbe’nin aslında interseks olduğu anlamına geliyor.

Bilmeyenlerimiz için açıklayalım; interseksüellik, kişinin bedeninde hem kadın hem erkek özelliklerini taşımasıdır. Örneğin penisi olan birinin adet olması gibi… Ayrıca interseksler her iki cinse de cinsel ve/veya duygusal çekim hissedebilirler

İnterseksüel olmak için çift cinsiyetli olmak gerekmez. Birey içinde hem erkek hem kadın özellikleri taşıyabilir ve her iki cinse de duygusal ve/veya cinsel bir çekim hissedebilir.

Neyse, biz Lili’ye geri dönelim… Lili Elbe, doktorlardan bu haberi alır almaz çocuk sahibi olmak için rahim nakli ameliyatı olmak ister. Fakat bu riskli ameliyat, Lili Elbe’ye ölüm getirir. Lili Elbe, sonradan tarihin ilk transeksüeli olarak anılacaktır??

Bazıları ise Lili Elbe’nin daha rahat yaşayabilmek için öldüğü yönünde haberler çıkardığını öne sürer. Ancak Lili Elbe’nin ölüm haberini alan eski eşi Gerda Gottlieb, derin bir üzüntü yaşar. İtalyan eşinden boşanır ve Einar ile İlk tanıştıkları yer olan Kopenhag’da yaşamaya başlar. Herkes Einar Wegener’in (Lili Elbe) ölümünden Gerda’yı suçlu tutar. Gerda ise kendisini alkole verir, resim kariyeri biter ve bir kiralık dairede yalnız başına vefat eder?

Tarihin ilk transeksüeli Lili Elbe’nin (Einar Wegener) hayatı, bir kitaba konu oldu. Hatta 2015’te kitabın film versiyonu sinemada izleyici ile buluştu

Filme konu olan kitabın adı “Danimarkalı Kız” idi. Kitabı 2000 yılında David Ebershoff yayımlamıştı. Kitabın 2015 yılında aynı adla dram türündeki “Danish Girl” (Danimarkalı Kız) filmine uyarlaması gerçekleşti. Film, Einar Wegener’in eşi Gerda Gottlieb rolüne hayat veren oyuncu Alicia Vikander’a “en iyi yardımcı kadın oyuncu” dalında Oscar Ödülü getirmişti.

Filmin fragmanını aşağıdan izleyebilirsiniz

BONUS: Bu yazıda sizlerle sadece tarihin ilk transeksüeli hakkında ufak bir sohbet ettik. Ancak tabii ki, tarihte transeksüelliğin birçok örneği var. Örneğin 18. yüzyıldaki kadın kocaları anlattığımız yazımızı okumak için buraya tıklayabilirsiniz ?

Kaynak: 1, 2