ListeList
  • Ana Sayfa
  • Gündem
  • ListeList Özel
  • Alışveriş
  • Koronavirüs
  • Sinema
  • Kadın
  • Diğer
    • Edebiyat
    • Sağlıklı Yaşam
    • Seyahat
    • İş Yaşamı
    • Tiyatro
    • Hayvansever
    • Spor
    • İstanbul
    • Tarih
    • Müzik
    • Astroloji
    • +18
    • Ekoloji
    • Tasarım
    • Dizi
    • Teknoloji – Bilim
    • Yeme – İçme
    • Pürtelaş
    • Testler
    • Video
Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle
  • Ana Sayfa
  • Gündem
  • ListeList Özel
  • Alışveriş
  • Koronavirüs
  • Sinema
  • Kadın
  • Diğer
    • Edebiyat
    • Sağlıklı Yaşam
    • Seyahat
    • İş Yaşamı
    • Tiyatro
    • Hayvansever
    • Spor
    • İstanbul
    • Tarih
    • Müzik
    • Astroloji
    • +18
    • Ekoloji
    • Tasarım
    • Dizi
    • Teknoloji – Bilim
    • Yeme – İçme
    • Pürtelaş
    • Testler
    • Video
Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle
ListeList
Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle

Ana sayfa » Edebiyat » Knut Hamsun’un Seyahatlerinden Osmanlı’nın Son Zamanları ve Dönemin İstanbul’u

Knut Hamsun’un Seyahatlerinden Osmanlı’nın Son Zamanları ve Dönemin İstanbul’u

Engin Özer Yazar: Engin Özer
22 Şubat 2016
Kategori: Edebiyat
0
Knut Hamsun’un Seyahatlerinden Osmanlı’nın Son Zamanları ve Dönemin İstanbul’u
Share on FacebookShare on Twitter

Knut Hamsun hem ülkesi Norveç hem de dünyada her dönem tartışılan yazarlardan oldu. Tartışılmasının iki önemli ayağı vardı. İlki o güne kadar rastlanmayan tarzda yazdığı güçlü kalemi, ikincisi ise Nazi hayranı ve destekçisi olması. Yazarın ilk romanı olan Açlık (Sult) mutlaka okunması gereken temel eserler arasında gelir. Hamsun, 1920 yılında Nobel Edebiyat Ödülünü de kazandı.

Knut Hamsun’un “Mücadeleci Hayat” kitabından alınan İstanbul gezisi, “İstanbul’da İki İskandinav Seyyah” adıyla YKY’dan basılmıştı. Bu hayli ilgi çekici derlemedeki ikinci yazar da Andersen. Biz bu gezilere Knut Hamsun tarafından bakalım dedik. Bilinç akışı ve iç monologlar gibi psikolojik tekniklerin öncüsü olan Hamsun’un, Thomas Mann, Stefan Zweig, Hermann Hesse gibi yazarlara ilham verdiği düşünülüyor. Böyle bir yazarın elinden Osmanlının son dönemlerini, padişahı bizzat gördüğü bir geçit törenini, Türkleri, Kürtleri, Ermenileri, boğazı, Eyüp’ü, Kapalıçarşı’yı okumak hayli ilgi çekici.

Yazar, kimi zaman tasvirleriyle gülümsetirken, kimi zaman da Sarayburnu’nda oturup saatler boyunca denize bakan insanımızın hayata karşı meraksızlığına laf çarpıyor. İstanbul’da İki İskandinav Seyyah, hem tarih hem de gezi dilinden hoşlananlar için bulunmaz bir nimet. Kitap yazarın vapurla İstanbul’a girişiyle başlıyor. Şehre daha girerken Hamsun’un notları dökülmeye başlıyor…

“… yoksa biz Türkiye’de değil miyiz? Ben otuz senedir beceriksiz sultanlar tarafından iflasın eşiğine getirilmiş bir memlekete dair yazılmış yazıları okumaktayım.

istanbul-osmanlı-hamsun
Halbuki vapur, bağlık bahçelik küçük şehirlerin ve güllerin kıpkızıl parıltısıyla gözümüzü alan bir masal dünyasında yol alıyor. ”

Aramızda Türkiye saatinin kaç olduğunu bilen yok…

iskandinav_seyyah hamsun

…Yanımda İngiltere’de burslu olarak ekonomi tahsili görmüş bir Japon duruyor. Bu yolculuğu daha evvelce de yapmış olan bu zeki, ufak tefek beyin her sözü altın kıymetinde. Saati soruyorum. Parmağıyla kaleyi işaret edip, şimdi söylerim size, diyor. Bayrak direğine doğru giden şu askeri görüyorsunuz değil mi? Gözünüz onun üzerinde olsun.
Aniden duyulan işaret atışıyla, direğin yanında hazır bekleyen asker bayrağı göndere çekmeye başlıyor. Saat altı, diyor Japon, gurup vakti!

Arkamızda Karadeniz yemyeşil ve sakin uzanıyor. Gurup vakti; güneş batarken ufuk çizgisinin en dibinde kan ve altın karışımı bir kuşak alev alıyor….

ayvazovski-gun-batiminda-ortakoy -osmanli -istanbul
Gök kubbenin altında başka hiçbir yerde böylesine bir renk cümbüşü gördüğümü zannetmiyorum ve başka hiçbir şeyin de Tanrı’nın yaptığı kadar güzel olamayacağını hissediyorum.

Vapurumuz Boğaz’ı geçmeye başlıyor, Boğaz’ın iki yakasında arka arkaya sıralanmış küçük şehirlerin önünden birer ikişer dakikalık fasılalarla geçiyoruz…

istanbul osmanli
Esasen hepsi tek ve aynı şehir demek daha doğru olacak. Sahile o kadar yakınız ki, karada olup biten her şeyi görebiliyoruz. Gördüklerimiz, düşündüklerimizden çok farklı. Yoksa biz Türkiye’de değil miyiz? Ben otuz senedir, beceriksiz sultanlar tarafından iflasın eşiğine getirilmiş bir memlekete dair yazılmış yazıları okumaktayım. Halbuki vapur, bağlık bahçelik küçük şehirleri ve güllerin kıpkızıl parıltısıyla gözümüzü alan bir masal diyarında yol alıyor.

Vapurumuz hız kesiyor, Konstantinopel artık karşımızda.

istanbul-osmanli
Büyük devletlerin sefaretleri, geniş arazilare kurulmuş kışla benzeri mimarileri ve kaba cüsseleri ile manzaraya tahakküm ediyorlar.

Sonra minareleri görüyoruz…

jean-baptiste-hilaire-istanbul-osmanli
Türkiye’nin payitahtı üç denizin, Marmara Denizi, Altın Boynuz ve Boğaz’ın birleştiği yerde kurulmuş. İki kıtanın arasına yerleşmiş, iki yakasında tabiat harikası tepeler ve eteklerinde deniz olan bu şehrin dünyada bir benzeri yoktur. Konstantinopel, her ne kadar Moskova’nın rengarenkliğine, kırmızı, yeşil ve yaldızlı kubbelerine sahip değilse de, Moskova’da olmayan bir şey var burada: Semaya yükselen beyaz minareler.

Hava hafif aydınlanmaya başladığında palmiyeler ve selvileri seçiyoruz…

ippolito-caffi- istanbul- osmanli
Pera tepelerinin gerisinde birdenbire bir aklık beliriyor ve güneş şehrin minareleriyle Altın Boynuz’un üzerine doğuyor.

Türkler yabancılara rehberlik yapmıyorlar.

hermann-corrodi-osmanli
Yabancı rehberleri ya Rum, ya Ermeni, ya da Yahudiler. Türk, şehri çevreleyen üç denizde kürek çeken sandalcı, hammal, amele olabilir ama turistlere hizmet etmez.

Eyüb mezarların dünyası, servilerin, çınarların ve çiçeklerin dünyası.

osmanli zamani -istanbul
Etrafta camiler, ölüm mabedleri, türbeler, mezar taşları. Ve her yerde huzur. Serviler kıpırtısız, dimdik kuleler gibi, palmiyelerin yaprakları rüzgarda hafifçe titreşiyor, başkaca ses işitilmiyor.

Ayasofya’da her şey masif ve ağır. Taa tepede, kubbelerin altında insanlar ip merdivenlere tutunmuş çatıyı tamir ediyorlar.(O dönem de tadilat var)

osmanli-ayasofya-istanbul
Küçücük çocuklar gibi göründüklerine bakılırsa aramızdaki mesafe hayli fazla; yukarı doğru incelip,uzanarak göz yanıltan hiçbir sütun ve kemer bulunmadığından kubbenin ne kadar yüksek olduğunun farkına varamamışız.

Bu ülkede geçinmek oldukça ucuza maloluyor; bir dilim ekmek, bir soğan ve bir yudum incir şerbeti bir Türk için bir öğün yemek sayılabilir.

Simit_sellers istanbul
Türk, iş öncesi ve sonrası da kahvehaneye gelir. Yahut da bir cami avlusunda, gölgede oturup, hayal dünyasına dalar.

Avrupa’nın bu kadar yakınında yaşayan bir halk, kendini telaşa kaptırmamakla ne kadar iyi bir şey yapmış oluyor!

osmanli- insanlari
Şimdi şurada yirmi adam sedirlere uzanmış, fabrikalara, bürolara koşturup yorulmaktansa, sabahın keyfini çıkarıyor. Bu insanlar neyle geçinir? Kalkıp gidenlerin yerine durmadan yenileri geliyor. Hepsinin de sabah keyfi yapmaya vakitleri var gibi.

Meraklılık Şarklıların tenezzül etmedikleri bir davranıştır;

fausto-zonaro- istanbul
Şark’ta pek çok dükkanda alışveriş yaptık, bize kahve ve sigara ikram edildi, ancak alışveriş tamamlandıktan sonra, dükkan sahipleri nereden gelip nereye gittiğimizi sordular, daha da fazlası onları alakadar etmiyordu.

Vapurdaki Japon bir yıl kadar beraber çalışacağı Türk’e çok acıyor.

osmanli-donemi
Türk öylesine geri kalmış ki; Türk’ün öğrenmemekte bu kadar ısrar etmesini insanın aklı almıyor değil mi?

Tahta bir sopaya geçirilmiş, tahta bir çubuk (saban). Peygamberin ölümünden bin beş yüz sene sonra hala, ziraat aleti sayılabilir mi bu?

osmanli tarim
Yankee’lerin (Amerika) ülkesinde bir çiftçi bu tuhaf aleti işaret ederek, şu sabana bakın! Amerika’da bizim sabanlarımız çelikten yapılmıştır, tekerleklidir, iki at tarafından çekilir, der. Türk çiftçinin iki atı yoktur tarlasını sürecek, öküzünü koşar sabana. Tahta sopaya geçirilmiş, tahta çubukla toprağı, tohum ekmeye kafi gelecek kadar altüst etmeyi başarır. Hedefe ulaşılmıştır. İki at ve çelik sabanla gerçekleştirilen modern, rasyonel ziraatte ise topraktan azami faydadır mevzubahis olan; bir ekilir, altmış biçilir. Ama Türk çiftçisi toprağın verdiğinden fazlasını beklemez tarlasından. Kanaatkardır. Çok az şeye ihtiyaç duyar; bir dilim ekmek, bir soğan ve bir yudum incir şerbeti bir öğün yemektir ona.

Konstantinopel’den çıkıp karadan Bursa şehrine giderken mümbit topraklardan, ormanlardan, buğday tarlalarından ve bağlardan geçilir.

osmanli koylu
Ancak halkın evleri de üst başları gibi oldukça pejmürdedir. İklim bu tür giyim kuşama müsaittir tıpkı başka iklimlerin sazdan kulübelerde yaşamaya, incir yapraklarıyla örtünmeye müsait olduğu gibi.

Yabancı bir dergi son Ermeni isyanı çıktığı sırada Payitahtta vazifeli bulunan yüksek dereceli devlet memurlarından % 25’inin Ermeni asıllı olduklarını bildiriyordu.

antoine-ignace-melling-tarabya- istanbul
Demek ki İslam’ın Halifesi bütün kuvvetini Hıristiyanları yok etmekte kullanmamış, devlete düşmanlık göstermeyenleri bir kenara ayırmış. Türk devletinde en kuvvetli kimseler Hıristiyan Ermeniler ve Rumlardır. Sultanın başmabeyincisi Ermenidir. Türk diplomatlarının yarısı Rum asıllıdır. Mühim vazifelerde bulunanlar arasında Berlin Sefiri merhum Aristarchy Bey sayılabilir.

Bonus: Hamsun yazılarında Arnavutlar, Kürtler, Rum ve Ermenilerle ilgili görüşlerine de yer veriyor

knut-hamsun-1859-1952-listelist
Ünlü yazarın kendi ülkesi de dahil olmak üzere azınlıklara karşı pek de hoşgörülü olduğu söylenemez. Güçlü kaleminin yanında Yahudi karşıtı görüşleri ve Nazi hayranlığı bilinmektedir. Ülkemiz seyahatinde de yer yer hem Türkler hem de Osmanlı dönemi Kürtleri ve Hristiyanları ile ilgili pek de iç açıcı olmayan görüşlerine yer verir.

Hamsun, kazandığı Nobel’i Nazi Propaganda bakanı Joseph Goebbels’e hediye etmiş bir yazar. Norveçliler o güne kadar övündükleri yazarlarına daha fazla tahammül edemeyerek ellerindeki bütün Knut Hamsun kitaplarını yazarın evinin bahçesine atarak onu protesto ettiler. Hamsun’un üzüntüsünden bir daha evinden dışarı çıkamadığı söylenir. Yine de bu kitap dönemin Osmanlı ve İstanbul tasvirleri için bulunmaz bir kaynak. Eserde padişahın Yıldız Sarayı’ndan Cuma namazı için çıkış töreni gibi hayli detaylı açıklamaları da okumak mümkün.

Bonus 2: İstanbul’da İki İskandinav Seyyah

iskandinav_seyyah (2)
Baskısı bulunmayan esere şuradan pdf olarak ulaşmanız mümkün.

Bonus 3: Knut Hamsun Kitapları

PaylaşTweetleGönder
Engin Özer

Engin Özer

İleri
Eğlenceli Giflere Dönüştürülmüş 12 Kült Albüm Kapağı

Eğlenceli Giflere Dönüştürülmüş 12 Kült Albüm Kapağı

Yorum yapabilmek için bir ListeList hesabınız olması gerekmektedir. Aşağıdaki bağlantı ile hemen bir hesap oluşturabilirsiniz.

Listelist'e üye ol

İlgili İçerikler

Nazilere Sempati Duyan Knut Hamsun’a Norveç Halkının Verdiği Yaratıcı Tepki
Edebiyat

Nazilere Sempati Duyan Knut Hamsun’a Norveç Halkının Verdiği Yaratıcı Tepki

İstanbul’da Yaşayan Edebiyat Aşıklarının Mutlaka Ziyaret Etmesi Gereken 8 Müze
Edebiyat

İstanbul’da Yaşayan Edebiyat Aşıklarının Mutlaka Ziyaret Etmesi Gereken 8 Müze

9 Farklı Dönem ve Ülkeyle Dünyayı Kitaplarla Dolaşmak
ListeList Özel

9 Farklı Dönem ve Ülkeyle Dünyayı Kitaplarla Dolaşmak

Bilmekte Fayda Var! Kuzey Kutbu İle İlgili Daha Önce Hiç Duymadığınız 11 İlginç Bilgi
ListeList Özel

Bilmekte Fayda Var! Kuzey Kutbu İle İlgili Daha Önce Hiç Duymadığınız 11 İlginç Bilgi

15 Ocak 2021
Zombi dizileri
Dizi

Virüs Salgını ile Başlayıp Hayatta Kalma Mücadelesine Dönüşen 21 Müthiş Zombi Dizisi

15 Ocak 2021
Okurken Keyfinizi Yerine Getirecek Haftanın En Güzel 35 Tweeti
ListeList Özel

Okurken Keyfinizi Yerine Getirecek Haftanın En Güzel 35 Tweeti

15 Ocak 2021
Deepfake
Teknoloji - Bilim

Korkunç Bir Siber Tehlike: Deepfake Nedir, Nasıl Çalışır ve Tehlikeleri Nelerdir?

15 Ocak 2021
Geleceğin Mirasçıları Olan Çocuklara Kitap Okuma Alışkanlığı Kazandırmanın Önemi ve Bu Alışkanlığı Kazandırmak İçin Yapabilecekleriniz
ListeList Özel

Geleceğin Mirasçıları Olan Çocuklara Kitap Okuma Alışkanlığı Kazandırmanın Önemi ve Bu Alışkanlığı Kazandırmak İçin Yapabilecekleriniz

15 Ocak 2021
Cilt Sağlığından Kan Şekerine: Sabahları Bir Kaşık Zeytinyağı İçmeniz İçin 7 Neden
Sağlıklı Yaşam

Cilt Sağlığından Kan Şekerine: Sabahları Bir Kaşık Zeytinyağı İçmeniz İçin 7 Neden

15 Ocak 2021
Altın Klozetlerden At Üstünde Yenen Yemeklere: Yaldızlı Çağ’da Zenginlik Göstergesi Olan 11 Tuhaf Davranış
Tarih

Altın Klozetlerden At Üstünde Yenen Yemeklere: Yaldızlı Çağ’da Zenginlik Göstergesi Olan 11 Tuhaf Davranış

14 Ocak 2021
survivor 2021 listelist
Gündem

Survivor 2021: Heyecanı Doruklarda Yaşatan Yarışma Programı Hakkında Her Şey

14 Ocak 2021
Yalnızlık: Hayattan Uzaklaştıran Bu His Birini Gerçekten Öldürebilir Mi?
ListeList Özel

Yalnızlık: Hayattan Uzaklaştıran Bu His Birini Gerçekten Öldürebilir Mi?

14 Ocak 2021
WhatsApp'a alternatif sohbet uygulamaları
Teknoloji - Bilim

Güvenli Bir Şekilde Sohbet Etmek İsteyenlerin Kullanması Gereken 11 Mesajlaşma Uygulaması

14 Ocak 2021
İngiltere’ye Vize Sağlayan Ankara Anlaşması Nedir? Şartları Nelerdir? Ne Zaman Bitecek?
ListeList Özel

İngiltere’ye Vize Sağlayan Ankara Anlaşması Nedir? Şartları Nelerdir? Ne Zaman Bitecek?

7 Ekim 2020
Evde Hijyen Sağlamanın En Pratik Yolu: Buharlı Temizleyiciler
Alışveriş

Evde Hijyen Sağlamanın En Pratik Yolu: Buharlı Temizleyiciler

10 Nisan 2020
Oyunlardan Uygulamalara: Çocuklara Evde İngilizce Öğretmenin 7 Etkili Yolu
Gündem

Oyunlardan Uygulamalara: Çocuklara Evde İngilizce Öğretmenin 7 Etkili Yolu

9 Nisan 2020
Ruhunuzu Dinlendirin: Mandala Çizimi ve En İyi Mandala Boyama Kitapları
Alışveriş

Ruhunuzu Dinlendirin: Mandala Çizimi ve En İyi Mandala Boyama Kitapları

8 Nisan 2020
Kendi Saçını Kesmek İsteyen Erkeklere: Evde Saç Kesim Rehberi
ListeList Özel

Kendi Saçını Kesmek İsteyen Erkeklere: Evde Saç Kesim Rehberi

8 Nisan 2020
Evde Canı Sıkılanlara Birbirinden Keyifli 18 Hobi ve Aktivite
Alışveriş

Evde Canı Sıkılanlara Birbirinden Keyifli 18 Hobi ve Aktivite

25 Mart 2020
Evde Verimli Vakit Geçirmek İçin Faydalanabileceğiniz 16 Online Eğitim Platformu
ListeList Özel

Evde Verimli Vakit Geçirmek İçin Faydalanabileceğiniz 16 Online Eğitim Platformu

16 Mart 2020
Tablet Fiyatları: En İyi Tabletler Hangileri? Çok Satan 7 Tablet Modeli ve Özellikleri
Alışveriş

Tablet Fiyatları: En İyi Tabletler Hangileri? Çok Satan 7 Tablet Modeli ve Özellikleri

15 Mart 2020
Hayat Yarışında Çocuğunuzu Bir Adım Öne Geçirecek Faydalı Uygulamalar
Kadın

Hayat Yarışında Çocuğunuzu Bir Adım Öne Geçirecek Faydalı Uygulamalar

28 Eylül 2019
Kokusuyla Hafızalara Kazınan 15 Erkek Parfümü
Alışveriş

Kokusuyla Hafızalara Kazınan 15 Erkek Parfümü

8 Haziran 2019
Tuzsuz Şampuan Ne İşe Yarar? Tuzsuz Şampuanı Neden Tercih Etmeliyiz?
Sağlıklı Yaşam

Tuzsuz Şampuan Ne İşe Yarar? Tuzsuz Şampuanı Neden Tercih Etmeliyiz?

10 Nisan 2019
“Çocuğum Tablet Başından Kalkmıyor” Diyenlere 8 Alanda 40 Etkinlik Önerisi
Gündem

“Çocuğum Tablet Başından Kalkmıyor” Diyenlere 8 Alanda 40 Etkinlik Önerisi

9 Nisan 2019
  • Hakkımızda
  • Gizlilik Politikası
  • Muvafakatname
  • Yazı Gönder
  • Reklam
  • İletişim

© 2019 ListeList - Yeni Nesil Medya Platformu

Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle
  • Ana Sayfa
  • Gündem
  • ListeList Özel
  • Alışveriş
  • Koronavirüs
  • Sinema
  • Kadın
  • Diğer
    • Edebiyat
    • Sağlıklı Yaşam
    • Seyahat
    • İş Yaşamı
    • Tiyatro
    • Hayvansever
    • Spor
    • İstanbul
    • Tarih
    • Müzik
    • Astroloji
    • +18
    • Ekoloji
    • Tasarım
    • Dizi
    • Teknoloji – Bilim
    • Yeme – İçme
    • Pürtelaş
    • Testler
    • Video

© 2019 ListeList - Yeni Nesil Medya Platformu

Oturum süresi doldu

Lütfen tekrar giriş yapın. Giriş sayfası yeni bir pencerede açılacaktır. Giriş yaptıktan sonra pencereyi kapatıp bu sayfaya dönebilirsiniz.

>

ListeList'ten en iyi şekilde faydalanabilmeniz için çerezler (cookies) kullanmaktayız.

Daha fazla bilgi ve hangi çerezleri kabul edip etmeyeceğinizi öğrenmek için ayarlara bir göz atabilirsiniz.

ListeList
Gizlilik

ListeList'ten en iyi şekilde faydalanabilmeniz için çerezler (cookies) kullanmaktayız. Çerez bilgileri tarayıcınızda saklanmaktadır ve takip eden ziyaretlerinizde siz olduğunuzu bilebilmek, sitenin hangi alanlarını ilgi çekici bulduğunuzu incelemek gibi amaçlarla kullanılmaktadır.

Kullanılması gerekli çerezler

Kullanılması gerekli çerezler tercihlerinizi saklamak ve buna uygun hizmet verebilmek adına her zaman etkin durumdadır.

Eğer bu çerezi kapatırsanız, bu ekranda yapmış olduğunuz tercihleri de saklayamayız. Bu da siteye ger gelişinizde çerezleri etkinleştirip etkinleştirmeme işlemini tekrar yapmanız gerektiği anlamına geliyor.