ListeList
  • Ana Sayfa
  • Gündem
  • ListeList Özel
  • Alışveriş
  • Koronavirüs
  • Sinema
  • Kadın
  • Diğer
    • Edebiyat
    • Sağlıklı Yaşam
    • Seyahat
    • İş Yaşamı
    • Tiyatro
    • Hayvansever
    • Spor
    • İstanbul
    • Tarih
    • Müzik
    • Astroloji
    • +18
    • Ekoloji
    • Tasarım
    • Dizi
    • Teknoloji – Bilim
    • Yeme – İçme
    • Pürtelaş
    • Testler
    • Video
Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle
  • Ana Sayfa
  • Gündem
  • ListeList Özel
  • Alışveriş
  • Koronavirüs
  • Sinema
  • Kadın
  • Diğer
    • Edebiyat
    • Sağlıklı Yaşam
    • Seyahat
    • İş Yaşamı
    • Tiyatro
    • Hayvansever
    • Spor
    • İstanbul
    • Tarih
    • Müzik
    • Astroloji
    • +18
    • Ekoloji
    • Tasarım
    • Dizi
    • Teknoloji – Bilim
    • Yeme – İçme
    • Pürtelaş
    • Testler
    • Video
Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle
ListeList
Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle

Ana sayfa » Teknoloji - Bilim » Karmaşık Kararları Nasıl Alırız?

Karmaşık Kararları Nasıl Alırız?

Ogün Utku Dikici Yazar: Ogün Utku Dikici
21 Mayıs 2019
Kategori: Teknoloji - Bilim
Google Haberler'de ListeList'e Abone Ol
0
Karmaşık Kararları Nasıl Alırız?
Share on FacebookShare on Twitter

Karmaşık bir karar verirken, sorunu genellikle daha küçük (altından kalkması daha kolay) bir dizi karara böleriz.

Örneğin, bir hastanın nasıl tedavi edileceğine karar verirken, doktor bir dizi basamaktan oluşan bir hiyerarşiyi izleyebilir -Tanı testi seçerek, sonuçları yorumlayarak ve sonrasında ise bir ilaç yazarak.

Hatanın Tanısı

Seçimler dizisi istenen sonuca ulaştığında hiyerarşik kararlar vermek kolaydır. Buraya kadar sorun yok. Ancak sonuç olumsuz olduğunda, neyin yanlış gittiğini deşifre etmek bazen çok zor olabilir. Örneğin bir hasta tedaviden sonra düzelmezse, bunun birçok olası nedeni olabilir: 

Belki tanı testi, yalnızca uygun zamanda doğrudur ya da belki de ilaç, hastaların sadece % 50’sinde işe yarıyordur….

Bir sonraki adımda ne yapılacağına karar vermek için, doktorun bu olasılıkları göz önünde bulundurması gerekir.

Yeni bir çalışmada, MIT sinir bilimcileri, beyinde; kararlar hiyerarşisinden sonra olası başarısızlık nedenleri hakkında nelerin olduğunu araştırdı. Sonunda beynin, ön kortekste dağılmış bir alan ağını kullanarak iki hesaplama yaptığını keşfettiler

Beyin, bir başarısızlığın en muhtemel nedenini bulmak için öncelikle her kararın sonucuna olan güveni hesaplıyor. Ardından, sebebi ayırt etmek kolay olmadığında, beyin daha fazla güven kazanmak için ek girişimlerde bulunmaya başlıyor.

MIT’nin McGovern Beyin Araştırma Enstitüsü (McGovern Institute for Brain Research) üyesi ve Robert A. Swanson Yaşam Bilimleri Profesörü (The Robert A. Swanson Career Development Professor of Life Sciences) ve çalışmanın kıdemli yazarı Mehrdad Jazayeri; “Birinin aklında bir hiyerarşi yaratmak ve sonuçlara dair akıl yürütürken bu hiyerarşiyi yönlendirmek bilişsel sinir bilimin heyecan verici sınırlarından biridir” dedi.

16 Mayıs’ta Science’da yayımlanan makalenin başyazarı ise MIT’den yüksek lisans öğrencisi Morteza Sarafyzad

Hayvan modellerinde önceki karar verme çalışmaları nispeten basit görevlere odaklanmışlardı. Bu çalışmalar bir dizi araştırma içinde, beynin anlık kanıtları değerlendirerek nasıl hızlı kararlar verdiğine odaklandılar. 

Örneğin geniş bir çalışma; sinirsel substratları ve hayvanların denemeler bazında güvenilmez olan ancak onları kategorize etmeye izin veren uyarılara ait mekanizmaları incelemiş ve karakterize etmiştir.

Diğer araştırmalar ise, beynin önceki çoklu denemelerdeki sonuçlara dayanarak, çoklu seçenekler arasında nasıl seçim yaptığına odaklanmıştır.

Jazayeri, “Bunlar bizim için çok verimli çalışma hatları oldu” diyor

“Ancak, söz konusu insanlar gerçekten karar verdiklerinde olan bitense bunlar yalnızca buzdağının görünen kısmı. Kendinizi herhangi bir gerçek karar verme durumuna sokar sokmaz, -örneği bir eş seçmek, bir araba seçmek ya da bir ilacı alıp almayacağınıza karar vermek gibi-, bunlar gerçekten de karmaşık kararlar haline gelirler. Çoğu zaman kararı etkileyen birçok faktör vardır ve bu faktörler farklı zaman ölçeklerinde çalışabilir.”

MIT ekibi, beynin kararları almak için bilgiyi birden fazla zaman çizelgesinde nasıl işlediğini incelemelerini sağlayan davranışsal bir görev geliştirdi

Temel tasarım, hayvanların iki ışık parlaması arasındaki zaman aralığının 850 milisaniyeden kısa mı, yoksa daha uzun mu olmasına bağlı olarak iki göz hareketinden birini yapmasıydı.

Bu işi kıvırmak için, hayvanların görevi hiyerarşik akıl yürütme yoluyla çözmeleri gerekiyordu. İki göz hareketinden hangisinin yapılması gerektiğini belirleyen kural, 10. denemeden 28. denemeye kadar gizli olarak değiştirildi. Bu nedenle, ödül almak için hayvanların doğru kuralı seçmesi, ardından doğru zaman aralığını belirlemesi ve buna bağlı olarak doğru göz hareketini yapması gerekiyordu. 

Bununla birlikte, hayvanlara değişen kurallar hakkında bilgi verilmediğinden, yanlış kuralı mı seçtikleri, yoksa zaman aralığını mı yanlış değerlendirdikleri için bir hata olduğunu kolayca belirleyemediler.

Araştırmacılar bu deneysel tasarımı, hiyerarşik akıl yürütmeyi destekleyen hesaplama ilkelerini ve sinir mekanizmalarını araştırmak için kullandılar

İnsanlardaki teori ve davranış deneyleri, olası hata nedenleri hakkında akıl yürütmenin, büyük ölçüde beynin, sürecin her adımındaki güven derecesini ölçme kabiliyetine bağlı olduğunu göstermektedir. Jazayeri, “Hiyerarşik akıl yürütme için kritik olduğu düşünülen şeylerden biri, -hiyerarşinin- farklı düğümlerinin olumsuz sonuca yol açmasının ne kadar muhtemel olduğuna ilişkin bir güven seviyesine sahip olmaktır” diyor.

Araştırmacılar, görevin zorluğunu ayarlayarak güven etkisini incelemeyi başardılar

Bazı denemelerde, iki flaş arasındaki aralık 850 milisaniyeden çok daha kısa veya daha uzundu. Bu denemeler nispeten kolaydı ve yüksek bir güven derecesi sağladı. Diğer denemelerde, hayvanlar yargılarına daha az güveniyorlardı; çünkü aralık, sınıra daha yakındı ve ayırt etmek zordu.

Araştırmacılar, varsaydıkları gibi, hayvanların davranışlarının performanslarındaki güvenlerinden etkilendiğini buldular. Aralığı değerlendirmek kolay olduğunda, hayvanlar yanlış olduklarını öğrendiklerinde diğer kurala geçmek için çok daha hızlıydı. Aralığı değerlendirmek zorlaştığındaysa, hayvanlar performanslarına daha az güveniyorlardı ve aynı kuralı değiştirmeden önce birkaç kez daha uyguluyorlardı.

“Kendinden emin olmadıklarını biliyorlar ve kendinden emin olmazlarsa, kuralın mutlaka değişmesi gerekmediğini biliyorlar. Aralık kararlarında bir hata yaptıklarının farkındalar.”

Karar Verme Derecesi

Araştırmacılar, her denemenin bitmesinden hemen sonra frontal korteksteki sinir aktivitesini kaydederek, hiyerarşik karar vermenin anahtarı olan iki bölgeyi belirlemeyi başardılar. Her iki ön bölgedeki cingulate cortex (ACC) ve dorsomedial frontal korteks (DMFC) olarak bilinen bölgelerin, hayvanların yanlış bir cevap hakkında bilgilendirilmesinden sonra aktif hale geldiğini buldular. 

Araştırmacılar, sinirsel aktiviteyi hayvanların davranışlarıyla ilgili olarak analiz ettiklerinde, her iki bölgedeki nöronların da hayvanların olası bir kural değiştirme konusundaki inancına işaret ettiğini ortaya çıkardılar. 

Hayvanların inancına ilişkin nöron etkinliği, özellikle hayvanlar kolay bir denemede ard arda hatalar yaptıktan sonra “daha yüksek” oldu.

Ne Olduğunu Biliyorsak, İstediğimiz Zaman Olmasını Sağlayabilir Miyiz?

Araştırmacılar ayrıca, bu alanların benzer aktivite davranışları göstermesine rağmen, ACC’nin karar stratejilerini değiştirmede merkezi bir rol oynadığını öne sürerek, özellikle hayvanın kuralları ne zaman değiştireceğini öngören bir aktivite olduğunu tespit ettiler. Gerçekten de, araştırmacılar ACC’deki nöral aktivitenin doğrudan manipülasyonunun hayvanların rasyonel davranışlarına müdahale etmek için yeterli olduğunu buldular.

Jazayeri, “Ön kortekste bu iki bölgeyi içeren dağılmış bir devre var ve tıpkı görevin istediği gibi hiyerarşik olarak örgütlenmiş görünüyorlar” diyor.

 

Çalışmanın orijinaline aşağıdaki bağlantıdan ulaşabilirsiniz

Morteza Sarafyazd, Mehrdad Jazayeri. Hierarchical reasoning by neural circuits in the frontal cortex. Science, 2019; 364 (6441): eaav8911 DOI: 10.1126/science.aav8911

PaylaşTweetleGönder
Ogün Utku Dikici

Ogün Utku Dikici

1983 yılında Şebinkarahisar’da doğdu. Mühendislik ve Fizik alanlarında eğitim aldı. Uygulamalı Fizik alanında yüksek lisansını yaparken Ege Üniversitesi Fizik Bölümü’nde araştırma asistanı olarak çalışmaya başladı. Bu süre zarfında süperiletken bolometreler, SQUID sensörler, transparan metal-oksitler, kriyojenik soğutma, malzeme bilimi, metroloji ve nano üretim konularında yerli, yabancı, ortak bir dizi çalışma yürüttü ve projelerde yer aldı.Çeşitli uluslararası kurumlardan ödüller aldı. Çalışmaları ABD, Avrupa ve Asya’nın çeşitli ülkelerinde yayımlandı.Ardından akademik hayatını sonlandırarak mühendislik hizmeti vermeye başladı. Halen İzmir’de yaşamakta olup Endüstri 4.0, endüstriyel otomasyon ve metalurji alanlarında Ar-Ge yapmaktadır.

İleri
Avusturyalı Formula 1 Efsanesi Niki Lauda Hayatını Kaybetti

Avusturyalı Formula 1 Efsanesi Niki Lauda Hayatını Kaybetti

Yorum yapabilmek için bir ListeList hesabınız olması gerekmektedir. Aşağıdaki bağlantı ile hemen bir hesap oluşturabilirsiniz.

Listelist'e üye ol

İlgili İçerikler

Ev Güvenliği Neden Önemli? En İyi Ev Kamera Sistemi Nasıl Seçilir?
Teknoloji - Bilim

Ev Güvenliği Neden Önemli? En İyi Ev Kamera Sistemi Nasıl Seçilir?

Merkür Retrosu Dönemini Hasarsız Atlatmak İçin Yapmanız Gerekenler
Astroloji

Merkür Retrosu Dönemini Hasarsız Atlatmak İçin Yapmanız Gerekenler

Adeta Bir Patron Gibi “Hayır” Diyebilmeniz İçin 5 Minik İpucu
İş Yaşamı

Adeta Bir Patron Gibi “Hayır” Diyebilmeniz İçin 5 Minik İpucu

Fotoğrafçılığa Adım Atmak İsteyenlere En İyi Başlangıç Seviyesi DSLR ve Aynasız Fotoğraf Makinesi Önerileri
Alışveriş

Fotoğrafçılığa Adım Atmak İsteyenlere En İyi Başlangıç Seviyesi DSLR ve Aynasız Fotoğraf Makinesi Önerileri

2 Mart 2021
Woody Allen taciz
Belgesel

Woody Allen Hakkındaki Taciz İddialarını Yeniden Gündeme Getiren Belgesel: “Allen v. Farrow”

2 Mart 2021
Kültür Katliamına Neden Olan Felsefe: Antik Çin’de Resmi İdeoloji Haline Gelen Legalizm Nedir?
Tarih

Kültür Katliamına Neden Olan Felsefe: Antik Çin’de Resmi İdeoloji Haline Gelen Legalizm Nedir?

2 Mart 2021
Evlilik Teklifinin Ötesinde: Çiftlerin Evlenmeden Önce Birbirlerine Mutlaka Sorması Gereken 15 Soru
ListeList Özel

Evlilik Teklifinin Ötesinde: Çiftlerin Evlenmeden Önce Birbirlerine Mutlaka Sorması Gereken 15 Soru

2 Mart 2021
Video Çekimlerinde Ses Kalitesini Profesyonel Seviyeye Taşıyan En İyi Shotgun Mikrofon Modelleri
Alışveriş

Video Çekimlerinde Ses Kalitesini Profesyonel Seviyeye Taşıyan En İyi Shotgun Mikrofon Modelleri

2 Mart 2021
Az bilinen sporlar
Spor

Satranç Boksundan Ayak Parmağı Güreşine: Daha Önce Hiç Duymadığınız 13 İlginç Spor

2 Mart 2021
Adeta Gerçek Gibi! Realistik Kedi Çizimleriyle Herkesi Büyüleyen Haruki Kudo
Tasarım

Adeta Gerçek Gibi! Realistik Kedi Çizimleriyle Herkesi Büyüleyen Haruki Kudo

2 Mart 2021
İkinci Beynimiz Olan Bağırsaklarımızın Sağlığı Nasıl Korunur? İşte Tüm Merak Edilenler
Alışveriş

İkinci Beynimiz Olan Bağırsaklarımızın Sağlığı Nasıl Korunur? İşte Tüm Merak Edilenler

2 Mart 2021
Aman Dikkat! Asla Görmezden Gelmemeniz Gereken 7 Göğüs Ağrısı Tipi
Sağlıklı Yaşam

Aman Dikkat! Asla Görmezden Gelmemeniz Gereken 7 Göğüs Ağrısı Tipi

2 Mart 2021
Erkek Saç Modelleri: 2021’e Damga Vuracak En Popüler  Saç Modelleri
Tasarım

Erkek Saç Modelleri: 2021’e Damga Vuracak En Popüler Saç Modelleri

1 Mart 2021
İngiltere’ye Vize Sağlayan Ankara Anlaşması Nedir? Şartları Nelerdir? Ne Zaman Bitecek?
ListeList Özel

İngiltere’ye Vize Sağlayan Ankara Anlaşması Nedir? Şartları Nelerdir? Ne Zaman Bitecek?

7 Ekim 2020
Evde Hijyen Sağlamanın En Pratik Yolu: Buharlı Temizleyiciler
Alışveriş

Evde Hijyen Sağlamanın En Pratik Yolu: Buharlı Temizleyiciler

10 Nisan 2020
Oyunlardan Uygulamalara: Çocuklara Evde İngilizce Öğretmenin 7 Etkili Yolu
Gündem

Oyunlardan Uygulamalara: Çocuklara Evde İngilizce Öğretmenin 7 Etkili Yolu

9 Nisan 2020
Ruhunuzu Dinlendirin: Mandala Çizimi ve En İyi Mandala Boyama Kitapları
Alışveriş

Ruhunuzu Dinlendirin: Mandala Çizimi ve En İyi Mandala Boyama Kitapları

8 Nisan 2020
Kendi Saçını Kesmek İsteyen Erkeklere: Evde Saç Kesim Rehberi
ListeList Özel

Kendi Saçını Kesmek İsteyen Erkeklere: Evde Saç Kesim Rehberi

8 Nisan 2020
Evde Canı Sıkılanlara Birbirinden Keyifli 18 Hobi ve Aktivite
Alışveriş

Evde Canı Sıkılanlara Birbirinden Keyifli 18 Hobi ve Aktivite

25 Mart 2020
Evde Verimli Vakit Geçirmek İçin Faydalanabileceğiniz 16 Online Eğitim Platformu
ListeList Özel

Evde Verimli Vakit Geçirmek İçin Faydalanabileceğiniz 16 Online Eğitim Platformu

16 Mart 2020
Tablet Fiyatları: En İyi Tabletler Hangileri? Çok Satan 7 Tablet Modeli ve Özellikleri
Alışveriş

Tablet Fiyatları: En İyi Tabletler Hangileri? Çok Satan 7 Tablet Modeli ve Özellikleri

15 Mart 2020
Hayat Yarışında Çocuğunuzu Bir Adım Öne Geçirecek Faydalı Uygulamalar
Teknoloji - Bilim

Hayat Yarışında Çocuğunuzu Bir Adım Öne Geçirecek Faydalı Uygulamalar

28 Eylül 2019
Kokusuyla Hafızalara Kazınan 15 Erkek Parfümü
Alışveriş

Kokusuyla Hafızalara Kazınan 15 Erkek Parfümü

8 Haziran 2019
Tuzsuz Şampuan Ne İşe Yarar? Tuzsuz Şampuanı Neden Tercih Etmeliyiz?
Sağlıklı Yaşam

Tuzsuz Şampuan Ne İşe Yarar? Tuzsuz Şampuanı Neden Tercih Etmeliyiz?

10 Nisan 2019
“Çocuğum Tablet Başından Kalkmıyor” Diyenlere 8 Alanda 40 Etkinlik Önerisi
Gündem

“Çocuğum Tablet Başından Kalkmıyor” Diyenlere 8 Alanda 40 Etkinlik Önerisi

9 Nisan 2019
  • Hakkımızda
  • Gizlilik Politikası
  • Muvafakatname
  • Yazı Gönder
  • Reklam
  • İletişim

© 2021 ListeList - Yeni Nesil Medya Platformu

Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle
  • Ana Sayfa
  • Gündem
  • ListeList Özel
  • Alışveriş
  • Koronavirüs
  • Sinema
  • Kadın
  • Diğer
    • Edebiyat
    • Sağlıklı Yaşam
    • Seyahat
    • İş Yaşamı
    • Tiyatro
    • Hayvansever
    • Spor
    • İstanbul
    • Tarih
    • Müzik
    • Astroloji
    • +18
    • Ekoloji
    • Tasarım
    • Dizi
    • Teknoloji – Bilim
    • Yeme – İçme
    • Pürtelaş
    • Testler
    • Video

© 2021 ListeList - Yeni Nesil Medya Platformu

Oturum süresi doldu

Lütfen tekrar giriş yapın. Giriş sayfası yeni bir pencerede açılacaktır. Giriş yaptıktan sonra pencereyi kapatıp bu sayfaya dönebilirsiniz.

>

ListeList'ten en iyi şekilde faydalanabilmeniz için çerezler (cookies) kullanmaktayız.

Daha fazla bilgi ve hangi çerezleri kabul edip etmeyeceğinizi öğrenmek için ayarlara bir göz atabilirsiniz.

ListeList
Gizlilik

ListeList'ten en iyi şekilde faydalanabilmeniz için çerezler (cookies) kullanmaktayız. Çerez bilgileri tarayıcınızda saklanmaktadır ve takip eden ziyaretlerinizde siz olduğunuzu bilebilmek, sitenin hangi alanlarını ilgi çekici bulduğunuzu incelemek gibi amaçlarla kullanılmaktadır.

Kullanılması gerekli çerezler

Kullanılması gerekli çerezler tercihlerinizi saklamak ve buna uygun hizmet verebilmek adına her zaman etkin durumdadır.

Eğer bu çerezi kapatırsanız, bu ekranda yapmış olduğunuz tercihleri de saklayamayız. Bu da siteye ger gelişinizde çerezleri etkinleştirip etkinleştirmeme işlemini tekrar yapmanız gerektiği anlamına geliyor.