Ülkemiz yemyeşil ormanlara, masmavi denizlere, görkemli dağlara ve daha pek çok doğal güzelliğe sahip. Ancak yalnızca bir tane çöle ev sahipliği yapıyor. Konya il sınırları içerisinde kalan ve Türkiye’de eşi benzeri bulunmayan Karapınar Çölü, ismini aynı adlı ilçeden alıyor. Fakat yazımızın konusu bu benzersiz çöl değil. Çöle inşa edilen sıra dışı bir yapı: Karapınar Güneş Enerji Santrali. Avrupa’nın en büyüğü olan bu devasa güneş tarlası, bir çöl arazisinde hatırı sayılır miktarda yeşil enerji üretiyor. Karapınar Güneş Enerji Santrali (GES) 2 milyon nüfuslu bir şehrin tüm elektrik ihtiyacını karşılayabilecek üretim kapasitesine sahip. Bu sayede hem bölge hem de ülke ekonomisine önemli bir katkıda bulunuyor. Ancak santrali özel kılan şeyler bunlarla sınırlı değil. Teknik olarak oldukça ilginç detaylar barındıran santral kontrol binasının tasarımıyla da kendisine hayran bırakıyor. Karapınar Güneş Enerji Santrali; konumu, büyüklüğü ve sıra dışı tasarımıyla da ülkemizdeki en ilginç yapılardan biri olarak dikkat çekiyor. Detaylara birlikte bakalım.
Konya şehir merkezine yaklaşık 100 kilometre uzaklıktaki Karapınar ilçesinde bulunan çölün ülkemizde bir benzeri daha yok
Karapınar Çölü, içerisinde oldukça ilginç doğal unsurlar barındırıyor
Bununla birlikte sıra dışı bir yapıya da ev sahipliği yapıyor: Karapınar Güneş Enerji Santrali
Karapınar Güneş Enerji Santrali, ülkemizdeki en önemli sürdürülebilir enerji üretim tesislerinden biri
Avrupa’nın en büyüğü olan santralin kurulumuna ocak 2020’de başlanmıştı
Mart 2020’de üretim faaliyetlerine başlayan santral, 2023 yılında ise tam kapasite ile hizmete girdi
Kalyon Karapınar Güneş Enerjisi Santrali, yaklaşık 20 milyon metrekarelik bir arazi üzerinde yükseliyor
Bir başka ifadeyle Türkiye’nin tek çöl niteliği taşıyan arazisinde kurulu olan santral 2.6000 futbol sahası büyüklüğünde
Santralde, yüzde 80’i yerli imkânlarla üretilen yaklaşık 3,5 milyon adet güneş paneli bulunuyor
Karapınar GES 1350 megavatlık kurulu gücüyle 2 milyondan fazla nüfusun evsel elektrik ihtiyacını karşılayabiliyor
Yani bu devasa santralde yılda 3 milyar kilovatsaat elektrik üretilebiliyor.
Karapınar Çölü’ne kurulan santralin Merkezi Kontrol Binası, tasarımıyla kendisine hayran bırakıyor
Bilgin Mimari Tasarım tarafından tasarlanan ve Kalyon Karapınar 1.350 MWp GES – Merkezi Kontrol Binası olarak anılan proje Refik Anadol, Deniz Aslan, Murat Tabanlıoğlu, Melike Altınışık ve David Green gibi isimlerin jüri üyeleri arasında yer aldığı bir yarışmada birincilik ödülü alarak hayata geçirildi.
Santralin tüm işleyişi Merkezi Kontrol Binası üzerinden yürütülüyor
Yani Scada Binası olarak da anılan yapının temel işlevlerinden biri de santralin kontrolünü sağlayan teknolojik altyapıyı barındırmak
Scada Binası güneş panellerine 40 metre uzaklıkta yer alıyor
Panellerle aynı doğrultuda bulunan bina, gölgesinin panelleri etkilemeyeceği bir noktaya konumlandırılmış
Ayrıca 86 adet sürtünme kazığı üzerine oturan yapı, mevcut zeminden 2 metre yukarıda bulunuyor. Çünkü yerden 150 santimetre yükseklikte konumlanan güneş panelleri, tüm bölge için adeta yeni bir zemin kotu oluşturuyor. Bu ise yapının tasarımını da doğrudan etkileyen bir unsur.
Kurak bir çöl coğrafyasında sürdürülebilir enerji teknolojilerinin modern bir temsili olan yapı, aynı zamanda coğrafyanın da bir parçası olmayı başarıyor
Yüksek yansıtma seviyesine sahip cepheleri sayesinde Scada Binası yer aldığı coğrafyanın yaşam koşullarına adapte olmayı da başarıyor
Öte yandan binanın yapısı ve özellikle de cepheleri bölgenin yıl boyu maruz kaldığı yüksek ısının, iç mekânlara taşınmasını önleyecek şekilde tasarlanmış.
Binanın merkezinde, bölgedeki çöl dokusuna tezat oluşturan bir peyzaj tasarımı dikkat çekiyor
Yani Karapınar Güneş Enerji Santrali Merkezi Kontrol Binası’nın “çölde bir vaha” olduğunu söylemek pek de yanlış olmaz
Kısacası Karapınar Güneş Enerji Santrali teknik, kontrol binası ise mimari açıdan ülkemizdeki en ilginç yapılardan birini oluşturuyor
