Her ne kadar güneşli yaz günlerini geride bıraksak da güneş gözlükleri halen gündelik yaşamın önemli bir parçası. Güneş gözlükleri, kış mevsiminde de yaygın olarak kullanılıyor. Çünkü kış mevsiminde özellikle de karlı günlerde, göz sağlığını ciddi şekilde tehdit eden ve “kar körlüğü” ismi verilen göz rahatsızlığından korumanın en iyi yolu güneş gözlükleri! Kar körlüğü, güneş ışınlarının yerdeki kar ve buz tabakasından yansıyarak doğrudan insan gözüne etki etmesi sonucunda, gözün ani ve yoğun bir şekilde ultraviyole ışınlara maruz kalmasını ifade ediyor. Bununla birlikte kar körlüğünden korunmak için güneş gözlüğü kullanmak, yeni bir uygulama değil! Kış mevsiminde güneş gözlüğü kullanımının tarihi günümüzden binlerce yıl öncesine, Alaska’nın karlarla kaplı coğrafyasına kadar uzanıyor! Binlerce yıl önce Alaska’nın zorlu iklim koşullarında hayata kalmaya çalışan İnuit halkı, son derece ilginç bir icada imza atmıştı: İnuit kar gözlükleri!
İnsanlık tarihinin en ilginç ve bir o kadar işlevsel ürünleri arasında yer alan İnuit kar gözlükleri, yalnızca binlerce yıl önce yaşayan yerel bir insan topluluğunun mühendislik becerilerini gözler önüne sermekle kalmıyor, aynı zamanda günümüzde oldukça önemli bir aksesuar ve koruyucu araç olarak kullanılan güneş gözlüklerinin de ilham kaynağı oluyor! İşte, modern güneş gözlüklerinin atası, İnuit kar gözlükleri hakkında bilmeniz gerekenler…
İnuit dilinde “ilgaak” olarak isimlendirilen kar gözlükleri, İnuit halkının yaşam mücadelesinin bir ürünü!
Alaska’dan Grönland’a kadar geniş ve son derece zorlu iklim koşullarına sahip olan bölgelerde yaşayan İnuit halkı, hayatta kalabilmelerine olanak tanıyan son derece güçlü bir adaptasyon yeteneğine sahipti. Doğadaki hemen her unsuru, hayatta kalmak için kullanabilecekleri birer araca dönüştürebiliyorlardı!
Yaşamsal faaliyetlerini avcılık yaparak sürdüren İnuit halkı için, “görmek” de pek çok diğer unsur gibi hayati önem taşıyordu. Ancak yaşadıkları bölgelerin yılın önemli bir bölümünde karlarla kaplı olması, kar körlüğünü İnuitler için oldukça ciddi bir sorun haline getiriyordu. İşte İnuit kar gözlükleri, bu tehlikeli göz rahatsızlığından korunmak amacıyla icat edildi…
İnuit kar gözlüklerinin en eski örnekleri günümüzden 2000 yıl önce ortaya çıktı
Modern güneş gözlüklerinin ilk örnekleri olarak kabul edilen bu gözlükler, ilk defa günümüzden 2000 yıl önce ortaya çıktı ve İnuit halkının hayatta kalma mücadelesindeki en işlevsel araçlarından biri haline geldi.
İnuitler, kar gözlüklerinin yapımı için sıklıkla ağaç parçalarını, hayvan boynuzlarını, kemiklerini ve dişlerini kullandı
Alaska’nın karlı arazisindeki yegâne ağaç türü olan çam ağaçları, ren geyiği kemikleri ve mors dişleri İnuit kar gözlüklerinin temel malzemesiydi. Bununla birlikte bu gözlükler, özellikle avlanmaktan sorumlu İnuitler için “kişiselleştirilebiliyordu.” Gözlükler, gözlüğü kullanacak kişinin yüz ve göz şekline göre özenle şekillendiriliyor, bu sayede oldukça kullanışlı hale geliyordu.
Kar gözlükleri, İnuit halkının gözlerini güneşin zararlı ışınlarından korumakla kalmıyor, aynı zamanda İnuit avcılarına daha net ve keskin bir görüş imkânı sağlıyordu
Kullanılan malzemede ince çizgiler açılarak imal edilen gözlükler, gözlere ulaşan parlak güneş ışığının önemli oranda azalmasına, bu sayede İnuit avcılarının daha uzak mesafeleri, daha net bir şekilde görmelerine olanak tanıyordu. Bir başka ifadeyle İnuit kar gözlükleri, günümüzden binlerce yıl önce ortaya çıkan mühendislik harikalarıydı.
İnuit kar gözlükleri, modern ve geleneksel malzemeler kullanılarak günümüzde de üretiliyor
Gözlükler, bugün temelde bir aksesuar ürünü olarak kullanılıyor. Bununla birlikte modern zamanlarda, İnuit gözlüklerinin imal edildiği malzemelerin çeşidinde de önemli bir artış var. İnuit kar gözlükleri günümüzde plastikten ahşaba kadar çok çeşitli materyallerden üretiliyor. Ancak farklı hayvan kemiklerinden üretilen, geleneksel kar gözlüklerine rastlamak da mümkün.
Kaynak: 1
