İkili ilişkiler her zaman özel ve eşsizdir. Bu nedenle bir ilişki içindeyken hangi sürede ne gibi aşamalardan geçeceğinizi siz ve partnerinizden iyi kimse bilemez. Ancak ilişkilerin geneline bakıldığında bazı ortak yanların olduğu görülüyor. Uzun yıllardır Teksas Üniversitesi’nde ilişki kalıpları üzerine çalışan profesör Mark Knapp, araştırmaları sayesinde bir ilişki modeli geliştirdi. Onun geliştirdiği bu modeldeki aşamalardan ilk dördü, ilişkinin nasıl başladığı ve geliştiğini tanımlıyor. Diğerleri ise çiftlerin birbirinden nasıl uzaklaştığını gösteriyor. Bu model, Knapp’ın ilişki modeli ya da Knapp’ın etkileşim modeli olarak da biliniyor. Daha önce uzun süreli bir ilişkiniz olduysa bu aşamaların çoğuna muhtemelen hakimsinizdir. Ancak araştırmalar, çoğu insanın ilişkinin aşamaları konusunda yetersiz bilgiye sahip olduğunu gösteriyor. Lafı uzatmadan Mark Knapp’ın ilişki modeline kısaca bir göz atalım.
1. Tanışma
Bu aşama çiftlerin ilk birkaç buluşmasını kapsıyor. Tanışma aşamasında karşınızdaki insan hakkında ne düşüneceğinizi tam olarak bilemezsiniz. Eğer onun hakkında daha fazla şey öğrenmek isterseniz ve bir çekim varsa ikinci aşamaya geçmek isteyebilirsiniz.
2. Deneme
Tanışma aşaması iyi gittiği zaman partnerinizi denemek isteyebilirsiniz. Bu aşamayı flört olarak da adlandırabiliriz. Bu aşamada aşk kavramı henüz gündeme gelmemiştir ancak ortada büyük bir çekim vardır.
3. Yoğunlaşma
Bu aşamada aşk duygusu oldukça belirgindir. Yoğunlaşma sırasında sürekli partnerinizin yanında olmak istersiniz. Bu süreçte her şey yoğun ve tutkuludur. Sık sık telefon görüşmeleri yapar ve her fırsatta randevulaşırsınız. En önemlisi partnerinize karşı savunmasızsınızdır.
4. Entegrasyon
Entegrasyon, çiftin birlikte bir hayat yaşamaya karar verdikleri dönemdir. Birçok çift bu aşamada birlikte yaşamaya karar verir ve gelecek planları yapmaya başlar. Eğer aynı evde yaşamıyorlarsa, tüm programlarını partnerlerine de uyacak şekilde biçimlendirir. Bu noktada “ben” değil “biz” kavramı ön plana çıkar.
5. Farklılaşma
Ne yazık ki bazı durumlarda çiftler arasında problemler ortaya çıkmaya başlar. Birlikte geçirilen uzun bir dönemden sonra, her iki taraf da ilişkinin geleceği hakkında daha fazla düşünür. Bu sırada çiftler ne kadar farklı olduklarını düşünebilir. Bu da bir güç mücadelesine neden olabilir. Stresi fazla bulanlar ve daha fazla tartışmak istemeyenler ilişkiyi burada sonlandırabilir.
6. Sınırlama
Bir önceki aşamada ayrılık yaşanmadıysa çiftler birbirinden daha fazla uzaklaşabilir. Sınırlama evresinde her iki taraf da birbirleri olmadan kararlar almaya başlayabilir. Bu durum ilişkide derin sorunlara yol açabilir.
7. Durgunluk
Durgunluk evresinde çiftler, ilişkinin sonuna geldiğini düşündükleri için endişelenmeye başlayabilir. Bu sırada birbirlerinden uzaklaşmaya devam ederler. Aynı zamanda boşanma ya da ayrılık sürecinde neler yapabileceklerini düşünmeye başlarlar. Ancak alınması gereken oldukça zor bir karar vardır: Kalmalı mı yoksa gitmeli mi?
8. Kaçınma
Bu aşamada çiftler birbirinden daha da uzaklaşır. Odalar ayrılabilir ve partnerler birbirlerine sadece ev arkadaşı gibi davranabilir. Her iki taraf da alışkanlıklardan uzaklaşmanın çok zor olduğunun farkındadır. Bu nedenle kaçınılmaz sona karşı adeta hazırlanırlar.
9. Ayrılık
Ne yazık ki ayrılık, birbirinden uzaklaşan ve anlaşamayan çiftler için en iyi karar olarak kabul ediliyor. Eğer çiftler bu noktaya gelene kadar ilişkiyi toparlamak için hiçbir çaba sarf etmedilerse ayrılık neredeyse kaçınılmaz olabiliyor. İlişki uzmanı Mark Knapp, aralarında tekrar bağlantı kuramayan birçok çiftin ayrılma kararı aldığını ve bunun da son derece doğal olduğunu belirtiyor.
