Mitolojiler, binlerce yıl önceki kadim medeniyetlerin gündelik yaşamlarına, inanç ve düşünce sistemlerine dair oldukça önemli ipuçları barındıran unsurlar. Antik Yunan mitolojisi ise genel olarak mitoloji söz konusu olduğu zaman akla ilk gelen örneklerden biri. Heybetli tanrılar ve tanrıçalar, ilginç yaratıklar, gizemli varlıklar, kanlı savaşlar… Antik Yunan mitolojisinde yer alan pek çok unsur bugün bile ilgiyle takip ediliyor. İşte, Antik Yunan’ın sihir ve büyücülük tanrıçası “Hekate” de bu kadim mitolojinin en ilginç figürlerinden. Yaradılış hikayesinden itibaren, Antik Yunan’ın çok tanrılı din anlayışında merkezin dışına itilmesi, onu inanılmaz kudretine rağmen çok da bilinmeyen fakat bir o kadar da ilginç bir tanrıça haline getiriyor. Öte yandan, bazı tarihçilere göre bu gizemli, korkunç ve ilginç karakter, Anadolu’da ortaya çıktı! İşte Antik Yunan’ın büyü tanrıçası Hekate hakkında bilmeniz gerekenler…
Milattan önce 7. yüzyılda adına rastlanan Hekate’nin kökenleri hakkında farklı görüşler var?
Kimileri, Hekate’nin başlangıçtan itibaren Yunan kökenli bir tanrı olduğunu ileri sürse de Hekate’nin Antik Yunan’dan önce Trakya’da ortaya çıktığını düşünenler de var. Ancak bir başka teoriye göre Hekate, Anadolu kökenli bir tanrıça! Günümüzde Muğla şehrinin Yatağan ilçesi sınırlarında bulunan Lagina Antik Kenti’nde Hekate ile ilgili belgeler, bölgenin tanrıçanın başlıca kült merkezi olabileceğine dair yorumları da beraberinde getiriyor. Ancak bölgedeki yapıların ve dolayısıyla Hekate’nin de Anadolu’ya geç tarihlerde geldiğini, bu nedenle Anadolu kökenli olamayacağını ileri süren fikirler de var. Ancak Antik Yunan büyü tanrıçası Hekate’nin milattan sonraki ilk yıllarda bölgenin en önemli dini figürlerinden biri olduğu rahatlıkla söylenebilir…
Antik Yunan dininde önemli bir yeri olan Hekate, Perses ile Asteria’nın kızı!
Hekate, mitolojideki baş tanrı olan Zeus tarafından, diğer pek çok tanrıdan daha güçlü olmakla ödüllendirildi. Örneğin, Posedion denizlerin tanrısı, Hades ise ölüm ve yeraltı tanrısıydı. Ancak Hekate, bütün bu alanlarda söz sahibi olmakla yetkilendirilmişti. Bu yetkiler, Hekate’nin Yunan mitolojisindeki pek çok karakterden daha ayrıcalıklı bir konum elde etmesine neden oldu. Ayrıca yine bu özellikler sayesinde hem iyilik hem de kötülük tanrısı olarak varlığını sürdürdü! Sihir ve büyü tanrıçasının gücü göklerin, denizlerin ve yeraltının da ötesindeydi…
Sahip olduğu farklı güçler, Hekate’nin zaman zaman farklı şekillerde algılanmasına neden oldu
Örneğin, yeraltı dünyasındaki gücü nedeniyle uzun bir süre yeraltı, gece ölüm ve karanlık gibi kavramlarla ilişkilendirildi. Bu dönemde yeraltı dünyasına yaptığı yolculuklarda kullandığı meşaleler tanrıçanın en bilindik sembolleri arasına girdi. Ayrıca, sihir ve büyü tanrıçası olması gece, karanlık ve ölüm gibi kavramlarla anılması, onun bir “cadı” gibi algılanmasına neden oldu. Hekate’ye atfedilen bu cadılık, Yunan mitolojisinden sonra ortaya çıkan inançlarda da varlığını sürdürdü. Hatta Hekate, bu nedenle pagan inancının da önemli figürlerinden biri haline geldi.
Hekate, yeraltı ve karanlıkla ilişkisi nedeniyle kötücül bir tanrıya dönüştü
Ayrıca zaman içerisinde çeşitli gece yaratıkları da Hekate’nin yardımcıları veya yoldaşları olarak kabul edildi. En çok da vahşi köpekler! Antik Yunan döneminde gömülmeyen cesetlerin köpekler tarafından parçalaması ve yenmesi, vahşi ve korkunç köpek figürleri ile Hekate’nin sürekli bir arada anılmasına neden oldu…
“Korkutucu” özellikleri nedeniyle Antik Yunan inanç sisteminin dışında bırakıldı
Böylece, kendi gizemli yapısı içerisinde giderek bir “kült” haline dönüştü! Antik Yunan’da ortaya çıkan bazı belgelerde Hekate’nin büyücüler tarafından çağrıldığı ve bu korkutucu tanrıça için ilginç ritüellerin gerçekleştirildiği yazıyor! Bu ritüeller, tanrıça için köpek kurban etmenin de aralarında olduğu bir dizi ilginç ve ürkütücü eylemler içeriyordu! Yeraltı dünyasının anahtarına sahip olduğu düşünülen Hekate, hem ölüler hem de yaşayanlar diyarında büyük bir güce sahipti! Böylece Hekate, yıllar içerisinde sihrin, büyünün, cadıların ve büyücülerin koruyucusu tanrıçası haline geldi.
İnanç sisteminin dışında kalsa da Hekate’nin koruyuculuğuna sığınan Antik Yunanlılar da vardı
Bu nedenle evlerin belirli yerlerine özellikle de kapı girişlerine asılan Hekate figürleri son derece yaygındı. Hekate yolların, kapı eşiklerinin ve kavşakların da tanrıçası haline geldi! Böylece sınırların, şehir surlarını ve kapı eşiklerinin tanrıçası olarak anılır oldu. Hatta bu dönemde Hekate’nin ellerinde meşaleler tutan tasvirinin yerini, üç köşeyi birden gözleyen üç başlı kadın figürü aldı!
Sahip olduğu inanılmaz güçler ve özellikler, Hekate’yi hem iyi hem kötü olan ilginç bir figür haline getirdi
Hekate, hem ölümün, karanlığın, yeraltının tanrıçasıydı, hem de sınırların gözetleyicisi büyücülerin ve yolcuların koruyucusuydu! Zaman içerisinde Antik Yunanlılar tarafından algılanma biçimleri değişse de, Hekate yıllar boyunca Antik Yunan mitolojisindeki en ilginç figürlerden birisi olmaya devam etti…
