Haruki Murakami dünyada ve Türkiye’de de en çok okunan yazarlardan biri. Japon yazar son yıllarda sürekli Nobel adayları arasında gösteriliyor. Peki oldukça içe kapanık, medyanın önünde olmaktan pek hoşlanmayan, kitapları ellinin üzerinde dile çevrilen kült yazar Haruki Murakami kimdir? İşte büyük Japon yazar Haruki Murakami hakkında 20 gerçek.
1. Klasik Drama Eğitimi Aldı
12 Ocak 1949’da Kyoto’da doğan ve oğlak burcu olan Murakami, Waseda Üniversitesi’nde klasik drama eğitimi aldı.
2. Roman yazmaya bir beyzbol maçı izlerken karar verdi
Haruki Murakami’nin dünya çapında bir yazar olmasını, ister inanın, ister inanmayın bir beyzbol maçına borçluyuz. 1978’de bir Nisan günü öğleden sonra Jingu Stadyum’unda beyzbol maçı izleyen Murakami, roman yazmaya karar veriyor. Bir röportajında “Nedenini bilmiyorum. Sanırım beyzbol maçı izlerken bir aydınlanma yaşadım” diye bu anısını anlatan Murakami, maçı izlediği günün akşamında yazmaya başlıyor ve kitapları milyonlarca satan bir yazar oluyor.
3. Caz kulübü işletti
Murakami, yazarlığa başlamadan önce karısıyla birlikte yedi yıl boyunca “Peter Cat” adında küçük bir caz bar işletti. Müzik konusunda çok bilgili ve meraklı olan Murakami’nin neredeyse her kitabının bir çalma listesi var.
4. İlk romanını İngilizce yazmaya başladı, sonradan Japonca’ya döndü
“Rüzgarın Şarkısını Dinle” adlı ilk romanını İngilizce yazmaya başladı, sonradan Japonca devam etti. 2013 yılında New Yorker dergisine, “Sadece İngilizce nasıl göründüğünü anlamak için bunu yaptım” dedi. 2015 yılında ise edebiyat web sitesi Lit Hub’a şunları söyledi: “İngilizce kompozisyon yazma konusunda başarılı olmadığımı anladım. Yine de bu deneyim benim için bir egzersiz oldu. Sadece İngilizce basit cümleler kurabiliyordum. Kaba ve derinliği olmayan bir düz yazıydı. Kendimi bu şekilde ifade etmeye çalışırken, adım adım kendime özgü bir ritim yakaladım.”
5. İlk iki romanının İngilizce’ye çevrilmesini uzun süre istemedi
Murakami, hemen dünya çapında bir yazar olamadı çünkü ilk iki kitabının uzun yıllar İngilizce’ye çevrilmesini istemedi. Bu iki kitap, 2015 yılına kadar ABD’de yayınlanmadı. 2004 yılında Paris Review dergisine konuşan Murakami, “İlk iki kitabım Japonya dışında henüz yayınlanmadı. Onların çevrilmesini istemedim. Onlar olgunlaşmamış eserler. Bence seviyesi düşük kitaplar. Sarsak kelimesi bu kitapları tanımlamakta doğru olacaktır” dedi. Ancak dağınık bulduğu ilk romanı Japonya’da yeni yazarlar için verilen Gunzo Ödülü’nü kazandı.
6. Kendi romanlarını çevirmeyen bir çevirmen
Haruki Murakami üretken bir yazar olmanın yanı sıra çevirmen de; yıllar içinde çok fazla çeviri yaptı, ancak kendi romanlarını İngilizce’ye çevirmek istemedi. 2011 tarihli Guardian gazetesine verdiği röportajında, İngilizce yazılmış kitapları Japonca’ya çevireceğini, ancak tersini yapmayacağını açıkladı.
7. Gençlik hayali olan Muhteşem Gatsby adlı romanı çevirdi
Murakami’nin en beğendiği yazarlar arasında Muhteşem Gatsby’nin yazarı F. Scott Fitzgerald gelir. Muhteşem Gatsby’i 30’lu yaşlarında Japonca’ya çevirmek istedi ve “60 yaşına kadar bunu yapacağım” hedefini kendine koydu. Bu hedefini gerçekleştiren Murakami, kitabın güncel Japonca çevirilerinden hiçbirini beğenmiyordu.
8. Eserlerinin çevirilerini yeniden okur
Haruki Murakami, çıkmış kitaplarını nadiren okuyor. Ancak çevirileri yeniden okumaktan kaçınmıyor. Murakami, “Farklı dillerdeki çevirileri zevkli buluyorum. Çevirileri okumayı çok seviyorum” diye açıklıyor bu durumu. Murakami’nin tüm dünyada düzenli olarak çalıştığı çevirmenleri var. Ünlü yazar, bütün kitaplarının İngilizce çevirilerini okuyup önerilerde bulunuyor.
9. Plansız yazar
Bazı yazarlar önceden planlamayı sever, fakat Murakami o tarz biri değil. Sezgisel yazmayı seviyor ve bunun için çalışıyor.
10. Teslim tarihlerini sevmez
Haruki Murakami, teslim tarihiyle çalışmayı hiç sevmiyor. Günümüzde dünya çapında bir yazar olduğu için editörleri genellikle kitaplarını biran önce bitirmesini istiyor. Ancak kendisi bu durumdan hiç memnun değil. “İş ne zaman biterse o zaman biter, ondan öncesinde bitmez” diye açıklamaları var.
11. Sürekli taslakların üzerinden geçer
Murakami, yazılarını tekrar tekrar okuyor ve sürekli olarak daha iyi yazmaya uğraşıyor. Bunu kendisi için bir işkence olarak tanımlasa da defalarca aynı cümleyi yazmaktan sakınmıyor.
12. Eşinin görüşlerine önem verir
Eşi Yoko Takahashi, Haruki Murakami için çok önemli geri bildirimler yapıyor. Japon yazar, aynı zamanda ilk okuyucusu olan eşinin, kendisine çok yardımcı olduğunu ve çok önemli tavsiyeler verdiğini belirtiyor.
13. “İmkansızın Şarkısı” kitabı film oldu
Murakami’nin ilk gerçek romanı olarak gördüğü “İmkansızın Şarkısı” kitabının filmi yapıldı.
14. Kedileri yazıyor, çünkü onları seviyor
Romanlarında sıklıkla kedileri konu alan Murakami’nin, bunu yapmasının sebebi sadece onları sevmesi. Küçüklüğünden beri kedilerle iç içe olan Murakami, bu sevgisini romanlarında gösteriyor.
15. Hala kendi başarısına şaşırıyor
Murakami, uzun yıllardır edebiyat dünyasında ve övgüler alıyor ama hâlâ başarısına inanamıyor. Dünya çapında bir yazar olmasını büyük bir sürpriz olarak yorumluyor.
16. Bir yıl içinde ne kadar kazandığını bilmiyor
Murakami’nin bütün mali işleriyle karısı Yoko ilgileniyor. Kitapları tüm dünyada milyonlar satan yazar, bir yıl içinde ne kadar gelir elde ettiğini bilmiyor.
17. Ultra maraton koşucusu
Aktif bir maraton koşucusu olan Haruki Murakami, her yıl bir ultra maratona katılıyor. Ekstrem bir durum olmadığı sürece her gün koşuyor.
18. Kahramanlarını bir romandan diğerine taşıyor
Haruki Murakami, kendi eserlerine göndermeler yapan kitaplar yazmayı seviyor. “Fare”, “Koyun Adam”, “Yüzü Olmayan Adam” gibi karakterleri birden çok romanında ortaya çıkıyor.
19. Türkiye’yi uçtan uca gezdi
1980’li yıllarda Türkiye’ye de geldi. Yunanistan’da başlayan yolculuğunda, Türkiye’ye geçip Karadeniz kıyıları ve Doğu Anadolu’ya kadar gitti. Yunanistan ve Türkiye izlenimlerini “Yağmur ve Cehennem Sıcağı” adlı bir kitapta topladı. Bu kitabında, Türkiye’de en çok sevdiği yiyeceğin taze pişmiş ekmek, içeceğin ise çay olduğunu belirtiyor. Kitap, Türkiye’de henüz yayınlanmadı.
20. En uzun romanı: 1Q84
Yazdığı en uzun roman, Türkçe’si 1256 sayfa olan 1Q84’tür. Kitabın ismi George Orwell’ın kült romanı 1984’e gönderme yapar. Son kitabı, “Kumandanı Öldürmek” Japonya’da yayınlandı. İngilizcesi Ekim 2018, Türkçesi ise Kasım 2018’de diğer tüm kitaplarını çıkaran, Türkiye yayıncısı Doğan Kitap tarafından basılacak.
