Dünya, 4. gününe giren Filistin İsrail Savaşı’nı konuşmaya devam ediyor. Geçtiğimiz cumartesi günü Gazze Şeridi’nden İsrail’e atılan binlerce roket ve Hamas militanlarının İsrail sınırını aşması ile başlayan çatışmalarda şimdiye kadar her iki taraftan da yüzlerce kişinin yaşamını kaybettiği, binlerce insanın ise yaralandığını ifade ediyor. Hamas’ın Aksa Tufanı operasyonu bugüne kadar İsrail’e yönelik en büyük ve kapsamlı Filistin saldırısı olarak değerlendiriliyor. Peki, tüm dünyanın büyük bir şaşkınlık yaşamasına neden olan saldırıların arkasındaki Hamas nedir? Ne zaman, hangi amaçla kuruldu, lideri kim? Gelin, son günlerde ismini sıkça duyduğumuz Hamas hakkındaki tüm bu soruların yanıtlarına birlikte bakalım.
7 Ekim 2023 tarihinde Hamas tarafından İsrail’e yönelik olarak başlatılan saldırılar, dünya kamuoyunun birinci gündem maddesi halinde
Gazze Şeridi’nden İsrail’e atılan binlerce roket ve Hamas militanlarının İsrail topraklarına sızması ile başlayan Aksa Tufanı operasyonu, son günlerin en çok konuşulan konusu. Hamas’ın şimdiye kadarki en kapsamlı ve organize saldırısı olarak da nitelendirilen operasyon ile başlayan çatışmalarda şimdiye kadar yüzlerce insanın yaşamını kaybettiği, binlercesinin de yaralandığı belirtiliyor.
İsrail, Aksa Tufanı operasyonuna Demir Kılıçlar isimli karşı operasyonla cevap veriyor
İsrail kuvvetleri, Filistin şehirlerine yönelik hava saldırıları düzenliyor, İsrailli yetkililer Gazze’de tam abluka ilan edildiğini bölgeye gıda, su ve elektrik akışının bütünüyle kesildiğini ifade ediyor. Kısacası Orta Doğu’yu bir kez daha kan gölüne çeviren ve bölgede yeni bir dönemin başlangıcı olarak nitelendirilen Hamas İsrail Savaşı ve yankıları bir süre daha devam edecek gibi görünüyor.
Peki, Aksa Tufanı operasyonu ile Filistin İsrail meselesinde yeni bir sayfanın açılmasına sebebiyet veren, son günlerde adını sıkça duyduğumuz Hamas hakkında bilinmesi gerekenler neler?
Hamas nedir?
Tam adı Harakat al-Muqawama al-İslamiya, yani İslami Direniş Örgütü olan Hamas, Filistin parlamentosunda çoğunluğu elinde tutan paramiliter örgüt ve Sünni İslamcı siyasi parti olarak tanımlanıyor.
Hamas ne zaman kuruldu?
Bugün, hem bir silahlı örgüt hem de devleti idare eden hükümet organizasyonu olarak varlığını sürdüren yapı 1987 yılında, Birinci İntifada döneminde kuruldu. Birinci İntifada, Filistinlilerin 1987 yılında başlayan İsrail işgaline direnişi olarak tanımlanıyor.
Hamas kurucuları kimler?
Ahmed Yasin
1987 yılında kurulan paramiliter örgüt, Şeyh Ahmed Yasin, Abdülaziz el Rantisi ve Muhammed Taha isimli kişiler tarafından kuruldu. Örgütün kurucusu olan üçlü, ilk olarak Mısır’da ortaya çıkan ve Arap dünyasının büyük bölümüne yayılan Müslüman Kardeşler isimli oluşumun Filistin’deki önemli temsilcileri arasındaydı. Yani Hamas ilk olarak Müslüman Kardeşlerin Filistin kanadı olarak kuruldu.
Kurulduğu ilk günden itibaren İsrail’e yönelik silahlı ve bombalı eylemleri ile adından söz ettiren örgüt, Filistin’deki sosyal yaşamda da aktif bir rol üstlendi
Böylece Filistin halkının desteğini ve sempatisini kazandı. İsrail’e yönelik çok sayıdaki Hamas saldırısı ve silahlı eylemleri örgütü Filistin direnişindeki önemli sembollerden biri haline getirdi. Ancak bu paramiliter yapı bir yandan da Filistin topraklarındaki siyasi otoritesini güçlendirmeyi hedefliyordu.
Filistin toprakları yalnızca Hamas İsrail çatışmasına değil, Hamas-Filistin Ulusal Kurtuluş Hareketi (El Fetih) arasındaki çatışmalara da sahne oldu
Filistin Kurtuluş Örgütünü de kapsayan ve 1950’li yılların sonunda kurulan Filistin Ulusal Kurtuluş Hareketi, ülkedeki en etkili siyasi yapı olarak iktidarı elinde bulunduruyordu. Ancak Hamas ile Filistin Ulusal Kurtuluş Hareketi arasındaki mücadele yalnızca siyasi arena ile sınırlı kalmadı.
Filistin’ in hem siyasi hem de askeri kontrolü için mücadele eden iki örgüt arasındaki silahlı çatışmaların ardından, Gazze’nin kontrolü 2007 yılında Hamas’ın eline geçti. Böylece örgüt, Filistin’de hem siyasi hem askeri bakımdan en etkili organizasyon haline geldi.
Yaklaşık iki milyon Filistinlinin yaşadığı Gazze Şeridi’ni idare eden Hamas’ın 30 bin kişiden oluşan silahlı personeli olduğu ifade ediliyor
Hamas’ın lideri kim?
İsmail Haniye
Hamas günümüzde, örgütün siyasi büro başkanı olarak bilinen İsmail Haniye’nin liderliğinde idare ediliyor. Örgütün silahlı kanadını oluşturan İzzeddin el-Kassam Tugayları’nın komutası ise Muhammed Deyf isimli kişide.
Hamas’ın amacı ne?
Örgüt, geçmiş yıllarda kısa vadeli hedefinin Filistin topraklarındaki İsrail işgaline son vermek olduğunu belirten bildiriler yayımlamıştı. Örgütün uzun vadedeki hedefinin ise bölgede bugünkü İsrail topraklarını da içine katan bir İslam devleti kurmak olduğu biliniyor.
Filistin-İsrail Savaşı’nın en dikkat çekici unsurlarında biri olan Hamas, pek çok ülke ve uluslararası kuruluş tarafından terör örgütü olarak kabul ediliyor
Bununla birlikte Hamas’a destek veren ülkeler de var. Özellikle bazı Arap ülkelerinin Hamas’ın önemli destekçileri arasında yer aldığı ifade ediliyor. Ancak bazı uzmanlar Hamas’ın arkasındaki asıl büyük gücün İran olduğunu ifade ediyor.
