Hristiyan dünyasının en önemli ve kutsal sembollerinden biri olan haç, önceden özellikle Mısır ve Çin’de yaygın olarak kullanılıyordu. Ancak haçın bir sembol olarak anlam kazanması, İsa peygamberin çarmıha gerilmesinden sonra olmuştur. Hristiyanlarda haç, İsa peygamberin çektiği acıları temsil eder. Peki Hristiyanlık inancının en önemli sembollerinden biri olan haç işareti anlamı tam olarak nedir? Katolik haç işareti nedir? Haç çıkarmak ne anlama geliyor? Haç işareti ne anlama gelir? Hristiyan işareti ne anlama gelir? Haç işareti neden kutsal? Hristiyanlık dünyasının önemli sembolü olan haça dair bilinmesi gerekenleri listeledik.
Hristiyanlarda haç, İsa peygamberin çektiği acıları ve ölümüyle bütün insanları günahtan kurtarışını temsil eder
Haç işareti ne anlama gelir? Kutsal sembollerde biri kabul edilen haç işareti Hz. İsa’nın çektiği acıları temsil eder. İsa peygamberin öldürülmesi ile birlikte hristiyanlar arasında haç çıkartma geleneği hızla yaygınlaşmaya başlamıştır.
Hıristiyanlık inancında haç en önemli dini – ikonografik şekil ve sembol kabul edilir
Hıristiyan inancına göre çarmıha gerilmek suretiyle haçta can veren Hz. Îsâ, insanlığın asli günahına kefâret olmak üzere kendini feda ettiği için haç onun kurban edilişinin sembolü kabul edilir. Gamalı haç veya swastika, tarih öncesi dönemlerden kalma bir sembol niteliğindedir. Gamalı haç ismi Yunanca gama (Γ) harfine ithafen verilmiş bir isimdir. Svastika kelimesi Sanskritçe’deki su (iyi) ve asti (olmak) kelimelerinin birleşiminden oluşmuş bir kelimedir. Bu sembol “İyi olmak, mutlu ve sağlıklı olmak” anlamlarını ifade eder.
Bu işaret dualarda, tehlike anlarında, adak sırasında ve nesneleri kutsamak amacıyla yapılır
Haç çıkarmanın amacı aslında, İsa peygamberin ruhundan yardım ve merhamet dilemektir. Katolik Kilisesi’nde büyük haç çıkartılırken, İsa peygamberin vücudundaki beş yarayı temsil eden beş parmak açık şekilde tutulur. Sırasıyla alna, göğüse ve önce sol, ardından da sağ omuza değdirilir. Küçük haç esnasında ise yalnızca başparmak kullanılır. Alna, dudaklara ve göğüse dokundurulur. Bazı Hristiyanlar’da ise bu işaret belirli farklılıklar gösterir. Bir kısmı yalnız iki parmakla ve önce sağ, sonra sol omuza dokunurken diğer yandan Ermeniler, kutsal üçlüğü simgelemek üzere üç parmaklarını birleştirirler. Ardından sırasıyla alna, göğüse, önce sol, sonra sağ omuza dokundurur ve son olarak da avuçlarını açarak ellerini göğüslerine bastırırlar.
Haç çıkartma ritüeli kadar, ikonografik anlamda birbirinden farklı haç formları da oldukça dikkat çekicidir
Bu konuda esas olarak dört ana kategoriden söz edilir. Dört kolu da birbirine eşit olan haçlara Yunan haçı, alt kolu diğerlerinden uzun olanlara Latin haçı adı verilir. Yunan harfi (t) biçiminde olanlara Aziz Antonius haçı adı verilir. Romen rakamı x şeklinde olan haça da Aziz Andreas haçı adı verilir. Genel inanç ise, İsa peygamberin Latin haçına gerildiği yönünde.
İsa peygamber çarmıha gerilmeden önce de haç dinsel bir motif olarak dünyanın muhtelif yerlerinde özel anlamlar barındırıyordu
Hindistan’da yaşayan Brahmanlar’ın sanskrit alfabesinin bir harfi olan Svastika’yı yani Gamalı Haç’ı, m.ö. 4000’lerden itibaren kullandıkları tespit edilmiş. Bir Hint sembolü olarak öne çıkan Svastika, zaman içerisinde Doğu’da ,Orta Amerika’ya, Batı’dan ise Kuzey Avrupa’ya dek ulaşmıştır. Yunan ve Roma yapılarında bir süs unsuru olarak oldukça yaygın bir kullanıma sahip olması da bu durumun somut bir göstergesi kabul edilir. Öte yandan, Ankara’da bulunan Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde Hititler’den kalan altından yapılmış iki Svastika sembolüne rastlanması da şaşırtıcı değildir. Bunun yanında Ayasofya’nın süslemeleri arasında bir şerit halinde dizilmiş siyah renkli binlerce Svastika motifi göze çarpar.
Yüzyıllardır Rumlar, İsa peygamberin vaftizini, denize atılan haçı sudan çıkararak kutlarlar
Yüzyıllardır olduğu gibi bugün de rumlar, her yıl 6 Ocak tarihinde gerçekleşen Ta Fota bayramında İsa peygamberin vaftizini kutlarlar. Bu kutlama denize atılan haç sembolünün sudan çıkarılması ile gerçekleştiriliyor. Geleneksel olarak Boğaziçi kıyılarında yapılan bu tören, geçtiğimiz son yıllarda Çengelköy’deki Aya Yorgi ve Yeşilköy’de bulunan Aya Stefanos Kilisesi’nin önünde gerçekleşmekte.
Ermeniler ise bu kusal günü her yıl 14 eylül tarihine en yakın pazar günü kutlarlar
Ermeniler ise kutsal haçın özgürlüğüne kavuşmasının yıldönümü olan Khacverats’ı (haç yortusu), her yıl 14 eylül tarihine en yakın pazar günü kutlamaktadırlar. Bu yortuda, Ermeni kiliselerinde yapılan törenlerde haç fesleğenlerle süslenir. Okunan dualar aracılığıyla ise tüm dünya kutsanır.
