15 Maddede Dünyanın Yedi Harikası ve Diğerleri

“Dünyanın Yedi Harikası” diye tanımlanan eserler; Antik çağlarda tamamı insanoğlu tarafından inşa edilen ve biri dışında günümüze adlarından ve öykülerinden başka bir şey kalmayan olağanüstü yapıtlardır. Ayrıca “Antik Dönemin Yedi Harikası” adıyla da anılırlar. Biz de antik çağdan kalan bu eserlerle, günümüzde yeniden seçilen “Dünyanın Yeni Harikaları”nı tanıtalım istedik.

1. Tarihe geçecek muhteşem eserler

Yüzyıllar boyu uluslar, imparatorlar, krallar; hep en güzel, en görkemli, en büyük eserleri yapmak için çalışmış ve yarışmışlardır. Daha iyisini, daha güzelini yapabilme arzusu; insanların her çağda uzun süre kendinden söz ettireceği, gelecek nesillerin kendine hayran kalacağı ve hatta adını tarihe geçireceği muhteşem eserler ortaya koymasına sebep olmuştur.

2. Yunan tarihçilerin seçkileri

Uzun yıllar, başta tarihçiler olmak üzere bir çok yazar, araştırmacı ve sanatkar “Dünyanın en güzel yapıtı hangisidir?” sorusuna yanıt aramıştır. “Dünyanın Yedi Harikası” kavramını tarihte ilk kez MÖ IV. yüzyılda tarihçi Heredot ortaya atmıştı; ancak bu harikaları tespit etme düşüncesi o devirde gerçekleştirilememişti.

Daha sonra Yunan tarihçiler, zamanın en büyük eserlerini seçmişlerdi. Bundan iki yüzyıl sonra yani MÖ II. yüzyılda Sidonlu Antipatros “Dünyanın Yedi Harikası Üzerine” adlı eserinde Yedi Harika’yı sıralamıştı.

3. Sidonlu Antipatros’un listesi

O dönemlerin imkanlarıyla dünyanın tüm bölgelerine ait bilgileri toplamak mümkün olmadığı için, Sidonlu Antipatros sadece Yedi Harika’yı seçebilmişti. İşte Antipatros’un bu listesi, zamanımıza kadar değişmeden gelmiş, günümüzde de “Dünyanın Yedi Harikası” olarak kabul edilmiştir.

4. Gücün ve bilimin simgesi

Günümüzde yapılan birçok arkeolojik kazı ve araştırma bu eserlerin gizemine biraz da olsa açıklık getirebilmiştir. O eserleri yapanlar için bu harikalar; yaşadıkları devrin dininin, mitolojisinin, sanatının, aynı zamanda da gücün ve bilimin birer simgesiydi.

Günümüzde bu eserlerden sadece Keops Piramidi ayakta kalmayı başarabilmiştir. Diğerleri yangın, deprem ve benzeri etkiler sonucunda yok olmuş ya da yok olmaya yüz tutmuştur. Şimdi sırasıyla bu eserleri kısaca tanıyalım.

5. Keops Piramidi

Bazı kaynaklarda Mısır Piramitleri’nin tamamı Yedi Harika’nın içinde gösterilse de sadece Keops Piramidi bu listeye dahildir. Yukarıda da bahsettiğimiz gibi bu piramit, günümüze kadar ayakta kalabilen tek eserdir.

Mısır’ın başkenti Kahire’deki Giza Yaylası’nda bulunan Keops Piramidi, MÖ 2560 yılında Firavun Khufu (Keops) tarafından yaptırılmış ve yapımı yaklaşık 22 yıl sürmüştür. Bu piramit de tıpkı diğer piramitler gibi firavun mezarı olarak kullanılmak için inşa edilmiştir.

6. Yüz bin işçinin yaptığı anıt mezar

Arkeologlara göre piramidin temelini kazmak için yüz bin işçi çalışmış, daha sonra bir bu kadar işçi de piramidin inşasında kullanılan, her biri yaklaşık iki tonluk, iki milyon üç yüz bin kadar taşı üst üste dizmek için çalışmıştır.

Bu kadar ağır taşların üst üste dizilme sırrı hala çözülememişse de çamurdan yapılmış bir rampa kullanıldığı tahmin edilmektedir. Piramit, yapıldığından itibaren 4300 yıl boyunca dünyadaki en yüksek yapı olarak kayıtlara geçmiştir.

7. Babil’in Asma Bahçeleri

MÖ 605 yılında Babil Kralı Nebukadnezar tarafından yaptırıldığı söylenen; çorak Mezopotamya Çölü’nün ortasında yapay dağların, çeşitli ağaçların, bitkilerin ve akan suların bulunduğu tahmin edilen çok katlı bir bahçedir Babil’in Asma Bahçeleri.

Uzunluğunun 80 kilometre, genişliğinin 25 metre ve yüksekliğinin de 97 metre olduğu belirtilmektedir. Yapılma nedeni olarak farklı söylemler bulunsa da en bilineni; Kral’ın, Mezopotamya Çölü’nün yakıcı sıcağından bunalan karısı Semiramis’e hediye vermek amacıyla yaptırdığıdır.

8. Artemis Tapınağı

Lidya Kralı Croesus tarafından MÖ 550’de Tanrıça Artemis adına, Yunan mimar Chersiphron tarafından tasarlanmış ve dönemin en ünlü heykeltraşlarına yaptırılmıştır. Tamamen mermerden yapılmış olan bu yapı, bronz heykellerle süslenmiştir. Tapınak dini bir mekan olarak kullanıldığı gibi ticaret mekanı olarak da kullanılmıştır. 90 metre yüksekliğinde ve 45 metre genişliğindeki bu eser, yapımından 200 yıl sonra adını ölümsüzleştirmek isteyen Herosteamus adlı bir kişi tarafından yakılmıştır.

Tapınağın yakıldığı gece Büyük İskender doğmuş ve bu eserin kendisinin doğduğu gece yakıldığını öğrenince tapınağın onarılması için yardım teklif etmiş; reddedilince de ömrünün yettiği ölçüde tapınağı onarmaya çalışmıştır. Ancak MS. 262 yılında çıkan yangın sonucu tapınak, sütunları dışında tamamen yok olmuştur.

9. Zeus Heykeli

MÖ 456 yılında yapımı bitirilen Zeus Heykeli, adına olimpiyat oyunları düzenlenen “Tanrıların Kralı Zeus” adına yapılmıştır. O dönemlerde Yunanların en büyük eğlencesi olan bu oyunlar, adını bulunduğu Olimpos (Olympia) şehrinden almaktadır.

Yunanlar, “Olimpiyat” adını verdikleri bu oyunların öneminin artması ve yayılmasıyla Tanrıların Kralı Zeus’un adına yakışır bir tapınak yapmak istemişlerdir. Önce Elisli Libon tarafından tapınak yapılmış, daha sonra tapınağın batı ucuna Phidias tarafından Zeus heykeli yapılmıştır.

10. Rodos Heykeli

MÖ 282 yılında Rodoslular (Dorlar) tarafından, güneş tanrısı Helios adına yapılmıştır. 32 metre yüksekliğinde olan ve elinde bir meşale tutan bu heykelin yapımı tam olarak 12 yıl sürmüştür. Devasa büyüklükteki bu heykelin bir parmağının bile iki insan boyunda olduğu söylenmektedir.

Rodoslular, Makedonya Kralı Demetrios ile yaptıkları savaşı kazandıktan sonra zafer anıtı olarak bu heykeli yapmışlar ve heykelin kendilerini koruduğuna inanmışlardır. Güneş tanrısı adına yapılmasının yanında, Rodoslular için birlik ve beraberliğin simgesi olan bu devasa heykel, yalnızca 56 yıl ayakta kalabilmiş ve bir deprem sonucunda yıkılmıştır. Depremden sonra harabe halinde kalan heykelin parçaları, 654 yılında Araplar’ın Rodos’u işgalinin ardından Suriyeli bir Yahudi’ye satılmış ve develerle Suriye’ye taşınmıştır.

11. İskenderiye Feneri

Gemicilerin güvenliğini sağlamak ve onları yönlendirmek amacıyla, MÖ 290’lı yıllarda Büyük İskender tarafından yaptırılan fenerdir. 166 metre yüksekliğinde beyaz mermerden yapılan fener, Mısır’ın İskenderiye kenti kıyısındaki Faros (Pharos) adasında olup, bugüne kadar yaptırılmış en yüksek fenerdir.

Yunan tüccar Sostratus tarafından finanse edilen bu fenerin en büyük özelliği; gündüzleri dahi gün ışığını denize yansıtabilmesiymiş. Geceleri de cilalı bronz aynaların önünde yakılan ateşin yansımasıyla, 50 km mesafeden bile görülmekteymiş. Uzun süre ayakta kalmayı başaran fenerin orta kısmı 10. yüzyılda depremler ve doğal şartlar sonucunda çökmüş, 15. yüzyılda da tamamen yıkılmıştır.

12. Bodrum Halikarnas Mozolesi

MÖ 350 yılında Kral Mausollos için karısı ve kız kardeşi tarafından Pythea adlı bir mimara yaptırılan mezardır. O zamanki adıyla “Halicarnassus” olan Bodrum civarında yapılmıştır. 45 metre yüksekliğe, 30 metre genişliğe ve 25 metre uzunluğa sahip olan bu mozolenin tepesinde zaferi simgeleyen dört atlı bir savaş arabası ve arabanın üzerinde de Kral Mausollos ve karısının heykelleri yer almaktaydı.

Bu mezar 16. yüzyıla kadar korunmuş ancak Haçlı Seferleri sırasında St. John Şövalyeleri, bugün hâlâ var olan Bodrum Kalesi‘ni yapmak için mozoleyi yıkarak, neredeyse tüm taşlarını kalenin yapımında kullanmışlardır.

13. Dünyanın yeni harikaları

7 Temmuz 2007 tarihinde, İsviçre’de bir organizasyon tarafından cep telefonu ve internet aracılığıyla yapılan bir oylama sonucunda, Dünyanın Yedi Harikası’na alternatif olarak “Dünyanın Yeni Yedi Harikası” seçilmiş ve açıklanmıştır.

UNESCO ise bu seçimi, oy kullananların şahsi görüşlerini yansıttığı gerekçesiyle desteklemediğini ve klâsik “Dünyanın Yedi Harikası” listesinin korunmaya ve benimsenmeye devam edileceğini açıklamıştır.

14. Ayasofya’nın da finalist olduğu yeni harikalar

İsviçre merkezli “New 7 Wonders Vakfı”nın, dünyanın yeni yedi harikasını belirlemek için başlattığı yarışmaya, aralarında Ayasofya‘nın da bulunduğu 21 finalist eser katılmıştır. Dünyanın dört bir yanından yaklaşık yüz milyon kişinin, cep telefonları ve internet üzerinden altı yıl boyunca kullandıkları oylarla “Dünyanın Yeni Yedi Harikası” seçilmiştir.

15. Son teknoloji ile seçilen yeni eserler

Antik çağlardan gelen “Dünyanın Yedi Harikası”na eklenen yeni eserler ise şunlardır: Ürdün’deki Petra Antik Kenti, Çin Seddi, Brezilya’daki Kurtarıcı İsa Heykeli, Peru’daki Machu Picchu Antik Kenti, Meksika’daki Chichen Itza Piramidi, İtalya’nın Roma kentindeki Kolezyum ve Hindistan’daki Tac Mahal Anıtmezarı.