Dün sabah saatlerinde Kahramanmaraş’ın Pazarcık ve Elbistan ilçelerinde meydana gelen 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki iki deprem, son yılların en şiddetli yıkımına sebep oldu. Son verilere göre iki büyük deprem ve artçı sarsıntılar nedeniyle 3 bin 381 vatandaşımız hayatını kaybetti, 20 bin 426 kişi yaralandı, 5 bin 575 bina yıkıldı. Ülkemizin büyük bir trajedi yaşamasına sebep olan deprem, Doğu Anadolu Fay Hattı üzerinde meydana geldi. Peki, fay hattı hakkında neler biliniyor? Detaylara birlikte bakalım.
Doğu Anadolu Fay Hattı, Kuzey Anadolu ve Ege Bölgesi fay hatlarıyla birlikte ülkemizdeki üç ana fay hattından biri
Dün sabah, Kahramanmaraş’ta meydana gelen deprem de bu fay hattı üzerinde oluştu. Doğu Anadolu Fay Hattı, Türkiye’nin doğusundan güneyine kadar uzanan aktif bir deprem bölgesi. Fay hattı üzerinde 20. yüzyılın başından bu yana 6’nın üzerinde çok sayıda deprem meydana geldiği biliniyor.
Doğu Anadolu Fay Hattı, 550 kilometre uzunluğunda
Bununla birlikte fay hattı, Hatay’dan başlayarak Kahramanmaraş, Adıyaman, Malatya ve Elazığ hattını takip ederek Bingöl’e kadar devam ediyor. Bingöl’ün Karlıova ilçesinde Kuzey Anadolu Fay Hattı ile birleşen hat, Batı Akdeniz’deki Ölü Deniz Çatlağı’na kadar uzanıyor. Fay hattı üzerinde yer alan şehirler 2019 yılında yürürlüğe giren Türkiye Deprem Tehlike Haritası’na göre birinci derece deprem bölgesi olarak kabul ediliyor. Bu doğrultuda Hatay, Kahramanmaraş ve Osmaniye, kent merkezinden aktif fay hattı geçen 24 şehir arasında bulunuyor.
Kahramanmaraş depreminden önce, Doğu Anadolu Fay Hattı üzerindeki son deprem 2020 yılında meydana gelmişti
24 Ocak 2020’de Elazığ’da meydana gelen depremin büyüklüğü ise 6,8 olarak ölçülmüştü. Deprem nedeniyle 41 kişi hayatını kaybetmiş, 1000’den fazla kişi ise yaralanmıştı. Bununla birlikte son 25 yılda Doğu Anadolu Fay Hattı üzerinde pek çok büyük deprem meydana geldi. 1998 Adana-Ceyhan, 2003 Bingöl ve 2010 Elazığ depremleri fay hattında ortaya çıkan büyük depremler arasında.
Bu nedenle ülkemizde meydana gelen büyük depremlerinin önemli bir bölümünün bu hat üzerine ortaya çıktığını söylemek yanlış olmaz. Peki ama neden? Neden büyük depremlerin önemli kısmı bu hat üzerinde gözleniyor?
Dokuz Eylül Üniversitesi Deprem Araştırma Uygulamaları Merkezi Müdürü Prof. Dr. Hasan Sözbilir’e göre fay hattındaki büyük depremlerin sebebi “500 yıllık enerji birikimi”
Türkiye’de görülen büyük depremlerin ağırlıklı olarak Kuzey Anadolu ve Doğu Anadolu fay hatlarında meydana geldiğini belirten Sözbilir, Kahramanmaraş’ta meydana gelen iki deprem de iki farklı fay hattının kırıldığını bu nedenle büyük bir enerji boşalması meydana geldiğini ifade ediyor.
Yine Sözbilir’in ifade ettiğine göre kırılma için belirli bir zaman aralığında enerji biriktirmesi gerekiyor. Kahramanmaraş’taki fayın kırılma aralığı ise 500 yıl. Bu uzun süre ise fay hattında yüksek bir enerji birikmesine neden oluyor. Buna bağlı olarak fay hattı üzerinde büyük depremler meydana geliyor. Sözbilir Kahramanmaraş’taki deprem ile ilgili “Ciddi bir enerji boşalması oldu. Büyük bir deprem artık beklenmez. 6 civarında artçılar görebiliriz. Şu aşamada önemli olan hasarlı binalara girilmemesi.” ifadelerini kullanıyor.
Doğu Anadolu Fay Hattı üzerindeki depremler, “sismik boşluk” ismi verilen bölgelerde oluşuyor
Sismik boşluk, fay hattı üzerinde uzun yıllardır sismik aktivite olmayan ve enerji birikiminin yoğun olduğu alanları tanımlamak için kullanılıyor. Bu nedenle bazı uzmanlar uzun bir süredir Doğu Anadolu Fay Hattı üzerindeki sismik boşluk olarak nitelenen alanlarda depremler olabileceği konusunda uyarılarda bulunuyordu.
Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Haluk Özener, Kahramanmaraş depreminin ardından düzenlediği basın toplantısında, 2020 Elazığ depreminin ardından fay hattında farklı depremlerin meydana geldiğini hatırlattı. Özener ayrıca basın toplantısında “Bu ve buna benzer depremler bu coğrafyada maalesef olacaktır. Dolayısıyla depremin ne zaman ve nerede olacağından öte bizim ne kadar hazır olabileceğimiz ve riskleri nasıl azaltabileceğimiz konusunda çalışmalarımızı geliştirmekteyiz.” şeklinde bir açıklama yaptı.
