ListeList
  • Ana Sayfa
  • Gündem
  • ListeList Özel
  • Alışveriş
  • Yaşam
  • Sinema
  • Seyahat
  • Diğer
    • Edebiyat
    • Sağlıklı Yaşam
    • Kadın
    • İş Yaşamı
    • Tiyatro
    • Hayvansever
    • Spor
    • İstanbul
    • Koronavirüs
    • Tarih
    • Müzik
    • Astroloji
    • Ekoloji
    • Tasarım
    • Dizi
    • Oyun
    • Teknoloji – Bilim
    • Yeme – İçme
    • Pürtelaş
    • Testler
    • Video
  • Yazı Gönder
Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle
  • Ana Sayfa
  • Gündem
  • ListeList Özel
  • Alışveriş
  • Yaşam
  • Sinema
  • Seyahat
  • Diğer
    • Edebiyat
    • Sağlıklı Yaşam
    • Kadın
    • İş Yaşamı
    • Tiyatro
    • Hayvansever
    • Spor
    • İstanbul
    • Koronavirüs
    • Tarih
    • Müzik
    • Astroloji
    • Ekoloji
    • Tasarım
    • Dizi
    • Oyun
    • Teknoloji – Bilim
    • Yeme – İçme
    • Pürtelaş
    • Testler
    • Video
  • Yazı Gönder
Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle
ListeList
Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle

Ana sayfa » ListeList Özel » Kişinin İstediğini Görmesine ve Duymasına Neden Olan Doğrulama Yanlılığı Hakkında Bilmeniz Gerekenler

Kişinin İstediğini Görmesine ve Duymasına Neden Olan Doğrulama Yanlılığı Hakkında Bilmeniz Gerekenler

Sadece inandığımız şeyleri destekleyen bilgileri görmemize neden olan doğrulama yanlılığı nedir anlattık.

Caner Cem Martı Yazar: Caner Cem Martı
18 Haziran 2021
Kategori: ListeList Özel
Google Haberler'de ListeList'e Abone OlGoogle Haberler'de ListeList'e Abone Ol
0
Doğrulama yanlılığı
Share on FacebookShare on Twitter

İnançlarınız ve görüşleriniz nereden geliyor? Çoğu insan gibiyseniz, yılların deneyimine ve elinizdeki bilgilerin nesnel analizine dayanarak kanaatlerinizin rasyonel, mantıklı ve tarafsız olduğunu hissedersiniz. Gerçekte, hepimiz doğrulama yanlılığı olarak bilinen zor bir soruna karşı duyarlıyız. İnançlarımız genellikle onları destekleyen bilgilere dikkat etmeye dayanırken, aynı zamanda onlara meydan okuyan bilgileri de görmezden gelme eğilimindedir.

Ayrıca bu içeriğe bakmak isteyebilirsiniz: “Farkında Olmadan Düşüncelerimizi Yönlendirerek Tuhaf Durumlara Sokan 9 Psikolojik Etki”

Doğrulama yanlılığı nedir?
Doğrulama yanlılığı

Doğrulama yanlılığı, önceden var olan inançlarınızı veya önyargılarınızı doğrulayan bilgileri tercih etmeyi içeren bir tür bilişsel önyargıdır. Örneğin, bir kişinin solakların sağ elini kullananlardan daha yaratıcı olduğuna inandığını hayal edin. Bu kişi, hem solak hem de yaratıcı biriyle karşılaştığında, zaten inandıklarını destekleyen bu delile daha fazla önem verir. Bu kişi, fikrini desteklemeyen örnekleri göz ardı ederken, bu inancı daha da destekleyen kanıtlar arar.

Doğrulama yanlılıkları bilgiyi nasıl topladığımızı etkiler. Ancak aynı zamanda bilgiyi nasıl yorumladığımızı ve hatırladığımızı da etkiler. Örneğin, belirli bir konuyu destekleyen veya karşı çıkan kişiler, yalnızca onu desteklemek için bilgi aramakla kalmayacak, aynı zamanda bilgileri mevcut fikirlerini destekleyecek şekilde yorumlayacaklardır. Ayrıntıları da bu tutumlarını pekiştirecek şekilde hatırlayacaklardır.

Eylemde doğrulama yanlılığı

Doğrulama yanlılığı

Kediler mi yoksa köpekler mi daha iyi tartışmasını düşünün. Diyelim ki Ayşe, kedilerin köpeklerden daha iyi olduğunu düşünüyor. Bu nedenle kedilerin daha iyi olduğunu anlatan haberler ve videolar arar. Herhangi bir yerde kedilerle ilgili bilgiler gördüğünde, bunları mevcut inançlarını destekleyecek şekilde yorumlar.

Diğer yandan Ahmet’in, köpeklerin kedilerden daha iyi olduğunu düşündüğünü varsayalım. Bu durumda Ahmet inançlarını destekleyecek kaynaklar arar. Köpeklerle ilgili bilgiler gördüğünde bunları mevcut bakış açısını destekleyecek şekilde yorumlar.

Bu iki kişinin yorumları inançlarına dayanmaktadır. Aynı hikayeyi okusalar bile, önyargıları ayrıntıları algılama biçimlerini şekillendirme eğilimindedir. Bu da kişinin inançlarını daha da doğru kılar.

Doğrulama yanlılığı türleri

Bakış açısı

Doğrulama yanlılığı birkaç alt kategoriye ayrılmaktadır. İşte en yaygın olanlardan bazıları.

Önyargılı araştırma

Önyargılı araştırma, bir karar vermek veya bir görüşü benimsemek ve ardından onu destekleyen bilgileri aramakla ilgilidir. Bu bilinçsizce gerçekleşir. Bu durumda kişi, sadece inancını destekleyen bilgileri dikkate alır.

Önyargılı yorum

Önyargılı yorum, insanların verileri nasıl işlediği ve değerlendirdiği ile ilgilidir. Tipik olarak, önyargılarla çelişen kanıtlar rahatsızlığa neden olduğu için göz ardı edilmektedir. Bilgiyi yorumlamadaki bu eşitsizlik, insanların fikirlerini değiştirmekte neden bu kadar başarısız olduklarını kanıtlamaktadır.

Önyargılı geri çağırma

Önyargılı geri çağırma hafıza ile ilgilidir. Geçmiş deneyimler ve olaylar, mevcut düşünce ve davranışları etkiler. Ancak insanlar birçok şeyi seçici yollarla hatırlarlar ve çoğu zaman bu seçicilik, mevcut inançların hatıralar tarafından şekillendirilmesinin aksine, mevcut inançları desteklemeye hizmet eder. Başka bir deyişle, bugünü pekiştirecek şekilde geçmişi hatırlıyoruz. Ayrıca bazı teoriler, önyargılarımızı doğrulayan bilgilerin hafızalarımızda kalma olasılığının daha yüksek olduğunu ve bunlarla çelişen bilgilerin unutulma veya bastırılma olasılığının daha yüksek olduğunu öne sürüyor.

Doğrulama yanlılığının etkisi

Doğrulama yanlılığı

1960’larda bilişsel psikolog Peter Cathcart Wason, Wason’ın kural keşfetme görevi olarak bilinen bir dizi deney yaptı. İnsanların mevcut inançlarını doğrulayan bilgileri arama eğiliminde olduklarını gösterdi. Ne yazık ki, bu tür bir önyargı, durumlara objektif olarak bakmamızı engeller. Ayrıca verdiğimiz kararları etkiler ve zayıf veya hatalı seçimlere yol açar.

Örneğin bir seçim sırasında insanlar, tercih ettikleri adayları iyi bir ışık altında boyayan olumlu bilgiler aramaya eğilimlidirler. Ayrıca karşıt adayı olumsuz yönde etkileyen bilgileri de ararlar. İnsanlar objektif gerçekleri aramayıp bilgiyi sadece mevcut inançlarını destekleyecek şekilde yorumlayarak ve sadece bu inançları destekleyen detayları hatırlayarak, çoğu zaman önemli bilgileri kaçırırlar. Bu ayrıntılar ve gerçekler, hangi adayı seçeceklerini etkiler.

Doğrulama yanlılığı ne işe yarar?

Gülmek

Doğrulama yanlılığına neden olan nedir ve bu durum neden var? Sorunlara neden olsa da, aynı zamanda hayatı da kolaylaştırıyor. İşte bunun sebepleri.

Belirli bilgi türlerini arama ve kabul etme konusunda verimli

Dışarıda bir bilgi ormanı var ve dijital/sosyal medya çağı, bu ormanın her geçen gün daha da büyümesini sağlıyor. Tarafsız kararlar oluşturmak için her şeyi eşit olarak değerlendirecek zamanımız veya enerjimiz yok. Doğrulama yanlılığı bizi belirli bilgi türlerini aramaya veya kabul etmeye teşvik ederek, bilgi dağınıklığını gidermeye yardımcı olur. Objektif bakış açısını sınırlasa da, yine de verimlidir.

Benlik saygısına yardımcı olur

İnsanlar kendilerini iyi hissetmekten hoşlanırlar. Yanlışlarını keşfetmek, insanların kendileri hakkında kötü hissetmelerine neden olur. Bu sebeple, insanlar mevcut fikirlerini, kararlarını ve arzularını destekleyen bilgileri ararlar. Başka bir deyişle, doğrulama yanlılığı bir çeşit güven artırıcıdır. Herkes buna yatkın olsa da, düşük özgüvene sahip endişeli bireylerde doğruluma yanlılığının sıklıkla görülmesi çok normal bir durumdur.

Stresi azaltır

F. Scott Fitzgerald’ın 1936’da yazdığı “The Crack-Up” adlı makalesinde, “Birinci sınıf bir zekanın testi, aynı anda iki karşıt fikri zihinde tutabilme ve yine de işlev yeteneğini koruyabilme becerisidir.” diye yazmıştı. Ancak çoğu insan için bir çift çelişkili inancı sürdürmek, bilişsel uyumsuzluğa neden olur. Bu çelişkiyi en aza indirmek için doğrulama yanlılığı devreye girer ve kişinin istediğini görmesini ve duymasını sağlayarak stresini azaltır.

Doğrulama yanlılığı ile mücadele etmek

Düşünmek

Doğrulama yanlılığının üstesinden gelmenin ilk adımı, var olduğunun farkında olmaktır. Bir yatırımcı, belirli bir yatırımla ilgili görüş ve inançlarını destekleyen bilgiler topladıktan sonra , kendi bakış açılarına meydan okuyan alternatif fikirler aramalıdır. Yatırımın artı ve eksilerinin bir listesini yapmak ve açık fikirlilikle yeniden değerlendirmek iyi bir uygulamadır.

Yatırımcılar, bir yatırımla ilgili sonuçlarını doğrulayan sorular sormamalıdır. Örneğin, düşük bir fiyat-kazanç oranına sahip olduğu için bir hisse senedi satın almak isteyen bir yatırımcı, şirketin değerlemesini sadece mali danışmanına sorarsa, bulgularını doğrulamış olur. En iyi yaklaşım, komisyoncudan tarafsız bilgi almak olacaktır.

Buradaki yatırımcı konusu sadece bir örnektir. Yani yapılması gereken kendi fikirlerinizi doğrulamaya çalışmaktan kaçınmak ve farklı fikirlere açık olmaktır.

Kaynak: 1 2

PaylaşTweetleGönder
Caner Cem Martı

Caner Cem Martı

Adım Caner Cem Martı, 1996 yılında Bartın'da doğdum. 2010 yılında geçirdiğim kaza sonucunda vücudumun %99'u felç kaldı. 2015'ten bu yana bazı cihazlar yardımıyla internet ortamında çalışabiliyorum. İçerik editörlüğü ve sosyal medya uzmanlığı gibi alanlarda tecrübe sahibiyim, ancak asıl uzmanlık alanım SEO uyumlu makale yazmak. Ayrıca front-end tasarımlar yapıyorum. Sinema, spor ve tarih gibi konular çok dikkatimi çekiyor. Özellikle sinema tutkunuyum.

İleri
En İyi Banyo Ürünleri: Harika Banyo Ürünleriyle Şıklığı Yakalayın

En İyi Banyo Ürünleri: Harika Banyo Ürünleriyle Şıklığı Yakalayın

Yorum yapabilmek için bir ListeList hesabınız olması gerekmektedir. Aşağıdaki bağlantı ile hemen bir hesap oluşturabilirsiniz.

Listelist'e üye ol

Lütfen tartışmaya katılmak için giriş yapın

İlgili İçerikler

Raelizm: Dünyadaki İnsanların Uzaylılar Tarafından Yaratıldığını İddia Eden Din
ListeList Özel

Raelizm: Dünyadaki İnsanların Uzaylılar Tarafından Yaratıldığını İddia Eden Din

Bilim İnsanları Açıklıyor! Bulutlar Neden Beyaz Renktir?
Teknoloji - Bilim

Bilim İnsanları Açıklıyor! Bulutlar Neden Beyaz Renktir?

Bir Vatandaş Hayatını Kaybetti: Balıkesir’de Gerçekleşen 6,1 Büyüklüğündeki Deprem Hakkında Neler Biliniyor?
Gündem

Bir Vatandaş Hayatını Kaybetti: Balıkesir’de Gerçekleşen 6,1 Büyüklüğündeki Deprem Hakkında Neler Biliniyor?

Misokinezi: Sıradan Hareketlerden Nefret Edercesine Rahatsız Olma Durumu
Sağlıklı Yaşam

Misokinezi: Sıradan Hareketlerden Nefret Edercesine Rahatsız Olma Durumu

Haftalık Burç Yorumları: 11-17 Ağustos Haftasında Sizi Neler Bekliyor?
Astroloji

Haftalık Burç Yorumları: 11-17 Ağustos Haftasında Sizi Neler Bekliyor?

Bir Şarkının Gün Boyunca Dile Dolanmasıyla Ortaya Çıkan “Earworm” Nedir? Nasıl Geçer?
ListeList Özel

Bir Şarkının Gün Boyunca Dile Dolanmasıyla Ortaya Çıkan “Earworm” Nedir? Nasıl Geçer?

Ekranların Sessiz Kahramanları: Herkesin Tanıdığı Ama İsmini Bilmediği Türk Oyuncular
Sinema

Ekranların Sessiz Kahramanları: Herkesin Tanıdığı Ama İsmini Bilmediği Türk Oyuncular

Penis Hakkında Muhtemelen Daha Önce Duymadığınız 8 Bilimsel Gerçek
Sağlıklı Yaşam

Penis Hakkında Muhtemelen Daha Önce Duymadığınız 8 Bilimsel Gerçek

Matruşka Gibi! Bir Adanın İçindeki Gölün İçindeki Adanın İçindeki Gölde Yer Alan Vulcan Point Adası
Seyahat

Matruşka Gibi! Bir Adanın İçindeki Gölün İçindeki Adanın İçindeki Gölde Yer Alan Vulcan Point Adası

Kadim Zamanların Bilgi Tapınakları: Antik Dönemlerde Kurulan En Önemli 8 Kütüphane
Tarih

Kadim Zamanların Bilgi Tapınakları: Antik Dönemlerde Kurulan En Önemli 8 Kütüphane

Hava Durumunu Kontrol Etmek Mümkün Mü? Bulut Tohumlama Hakkında Bilmeniz Gereken 6 Şey
Teknoloji - Bilim

Hava Durumunu Kontrol Etmek Mümkün Mü? Bulut Tohumlama Hakkında Bilmeniz Gereken 6 Şey

Addams Ailesi Hayranları Buraya! Burcunuza Göre Hangi Wednesday Karakterisiniz?
Astroloji

Addams Ailesi Hayranları Buraya! Burcunuza Göre Hangi Wednesday Karakterisiniz?

Kendi Döneminin Çehresini Değiştiren Tarihin En Ünlü 20 Kadın Lideri
Kadın

Kendi Döneminin Çehresini Değiştiren Tarihin En Ünlü 20 Kadın Lideri

Okurken Keyfinizi Yerine Getirecek Haftanın En Komik Tweetleri
ListeList Özel

Okurken Keyfinizi Yerine Getirecek Haftanın En Komik Tweetleri

Filenin Sultanları 2025 FIVB Dünya Kadınlar Voleybol Şampiyonası Maç Programı
Gündem

Filenin Sultanları 2025 FIVB Dünya Kadınlar Voleybol Şampiyonası Maç Programı

Sessiz Bir Gece Uykusu Mümkün! Horlamayı Durdurmak İçin Denemeniz Gereken 9 Şey
Sağlıklı Yaşam

Sessiz Bir Gece Uykusu Mümkün! Horlamayı Durdurmak İçin Denemeniz Gereken 9 Şey

Tartarya: Dünyanın Dört Bir Yanındaki Görkemli Yapıları İnşa Ettiği İddia Edilen Uygarlık
Tarih

Tartarya: Dünyanın Dört Bir Yanındaki Görkemli Yapıları İnşa Ettiği İddia Edilen Uygarlık

Görünce Sarılmak İsteyeceksiniz! Japonya’nın Hokkaido Adası’na Özgü 7 Sevimli Hayvan
Hayvansever

Görünce Sarılmak İsteyeceksiniz! Japonya’nın Hokkaido Adası’na Özgü 7 Sevimli Hayvan

Mikrodalga Fırından Aynalara: Wi-Fi Sinyalinizi Bozabilecek 7 Eşya
Teknoloji - Bilim

Mikrodalga Fırından Aynalara: Wi-Fi Sinyalinizi Bozabilecek 7 Eşya

Kadınlar Ne İster Diye Merak Eden Erkeklerin Bilmesi Gereken 19 Şey
Kadın

Kadınlar Ne İster Diye Merak Eden Erkeklerin Bilmesi Gereken 19 Şey

İnsan Bedeni, Hastalıklar Ve Bilimin Karanlık Yüzüne “Işık Tutan” Tartışmalı Mütter Müzesi
Seyahat

İnsan Bedeni, Hastalıklar Ve Bilimin Karanlık Yüzüne “Işık Tutan” Tartışmalı Mütter Müzesi

Toplanın Açıklıyoruz! Burcunuza Göre Hangi Klasik Tablosunuz?
Astroloji

Toplanın Açıklıyoruz! Burcunuza Göre Hangi Klasik Tablosunuz?

1 Temmuz 2025
Sivilcelere Elveda! Daha Sağlıklı Bir Cilt Görünümü İçin 6 Doğal Yöntem
Sağlıklı Yaşam

Sivilcelere Elveda! Daha Sağlıklı Bir Cilt Görünümü İçin 6 Doğal Yöntem

16 Kasım 2021
Evde İngilizce öğrenmek
ListeList Özel

Evde İngilizcenizi Geliştirmek İçin Yapabileceğiniz 12 Şey

2 Ocak 2021
Eski Türkçe Kelimeler: Kulağa Hoş Gelen ve Az Bilinen 53 Kelime
Edebiyat

Eski Türkçe Kelimeler: Kulağa Hoş Gelen ve Az Bilinen 53 Kelime

25 Şubat 2021
Raelizm: Dünyadaki İnsanların Uzaylılar Tarafından Yaratıldığını İddia Eden Din
ListeList Özel

Raelizm: Dünyadaki İnsanların Uzaylılar Tarafından Yaratıldığını İddia Eden Din

11 Ağustos 2025
Bilim İnsanları Açıklıyor! Bulutlar Neden Beyaz Renktir?
Teknoloji - Bilim

Bilim İnsanları Açıklıyor! Bulutlar Neden Beyaz Renktir?

11 Ağustos 2025
Bir Vatandaş Hayatını Kaybetti: Balıkesir’de Gerçekleşen 6,1 Büyüklüğündeki Deprem Hakkında Neler Biliniyor?
Gündem

Bir Vatandaş Hayatını Kaybetti: Balıkesir’de Gerçekleşen 6,1 Büyüklüğündeki Deprem Hakkında Neler Biliniyor?

11 Ağustos 2025
Misokinezi: Sıradan Hareketlerden Nefret Edercesine Rahatsız Olma Durumu
Sağlıklı Yaşam

Misokinezi: Sıradan Hareketlerden Nefret Edercesine Rahatsız Olma Durumu

11 Ağustos 2025
Haftalık Burç Yorumları: 11-17 Ağustos Haftasında Sizi Neler Bekliyor?
Astroloji

Haftalık Burç Yorumları: 11-17 Ağustos Haftasında Sizi Neler Bekliyor?

10 Ağustos 2025
Bir Şarkının Gün Boyunca Dile Dolanmasıyla Ortaya Çıkan “Earworm” Nedir? Nasıl Geçer?
ListeList Özel

Bir Şarkının Gün Boyunca Dile Dolanmasıyla Ortaya Çıkan “Earworm” Nedir? Nasıl Geçer?

10 Ağustos 2025
Kokusuyla Hafızalara Kazınan 16 Erkek Parfümü Önerisi
Alışveriş

Kokusuyla Hafızalara Kazınan 16 Erkek Parfümü Önerisi

10 Şubat 2024
Evde Canı Sıkılanlara Birbirinden Keyifli 18 Hobi ve Aktivite
Alışveriş

Evde Canı Sıkılanlara Birbirinden Keyifli 18 Hobi ve Aktivite

25 Mart 2020
Evde Hijyen Sağlamanın En Pratik Yolu: Buharlı Temizleyiciler
Alışveriş

Evde Hijyen Sağlamanın En Pratik Yolu: Buharlı Temizleyiciler

10 Nisan 2020

Sosyal Medya'da ListeList

  • Hakkımızda
  • Künye
  • Gizlilik Politikası
  • Muvafakatname
  • Yazı Gönder
  • Reklam
  • İletişim

© 2021 ListeList - Yeni Nesil Medya Platformu

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password? Sign Up

Create New Account!

Fill the forms bellow to register

All fields are required. Log In

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In

Add New Playlist

Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle
  • Ana Sayfa
  • Gündem
  • ListeList Özel
  • Alışveriş
  • Yaşam
  • Sinema
  • Seyahat
  • Diğer
    • Edebiyat
    • Sağlıklı Yaşam
    • Kadın
    • İş Yaşamı
    • Tiyatro
    • Hayvansever
    • Spor
    • İstanbul
    • Koronavirüs
    • Tarih
    • Müzik
    • Astroloji
    • Ekoloji
    • Tasarım
    • Dizi
    • Oyun
    • Teknoloji – Bilim
    • Yeme – İçme
    • Pürtelaş
    • Testler
    • Video
  • Yazı Gönder

© 2021 ListeList - Yeni Nesil Medya Platformu