Günümüzde her şey son derece büyük bir hızla değişiyor, gelişiyor ve dönüşüyor. Teknoloji, kültür, alışkanlıklar ve hatta düşünce yapıları. Elbette bu değişim ve dönüşüm bireysel ve toplumsal hayatta pek çok şeyin de değişmesine neden oluyor. Bu değişimin en net şekilde gözlenebildiği alanlardan birisi ise çalışma hayatı. Özellikle pandemi süreciyle yaygın hale gelen uzaktan çalışma, artık pek çok kişi için sıradan bir durum! Oysa pandemi öncesinde böyle bir çalışma yaşamının kısa sürede bu kadar popüler hale geleceğini tahmin etmek oldukça zordu! Öte yandan, çok daha uzaktan çalışanlar da var! Dijital göçebelik kabaca, uzaktan çalışan fakat çalışırken de seyahat eden insanları tanımlamak için kullanılan bir kavram…
Dijital göçebeler, herhangi bir zaman veya mekân kısıtlaması olmadan internet üzerinden çalışıyorlar. Üstelik son dönemlerde dünya genelinde dijital göçebelerin sayısında inanılmaz bir artış var. Bu nedenle, pek çok ülke oldukça haklı gerekçelerle dijital göçebeleri kendisine çekmek istiyor. İşte, son dönemde daha şiddetli hale gelen dijital göçebeleri kazanma yarışının detayları…
Dijital göçebelik nedir?
Ülkelerin dijital göçebeleri kazanma yarışına geçmeden önce, dijital göçebelik kavramına daha geniş açıdan bakmakta fayda var. Her şeyden önce şunu söylemek gerekiyor, dijital göçebeler seyahat etmeyi seven, maceracı insanlar. Bu insanlar, seyahat tutkularını iş hayatları ile birleştiriyorlar. Böylece çalışma hayatları boyunca herhangi bir ülkeye, şehre hatta şirkete bağlı kalmıyorlar. Dijital göçebelerin ne iş yaptıkları elbette uzmanlık alanlarına göre değişiyor. Pek çok insan, uzaktan çalışma alanlarının dolayısıyla dijital göçebelerin iş alanlarının kısıtlı olduğunu düşünebilir. Ancak günümüzde mimarlıktan, mühendisliğe, danışmanlıktan bankacılığa kadar çok sayıda meslek, uzaktan yürütülebiliyor. Bu sayede dijital göçebeler, yaşamlarını istedikleri ülkede, istedikleri şehirde geçirme ve çalışma programlarını da istedikleri gibi düzenleme imkânına sahip oluyorlar…
Öte yandan dijital göçebelik görece yeni bir kavram. Haliyle dijital göçebe olmanın bazı zorlukları var. Dijital göçebelerin çalışma alanları ve çalışma biçimleri alışılagelmişin dışında olduğundan, özellikle belirli alanlarda büyük zorluklarla karşılaşıyorlar. Bunların başında ise “vize” sorunu geliyordu. Çoğu durumda, dijital göçebeler bulundukları veya daha uzun süre bulunmak istedikleri ülkeden kısa sürede ayrılmak durumunda kalıyorlardı. Çünkü, genellikle bulundukları ülkedeki bir şirket adına çalışmadıkları için oturma veya çalışma vizesi alamıyorlardı. Ancak, dijital göçebelik kavramı yaygınlaştıkça, dijital göçebeler daha görünür oldukça ve en önemlisi, dijital göçebelerin önemi anlaşıldıkça bu durum da değişmeye başladı…
Dijital göçebelik, pek çok ülke için son derece önemli bir kavram haline geldi
Çünkü dijital göçebeler, bulundukları ülkelere büyük katkı sağlıyorlar. Bunların başında, elbette ekonomik katkı geliyor. Dijital göçebeler, internetten çalışıyorlar ve döviz kazanıyorlar. Böylece bulundukları ülkelere döviz kazandırmış oluyorlar. Öte yandan dijital göçebeler, bulundukları bölgelerdeki yerel insanlarla etkileşim içerisine giriyorlar. Bu ise, ülke insanı ile dijital göçebeler arasında bilgi ve kültür aktarımına olanak tanıyor. Böylece özellikle küçük ülkelerdeki yerel halk, dijital göçebelerin bilgi ve birikimden istifade etme fırsatı buluyor. Hatta bazı durumlarda, dijital göçebeler ile bu insanlar arasında önemli iş ortaklıkları bile kurulabiliyor! Bu sebeple, geçmiş dönemlere kıyasla çok daha fazla ülke, dijital göçebeliğin öneminin farkında. Ve dijital göçebeleri kendi ülkelerine çekebilmek için önemli adımlar atıyorlar!
Dijital göçebeleri kendisine çekmek için kıyasıya yarışan ülkeler var?
Bu ülkelerin başında Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) geliyor. BAE hükümeti mart ayında duyurduğu yeni bir vize türü ile dijital göçebelere bir yıllık oturma izni vermeyi, bu sayede dijital göçebeleri kendisine çekmeyi hedefliyor! Oturma izni, dijital göçebeler için son derece önemli. Çünkü bu sayede, onlar için sorun teşkil eden pek çok şey ortadan kalkıyor. Bulundukları ülkede banka hesabı açtırmaktan sağlık hizmetlerinden faydalanabilmeye kadar önemli sorunlar kolaylıkla aşılabiliyor. Yani kısaca, dijital göçebelerin içerisinde bulundukları yasal boşluk kapanmış oluyor ve dijital göçebeler yasal olarak önemli bir koruma elde etmiş oluyorlar.
2022 yılında yapılan bir araştırmaya göre 29 ülkede dijital göçebelere yönelik çeşitli vizeler bulunuyor
Geçmişte, dijital göçebeler için özel vize türü olan ülkeler, ekonomileri turizme dayalı ve görece küçük ülkelerdi. Ancak, dijital göçebelik dünya genelinde yaygınlaştı ve önemli bir kavram haline geldi. Bu nedenle, BAE, İtalya ve Brezilya gibi ülkeler başta olmak üzere birçok ülke dijital göçebeleri ülkelerine çekmek için yeni çalışmalar yürütüyor.
Dijital göçebe vizesi için aranan şartlar ülkeden ülkeye göre değişiyor
Pek çok ülke dijital göçebelerden uzaktan çalıştıklarına dair belge, seyahat sigortası ve belirli bir seviyenin üzerinde gelirleri olduğuna dair kanıt talep ediyor. Brezilya, aylık 1.500, Malta 2.770, BAE ise 5.000 dolardan yüksek geliri olan dijital göçebeler için vize veriyor. Arjantin ise, dijital göçebe vizesi için başvuranlara önemli kolaylıklar sağlıyor. Dijital göçebelerin ofis, konaklama ve hava yolu ulaşımı giderlerini azaltacak destek paketleri hazırlıyor. İtalya’daki bazı siyasiler ise dünya genelindeki dijital göçebelerin %5’ini ülkelerine çekmeyi amaçlıyor. Bu doğrultuda önemli çalışmalar yapıyor.
Şili’nin 2010 yılında başlattığı Start-Up Chile programı, dijital göçebelerin katkılarına güzel bir örnek
Bu program, yabancı yatırımcılara Şili’deki yatırımcılara yardımcı olmaları karşılığında hibe ve vize kolaylığı sağlıyordu. Böylece Şili yabancı yatırımcılar için önemli bir cazibe merkezi haline geldi. Program başladığı sırada sırada Şili’de yatırım imkanları son derece zayıftı. Ancak program sayesinde 10 yıl içerisinde 1 milyar dolardan daha fazla değere sahip girişimler ortaya çıktı. Yani çok kısa bir süreliğine de olsa bir ülke için yabancıların bilgi ve kültür aktarımı son derece önemli. Bu nedenle, dijital göçebelerin gelişmekte olan veya az gelişmiş ülkelere önemli katkılar sağlayacakları düşünülüyor.
Bazı uzmanlar, dijital göçebelere yönelik vize uygulamalarının çeşitli sorunlara neden olabileceği kanaatinde
Bu uzmanlara göre barınma ve kaynak tüketiminde ayrıcalıklı bir sınıf ortaya çıkabilir. Bu ise doğal olarak yerel halkın tepkisini çekebilir. Vergi mükellefi olan yerel halk çeşitli ayrıcalıklara sahip dijital göçebelere karşı endişe veya hoşnutsuzluk duyabilir. Öte yandan bazı uzmanlar, yeni uygulamaların dijital göçebeler üzerinde pek bir etkisi olmayacağı kanaatinde. Çünkü dijital göçebeler için oluşturulan vizelere başvurmak için aranan şartlar oldukça zorlayıcı. Yine bu uzmanlara göre, dijital göçebeler doğaları gereği gezgin insanlar ve bu nedenle daha kısa süreleri tercih etme eğilimindeler.
