Bir edebiyat türü olarak değerlendirilen çizgi roman (resimli roman), çokça görsel ve ona kıyasla az sayıda cümlelerle bir anlatı ortaya koyar. Çizgi romanların genellikle hareketli, dinamik, hatta olağanüstü kurgulardan meydana geldiğini de aşağı yukarı hepimiz biliriz. Dahası, onun okurları da genellikle çizgi romana oldukça sadıktır. Sevdikleri serinin bir sonraki sayısını heyecanla beklerler. Gişede büyük başarı sağlayan macera filmlerinin birçoğuna da çizgi romanlar ilham olur. Ayrıca çizgi roman ve karikatürün öncül ismi William Hogarth’ı (1697 – 1764) anmadan da geçmeyelim. Biz de hem meraklısına hem de bu alana yeni gireceklere bir derleme sunalım dedik. İşte 42 şahane çizgi roman!
1. Batman: İlk Yıl (Frank Miller)
Film yönetmeni ve çizgi romancı Frank Miller bu dünyanın en gözde isimlerinden biridir. Yine bu dünyanın en popüler kahramanlarından Batman üzerine 1987’de yazıp neşrettiği Batman: İlk Yıl kahramanın ilk yıllarını, kendisine has bir kıyafete sahip olmasını, Komiser Gordon ile tanışmasını konu alıyor. Yazılalı 32 sene geçen eser, kahramanın asıl başlangıç hikayesi olarak kabul edildiğinden tarihi bir öneme de sahiptir.
Birçok ödüle mazhar olan, adı pek çok karikatür yarışmasında aday olarak gösterilen Garth Ennis bir nevi gangsterler dünyasında ölümsüz bir karakter meydana getiriyor. Asıl adı Frank Castle olan Punisher kahramanı, azılı suçluları dize getirmek için her yolu mubah gören biridir. Kötüleri haklayan süper kahramanların olmadığı bir evrende Punisher uyuşturucu satıcıları, seks işçiliği gibi kriminal olaylarla mücadele etmektedir.
Karikatür ve çizgi roman dünyasında Jason mahlasıyla bilinen John Arne Sæterøy, eserinde ‘’ya başka türlü olsaydı?’’ gibi popüler bir çalışmayla öne çıkıyor. Tarihin gerçek kara lekelerini önlemek için yaratılan kurgusal karakterler sinema ve edebiyat sahasında da oldukça meşhurdur. Jason bu anlayıştan hareketle yarattığı eserinde zamanda yolculuğu mümkün kılıyor ve bir iş bitirici Hitler’i henüz iktidara gelmeden öldürmeyi amaçlıyor. Ancak nefretiyle dünyaya hakim olmak isteyen Hitler de zamanda yolculuğu kullanarak gelecek zamana gidiyor ve işler sarpa sarıyor.
Grant Morrison; Örümcek Adam’dan Hulk’a, Fantastik Dörtlü’den Daredevil’e birçok çizgi roman serisinin yaratıcısı Marvel Comics şirketi için yaptığı çalışmalarla bilinir. Bu ütopik ve bilim kurguyla harmanladığı eserinin konusuysa şöyledir: Uzaylı Tanrılar insanların fizik ötesi (metafizik) gelişimine engel olmaya ve onları köleleştirmeye çalışır. İktidarın olduğu her yerde direnişin de olduğu görüşünden yola çıkan yazar bir ırk olarak karşımıza çıkan bu yaratıcılarla savaşan gizli bir örgüt de yaratır.
Çizgi roman dünyasındaki en emektar isimlerden biri olan Art Spiegelman en çok Maus ile tanınır. Yazarın babasının yaşadıklarını anlatan eser İkinci Dünya Savaşı’nda geçmektedir. George Orwell’ın sistem eleştirisi için yazdığı Hayvan Çiftliği’nde hayvanları kullanması misali, Art Spiegelman de insanlar yerine hayvanları tercih eder. Yahudiler fare, Almanlar kedi, İngilizler yunus balığı, Yahudi olmayan Polonyalılar domuz, Amerikalılar da köpek olarak kodlanır. Tabii ki bunların hepsinin bir sebebi vardır. Art Spiegelman İkinci Cihan Harbi’nde babasının yaşadığı trajedileri anlattığı bu eseriyle edebî bir ürün de ortaya koymuştur.
Çizgi roman dünyasında avangart bir isim olarak bilinen Alan Moore’un yazdığı birçok çizgi roman Hollywood dünyasında filme de çekilmiştir. V for Vendetta’nın yaratıcısı olarak da bilinen sanatkâr bu eserinde de sistem eleştirisine odaklanır. Hükümetlerin yanlış politikaları, çıkarları, birçok ülkenin içinde bulunduğu ‘’kurtlar sofrası’’nı sarsan Watchmen 2009’da filme çekilerek sinema dünyasında da zirve yapmıştır.
7. 100 Kurşun: 1 – İlk El, Son Şans (Brian Azzarello)
Kriminal içerikli serileriyle sükse yapan çizgi roman yazarı Brian Azzarello’nun bu eserinde de aynı havayı soluyorsunuz. İki ödüle layık görülen çizgi roman intikam alacak durumda olan insanların karşılarına çıkan fırsatları nasıl değerlendirdiği üzerine eğiliyor. Belki bu yönüyle insanın bastırdığı duygularını da gün yüzüne çıkarmayı denediğini söyleyebiliriz.
Japonların çizgi romanlarına özgü ‘’manga’’ kültürünü uluslararası çapta tanıtmayı başaran Masaşi Kişimoto Naruto serisiyle popülerliğine popülerlik katmıştır. Serinin Naruto 5 – Düellocular parçasıysa insanlığa hitap eden önemli mesajlara haiz.
Gerek kitapları gerek çizgi romanlarıyla dünyanın en çok tanınan yazarlarından Neil Gaiman çizgi romanın saygın bir mertebeye ulaşmasına da vesile olmuştur. Destiny, Death, Dream, Destruction, Desire, Despair, Delirium adlı 7 kardeşin hepsi gerçek mefhumları ifade eder. Ayrıca bilge rüya yorumcusu Morpheus da eserin başat karakterlerinden biridir.
Çizgi roman sahasında birçok ödülün yanı sıra prestijli ödüllerin adayları arasında da yer alan Garth Ennis’in en meşhur yaratılarından biridir. Cennet – cehennem, melek – şeytan gibi kavramlarla şekillenen eserde Tanrı yarattığı cenneti günün birinde terk eder. Bu başıboşluk sırasında melekle şeytan ikilisinden Tanrı kadar güçlü bir varlık meydana gelir ve geldiği gibi dünyaya kaçar. Jesse Custer adlı bu sentez güç eski bir kiralık katil olan sevgilisi ve arkadaşıyla yaratıcıyı bulmaya çalışır. Çizgi roman dünyasının en cüretkâr eserlerinden biri olarak bilinir.
Çizgi roman kadar kitaplar ve video oyun senaristliğinde de üretken bir yazar olan Warren Ellis bu eserinde bir kara mizah dünyası ortaya çıkarır. Bilim kurgudan da destek alarak yazdığı Transmetropolitan aymaz ve sapkın politikacıları alaya alır. Uyuşturucu müptelası ve gelecek zamanda yaşayan bir gazeteci ekseninde anlatısını sunan eser provokatif bir damara sahiptir.
Aynı zamanda bir senarist ve illüstratör olarak da bilinen Daniel Clowes klasikleşen bir yapıt ortaya koymuştur. 1990’ların sonunda ilk kez yayımlanan eser günün atmosferini içermesi bakımından çok dikkat çekmiştir. Şöyle ki, milenyum çağına az kala kendisine yeni bir soluk arayan Amerikan gençliği eserde görebileceğimiz unsurdur. İki genç kızın yaşadıkları toplumu tiye almaları ve sorgulamaları işlenir.
İran kökenli Fransız çizgi romancısı Marjane Satrapi İran’daki meşhur İslam devriminden önce sol cenaha dahil olan bir ailenin çocuğudur. Eserlerine işleyen bu hadiseyi belki en çok Persepolis’te görürüz. Filme de çevrilen çizgi roman İran devriminin ülke insanına yaşattığı müşkül durumların küçük bir kız tarafından hikayeleştirilmiş halidir.
Ortadoğu’nun çalkantılı tarihi serüveni hepimizin malumudur. O coğrafyada yaşananlar ve yaşanmakta olanlardan hareketle bölgeye huzurun gelip gelemeyeceği hep tartışılır. Joe Sacco da bu tarihi realiteden hareketle eserinde Filistin’in işgalini konu alır. Yazar Filistin halkının yanında olma amacını taşıdığı Gazze’nin Dipnotları ile bir toplumsal gerçekçiliğin de ürününü verir.
Her yaratı sahasında olduğu gibi çizgi roman dünyasında da adını herkesin duyduğu bir kahraman vardır: Hellboy. Cehennemle yaşadığımız dünyanın arasında gidip gelen, bir kötülüğün peşinde adeta dedektif haline gelen Hellboy, Noel yaklaşmasına rağmen ona biçilen rolü yerine getirmek zorunda kalacaktır.
16. Günah Şehri 7 – Cehenneme Gidiş Dönüş (Frank Miller)
Miller, Hollywood’da kahramanların kötü bir dünyanın içine yerleştirilmesi ve akabinde yaşadığı olayları ifade eden kara film tarzının önemli isimlerinden biridir. Batman Kara Şövalye kitabıyla da bilinen yazar bu eseriyle de alanındaki öncü isimlerden biri olduğunu ispatlamıştır.
Yazarın en çok tanındığı eseri, otobiyografik bir anlatı sergileyen American Splendor olarak bilinir. Çizgi roman evreninde de bir yer altı dünyası olduğunu söylersek bu evrene giriş şifrelerinden biri American Splendor’dur. Esasen kendi halinde bir memur olan Pekar’ın hayatı anlatılır. Bazen var oluş sancıları çekmesi, bazen de yalnızca bir yerden bir yere gidişi hikaye edilir. Bilmek gerekir ki bu ‘’sadelik’’ aslında içinde hepimizin de yaşadığı onlarca farklı temayı barındırır.
Fikirlere kurşun işlemeyeceğini anlatan V for Vendetta filminin başta bir çizgi roman olduğunu biliyor muydunuz? Sistem eleştirisini çizgi romanlarında layıkıyla işleyen Alan Moore eserinde otoriter idareleri, zorbalığı tercih eden hükümetleri tabiri caizse lafı fazla eğip bükmeden eleştirir. Alan Moore’un distopya edebiyatın kralları gibi görülen Orwell ve Huxley’den etkilendiğini de belirtmekte yarar var sanıyorum.
Ödüllü iki kardeşler Gabriel Ba, Fabio Moon, bu harikulade eserlerinde çizgi romanlardaki yaygın macera kurgularından uzakta, özgün ve hayatın içinden bir temayı seçiyor. İyice anlaşılması açısından kitabın tanıtım bülteninden alıntı yapalım: ‘’Hayatınızın gerçekten başladığı gün hangisiydi? Hayatınız, 21 yaşında, hayalinizdeki kızla tanıştığınızda mı başladı, yoksa 11 yaşındaki ilk öpücükle mi? Çocuğunuzun doğumuyla mı, yoksa ilk gençlik yıllarınızda hayatınızı nasıl yaşayacağınıza karar verdiğiniz anda mı?’’
Japonya’nın sevilen manga sanatçısı Yusei Matsui bu eserinde dayanışma, birlik – beraberlik, dostluk gibi kavramları önceliyor. Belki biraz da saf ve masumane yanımıza hitap eden Suikast Sınıfı – 14 bir müdürün okuldaki hikayelerinden dem vuruyor.
Çizgileri dışında televizyon ve sinema dünyasında da tanınan Peter Milligan bu eseriyle çağdaş korku çizgi romana yeni bir yapıt kazandırıyor. Yaratılan diğer süper kahramanlardan kendine özgü tabiatıyla sıyrılan Constantine karakterinin metafizik bir evrendeki savaşımı konu alınıyor.
22. Essex County (Jeff Lemire)
Kanadalı yazar Jeff Lemire en çok Essex County adlı üçlemesiyle bilinir. Essex County adlı minimal bir Kanada toplumunun resmedildiği kurmaca yöre halkının dramlarını konu ediniyor. Bu bakımdan aslında kurmacanın gerçeklikle karıştığı bir eser olarak karşımıza çıkıyor.
Yine çizgi roman üstatlarından Alan Moore’un bir şahane çalışmasıyla devam ediyoruz. Kendisinden önce de yaratılıp neşredilen Swamp Thing karakteri, Moore’un kendi has üslubuyla çok önemli bir boyut atlamıştır. İnsansı bir bitkisel yaratık olan Swamp Thing yazarın şiirsel düzleme oturtmasıyla bambaşka hikayelerin aktörü olmuştur.
25. Avengers Dağıldı – Karmaşa (Brian Michael Bendis)
Beş Eisner ödülü kazanarak başarısını defalarca ispatlayan Brian Michael Bendis Avengers serisini okumak isteyenlerin ilk durağı. Bu diziyi okumak isteyenlerin Avengers Dağıldı ile yola koyulmaları gerekiyor.
26. Buzul Çağı (Nicolas de Crecy)
Burada direkt tarihi bir konuyu kendine tema edinen kitabın tanıtım bültenine geçelim: ”Usta bir çizer ve dünyanın en büyük müzelerinden biri, bu eserde bir araya geliyor… Avrupa çizgi romanının en parlak yeteneklerinden olan Nicolas de Crécy, ortak yayıncısı Louvre Müzesi olan dahiyane bir eser ortaya koyuyor. İnsanlığın tüm tarihinin unutulduğu, binlerce yıl süren bir buzul çağının ardından, bir grup arkeolog, Louvre Müzesi’ne yolculuk yapıyor; eski dünyayı, yıkıntılar altındaki kültürel mirasla anlamaya çalışıyor.”
Jeff Smith’in rüştünü en çok ispatladığı eseri Bone olarak bilinir. Çocuksu bir evrende geçer gibi görünen Bone tüm yaşlara hitap edebilen çok yönlü eserlerden biridir. Bone ve kuzenlerinin ikamet ettikleri Boneville’den ayrılmalarıyla başlayan hikaye, adeta yenilmez bir kötülüğü elinde taşıyan Çekirgeler Efendisi’ne karşı giriştikleri küçük çaplı mücadelelerle sürer.
Ödülleri, adaylıkları, film ve TV şovlarıyla bilinen Brian K. Vaughan’ın en başarılı eserlerinden biridir. Dünyaya yayılan gizemli bir veba tüm erkekleri yok eder. Ancak Yorick Brown bu vebadan paçayı sıyırabilen tek erkektir. Neden hemcinsleri gibi kendisinin de ölmediğini, ayrıca bu vebanın ne menem bir şey olduğunu anlamak için yola koyulan kahraman uzun bir serüvene doğru adımını atar.
29. Aqualad Yükseliyor Cilt 2 – Teen Titans (Benjamin Percy)
Çizgi roman alanında en sevilen serilerden biri olan Aqualad maceraya kaldığı yerden devam ediyor. Genç ve dinamik Titanların San Fransico’daki Titan Kulesi’nde yeni hayatlarına adepte olma çabalarıyla açılan eser düşman ve dost diğer isimlerle beraber hareketli bir serüvene doğru yola çıkıyor.
Film ve dizilere yazdığı senaryolarla da bilinen J. Michael Straczynski bu eseriyle çizgi roman evreninin en mahzun karakterlerinden birini yaratmıştır. Bu uzay, galaksi ve başka alemlerle iç içe eserin tanıtım bültenini aktaralım: ‘’Norrin Radd, sayısız yıllar boyunca galakside süzülerek yıldızlar arasındaki bilinmezlikte keşifler yaptı, medeniyetlerin yükselişine ve çöküşüne tanıklık etti. Şimdiyse, Reed Richards’ın yardımını istemek için geldiği Dünya’yı ziyaretinin ardından, sevgili eşini ve halkını son bir kez görme umuduyla yuvası Zenn-La’ya doğru son bir yolculuğa çıkıyor. Silver Surfer şimdiye dek yolunun düşmediği o dönüm noktasına varıyor ve serüveni başladığı yerde sona eriyor…’’
Bugün çocukların dünyasında çok tanınan Tenten’in yaratıcısı Belçikalı çizer Herge’dir. Listemizdeki bölümse Tenten serisinin dördüncü bölümüdür. Konusuysa; Belçikalı bir gazeteci Tenten’in köpeği Milu’yla çıktığı serüven ve adrenalin dolu yolculuğudur. Bir kahramanlık özelliği taşıyan Tenten, Ay’a dahi giderek çeşitli maceraların içine atılır. Düştüğü müşkül durumların içindense kıvrak zekasıyla çıkmayı bilir.
Ghost Rider, Wolverine gibi karakterlere yönelik yaratımlarıyla bilinen Jason Aaron bu eseriyle Eisner ödüllerine de adaylığını koymuştur. Eserde yer alan figür ve kavramları sayarsak nasıl bir heyecan içerisine gireceğimiz rahatça anlaşılır: FBI, ajan, asker, alkolik, kumarhane soygunu… Macera okuyucuları için zengin bir olaylar ve karakterler havuzu.
Spider-man ve Ultimate Fantastik Dörtlü kitaplarıyla oldukça sükse yapan İskoç çizgi romancısı yeni bir Marvel evreniyle karşımıza çıkıyor. Maske ve kostümleriyle tanınan kahramanlar, acı bir olay gereği Amerika hükümetinin maskeleri çıkarma yasasıyla karşı karşıyalar. İşe bambaşka bir boyut getiren bu yasa sonucu kahramanlar kendilerinden gayrı kimseye güvenemeyip bireysel kararlar almaya doğru yol alır.
Sir Arthur Conan Doyle tarafından yaratılan dünyaca ünlü kurgu dedektif ve kahraman Sherlock Holmes yeni bir zorlu görevle karşı karşıyadır. Meziyetlerini kötülük için kullanan bilimci Aaron McBride Londra’ya geri döner ve tüm işaretler onun kente bir saldırıda bulunacağını gösterir. Şimdi Holmes, bu yeni baş belasıyla karşı karşıya ve dünyanın kaderi kendisinin ellerindedir.
Amerikan çizgi romancısı Zew Wells çizgi film ve filmleriyle de bilinen Spider – Man kahramanının serüvenlerine serüven katmaya devam ediyor. Yerin altında, kötülükle dolu bir diyarda yaratıkların elinden kurtulması gereken kahraman Red Hulk ile güçlerini birleştirerek bir çıkar yol arıyor.
36. Resim Sanatının Tarihi – Mağara Resimlerinden Picasso’ya (Gradimir Smudja)
Kültür sanat tarihinin çizgi romanla birleştiği bu çalışma, tahmin edersiniz ki içerik bakımından diğer örneklerinden epeyce sıyrılıyor. Karikatürist olduğu kadar ressam olarak da bilinen Gradimir Smudja, bu niteliğini kullanarak bizi tarihte önemli bir resim yolculuğuna çıkarıyor. Leonardo da Vinci, Michelangelo, Dürer, Brueghel, Rubens, Velasquez, El Greco, Rembrandt ve Vermeer kitabın aktörleri.
37. Batman – Öldüren Şaka (Alan Moore, Brian Bolland)
Filmiyle tüm dünyada esip gürleyen Batman ve en az onun kadar hayrana sahip olan meşhur Joker karşı karşıya. Kaldığı akıl hastanesinden tekrar firar eden Joker bir kaos daha yaratmanın peşindedir. Kara şövalye ise, bu akıl hastasının durdurulamazlığı karşısında tüm gücünü kullanacaktır.
Uzay opera hikayeleriyle klasikleşen ve yaklaşık 50 yıldır çizgi roman dünyasında olan Jim Starlin ütopik bir Marvel evreniyle karşımızda. Thanos, hayatının tek aşkı olan Ölüm’ü etkilemek için bir dizi işe kalkışır ve amacı tüm canlıların yarısını bertaraf etmektir. Bu planı duyan Marvel kahramanları Thanos’a dur demek için var güçleriyle çabalayacaklardır.
Bir önceki maddeyle de ilişkilendirilebilecek Deadpool X Thanos iki devin, bir türlü vazgeçemedikleri Ölüm uğruna savaşmalarını konu alıyor. Deadpool ve Titanlı Thanos, uğrunda savaştıkları şeyin bir gün son bulduğunda ne olacağını ise hiç mi hiç bilmezler.
Dünyaca ünlü çağdaş edebiyatçı Albert Camus’nün sevilen eseri Yabancı çizgi roman olarak da karşımıza çıkıyor. Annesinin hangi gün öldüğünü dahi tam olarak kestiremeyecek kadar hayata yabancılaşan bir karakterin toplumdan kopuk hikayeleri Yabancı’yı oluşturuyor.
41. Otisabi 1 – Başımdan Geçti Bunlar (Yılmaz Aslantürk)
Türk çizgi romanında en sevilen karakterlerden biri olan Otisabi, tabiri caizse serseri ve macera dolu bir adamdır. Peşine düşen kadınlar, kendisinin arzulayıp kovaladığı kadınlar, elde etmek için girişilen oyunlar ve gününde sonunda tekrar yalnız kalmalar. Otisabi karakteri kadın – erkek ilişkilerini ele alması bakımından her zaman gözde bir kahramandır.
Çizgi film dünyasının en sevilen karakterlerinden Red Kit derlenip bir araya getirilen 3 macerasıyla karşımıza çıkıyor. Meşhur Dalton Biraderler ve anneleri, sinsi ve kurnaz ödül avcısı bu üç hikayede karşımıza çıkan en renkli figürler.
