Şöyle bir hayal edin: Dimdik bir uçurumun yamacına kondurulmuş bir tapınak, yerden 50 metre yüksekte, sanki havada süzülüyormuş gibi duruyor. Gerçek olamayacak kadar etkileyici, değil mi? Ama Çin’de, Datong şehri, Shanxi eyaletinde yer alan AsmaTapınak (Hanging Monastery) tam olarak böyle bir yapı! Heng Dağı’nın eteklerinde, Datong şehrinin 65 km kuzeybatısında bulunan bu tapınak, adeta doğayla dans eden bir mühendislik harikası. Bakalım Asma Tapınak neden yapılmış, arkasındaki hikaye neymiş?
Eğer Çin’de hem tarihi hem de mimari anlamda nefes kesen bir yapı görmek istiyorsanız, Asma Tapınak (Hanging Monastery) tam size göre!
Burası, adeta yer çekimine meydan okuyan, kayalık bir dağın yüzeyine inşa edilmiş mistik bir tapınak. Üstelik sadece Budizm’e değil, Taoizm ve Konfüçyüsçülüğe de ev sahipliği yapan eşsiz bir yer.
Peki, binlerce yıl önce burayı inşa eden rahipler neden böyle bir çılgınlığa girişti?
Rahipler, manevi güçlerini ve inançlarını göstermek için bu tapınağı adeta “uçurumun kenarında” inşa ettiler. Düşünsenize, bir ibadethane yapmak için en zor yolu seçmişler!
Nehir kenarına yapılan birçok tapınak, zaman içinde seller yüzünden harap olmuş. İşte bu yüzden Asma Tapınak, suyun erişemeyeceği yükseklikte inşa edildi. Üstelik, dağın gölgesinde olduğu için aşırı güneş ışınlarından, sert yağmurlardan ve kardan da korunuyor.
Asma Tapınak sadece mimari olarak değil, kültürel anlamda da bir birleşme noktası. Burada Konfüçyüsçülük, Budizm ve Taoizm bir araya geliyor. Birlik ve hoşgörüyü simgeleyen bu yapı, Çin halkı için önemli bir sembol haline gelmiş.
Tapınak inşa edilirken, doğanın sunduğu doğal oyuklar ve kayalığın çıkıntıları ustalıkla kullanılmış
Toplamda 152,5 metrekarelik bir alana yayılmış ve iç içe geçmiş 40’tan fazla salon, koridor ve pavyon bulunuyor. Bu bölümler, ince ince tasarlanmış köprüler, ahşap yürüyüş yolları ve geçitlerle birbirine bağlanıyor. Ama en etkileyici kısmı, yapının denge ustalığı! Öyle bir mühendislik hesaplaması yapılmış ki, tüm bina mükemmel bir ağırlık dağılımıyla dengede duruyor.
Şimdi gelelim en büyüleyici soruya: Bu tapınak nasıl düşmüyor?
Geleneksel Çin tapınakları genellikle düz zemine inşa edilirken, bu tapınak kayaların içine yarı gömülü kirişlerle desteklenen özel bir sistemle inşa edildi. Ana destek yapısı, arkadaki kaya ile birleşerek dengede kalmasını sağlıyor. Yani bu tapınak, sadece yer çekimine değil, mantığa da meydan okuyor!
İngiltere, Almanya ve İtalya gibi ülkelerden mühendisler buraya gelip bu yapının sırrını çözmeye çalışıyor. Onlara göre, mekanik sistem, estetik ve dini unsurların birleştiği çok nadir bir yapı. Özetle, Çin’in mimari dehasının en büyük kanıtlarından biri!
Tapınağın içine girdiğinizde bambaşka bir dünyayla karşılaşıyorsunuz
Sakyamuni (Buda), Konfüçyüs ve Laozi’nin (Taoizmin kurucusu) heykelleri yan yana duruyor. Üç farklı inancın en önemli figürleri aynı çatının altında! Ayrıca içeride bronz, demir, taş, kil, bakır ve pişmiş topraktan yapılmış yaklaşık 80 heykel bulunuyor. Her biri o kadar detaylı işlenmiş ki, adeta canlı gibi duruyorlar.
Burası macera severler için tam bir cennet!
Tapınağa ulaşmak oldukça kolay; yürüyerek çıkılabiliyor. Ancak asıl adrenalin patlaması, daha cesur gezginler için: Bölgedeki bir kömür madeninin derinliklerine inip yeraltındaki madencilik faaliyetlerini görmek! Ama dikkat, klostrofobisi olanlar için biraz zorlayıcı olabilir. Şimdi biraz geçmişe gidelim.
M.S. 386 yılında, Türk kökenli Tuoba halkı, Çin’in karışıklıklarla dolu dönemlerinden birinde Kuzey Wei Hanedanlığı’nı kurdu ve başkent olarak Datong’u seçti. O dönemde Budizme büyük bir ilgi duyan hanedanlık, kültürel ve dini açıdan oldukça etkileyici yapılar inşa etti. İşte Asma Manastır da 491 yılında bu dönem içinde inşa edildi ve tam 1500 yılı aşkın süredir dimdik ayakta!
Datong, tarih boyunca sadece Wei Hanedanlığı’nın değil, birçok farklı devletin de ilgisini çekti
Moğol kökenli Liao Hanedanlığı (907-1125) burayı başkent yaparak bölgeyi önemli bir Budist merkezi haline getirdi. Ardından gelen Jin Hanedanlığı (1125) bölgeyi ele geçirdi ve geride eşsiz tapınak mimarisiyle heykeller bıraktı.
Bunlardan en önemlisi, Huayan Tapınağı ve Yingxian’da bulunan ahşap pagoda (Yingxian Mu Ta). Yingxian’daki bu pagoda, Çin’in en eski ahşap pagodası olarak biliniyor! Yani burası, tarih ve mimarlık meraklıları için tam bir cennet!
Tapınak Ming Hanedanlığı (1368-1644) ve Qing Hanedanlığı (1644-1911) döneminde büyük onarımlar gördü
Ancak hala orijinal yapısının büyük bir kısmını koruyor. Günümüzde ise her yıl binlerce turistin akın ettiği bir cazibe merkezi haline gelmiş durumda. Bu mistik ve mühendislik harikası tapınak, Çin kültürünün ve insan zekâsının ne kadar ileriye gidebileceğinin en büyük kanıtlarından biri. Eğer Çin’e bir seyahat planlıyorsanız, Asma Tapınak’ı listenize mutlaka ekleyin!
