Distopya dendiğinde akla ilk gelen, okumayanın kendini eksik hissetmesi gereken kitaptır Cesur Yeni Dünya. Yazıldığı sırada daha İkinci Dünya Savaşı bile patlak vermemiştir fakat yine de karanlık bir hava hakimdir ona. Çağının çok ötesinde bir hayal gücü ve karamsarlığın timsalidir nereden baksan. Hal böyle iken Aldous Huxley’nin 52 yıl önce dünyaya gözlerini yumduğu bu haftada biz de Cesur Yeni Dünya’yı değerlendirelim dedik ve kolları sıvadık.
1. Huxley’nin magnum opus’u, yani başyapıtıdır Cesur Yeni Dünya
Romanın adı Shakespeare’in Fırtına adlı eserinde geçen Miranda’nın konuşmasından gelmektedir:
“Bu kadar bunca yakışıklı varlık varıp gelmiş buraya
Ne güzel şeymiş meğer insanlık
Böyle dünyalıları olan
Yaşasın bu yaman, bu cesur yeni dünya.”
Ne güzel şeymiş meğer insanlık
Böyle dünyalıları olan
Yaşasın bu yaman, bu cesur yeni dünya.”
2. Her ne kadar Huxley’nin adı Cesur Yeni Dünya’yla anılsa da bu kitap aslında onun beşinci kitabıdır
Cesur Yeni Dünya Huxley’nin ilk distopya denemesidir.
3. Kişilerin fiziksel ve zihinsel becerilerinin daha onlar doğmadan belirlendiği, çok katı bir kast sistemine sahiptir Cesur Yeni Dünya
Bu alternatif gelecekte çocuklar anne karnında değil, yapay kavanozlarda gelişmekte ve gelişimleri sırasında yapay kanlarına karıştırılan alkolle gelişimleri kontrol altında tutulmaktadır.
4. Bu alternatif gelecekte Cesur Yeni Dünya’nın tanrısı Henry Ford’dur
Seri üretim bantlarının yaratıcısıdır Henry Ford ve sanayi devriminin etkilerinin belirgin olarak hissedildiği 1930’larda onu Tanrı olarak betimlemek kulağa çok da garip gelmemektedir. Huxley aynı zamanda İngilizce Tanrı manasına da gelen Lord sözcüğü ile Ford sözcüğü arasında bir söz oyunu yapmıştır.
5. Aynı zamanda bir kehanetin romanıdır Cesur Yeni Dünya
Kitabın yazıldığı yıllarda henüz bilim insanlarının hayallerini bile süslemeyen klonlama teknolojisi romanda öngörülmüş ve özellikle alt zeka grubuna mensup bireylerin çoğaltılmasında kullanılmıştır.
6. Kitaptaki neredeyse bütün karakter isimleri ünlü kişilerin isimlerinin bir araya getirilmesiyle oluşturulmuştur
Örneğin baş karakter Bernard Marx’ın ismi George Bernard Shaw ve Karl Marx’ın isimlerinin birleştirilmesiyle oluşturulmuştur. Bu listede çok ünlü bir Türk de bulunur üstelik: Mustafa Kemal Atatürk! Mustapha Mond karakterinin ismi Mustafa Kemal Atatürk ve Sir Alfred Mond’un isimlerinin birleştirilmesinden oluşmuştur.
7. Aile kavramı yok edilmiştir Cesur Yeni Dünya’da
Yapay üremeyle oluşturulmuş katı kast sisteminin korunması adına bütün özel ilişkiler ve aile kurmak yasaklanmış ve “Herkes herkes içindir,” sloganıyla rastgele cinsel ilişkiler devlet politikası haline getirilmiştir.
8. Yeni Dünya’nın dışında kalan bir kara parçası da vardır: Vahşi ayrı bölgeleri
Bu bölgelerde yaşayan vahşi insanlar adeta Afrika kabileleri gibidir ve aile ve ahlak günümüze ait birçok değeri de muhafaza etmektedirler.
9. Cesur Yeni Dünya’da insanların ne edebiyatla ne de tarihle bir ilgileri yoktur
Bunun yerine soma denen bir uyuşturucu ile kendilerini uyuşturmaktadırlar. Oysa kitabın ana karakterlerinden biri olan vahşi John’un elinde kitaba da adını veren yazarın eseri vardır: Shakespeare’in tüm eserleri!
10. Kendinden sonra bir başka başyapıta da esin kaynağı olmuştur Cesur Yeni Dünya
George Orwell ünlü distopyası 1984’ü Cesur Yeni Dünya’dan aldığı ilhamla yazmıştır. Hatta 1984’te karakterler kimi zaman Cesur Yeni Dünya’da tasvir edilen geleceğin dünyasına özlem duyar ve onu bir çıkış yolu olarak görürler.
11. Sadece edebiyata değil, müziğe de ilham vermiştir Cesur Yeni Dünya
Dünyaca ünlü müzik grubu Iron Maiden’nın da Cesur Yeni Dünya adlı bir şarkısı bulunmaktadır.
