Ülkemizde değeri yeni yeni anlaşılan, Fransızların pastel renkli ve erken ölen piç kurusu yazarı Boris Vian ile ilgili -edebiyatına çok girmeden- kendisini seven ve sayan bizlerden onun ruhuna kıpkırmızı 15 madde.
1. Vernon ve Sullivan ve Bisonlu Ravi
Başlıktaki isim, bir İtalyan yemeği değil. Boris Vian, ilk yazmaya başladığında utangaç simasının altından çıkan agresif hikâyelerden utanmış olsa gerek, Bison Ravi mahlasıyla yazıyor. Sonra çok ‘kör gözüm parmağıma’ olacak ismini Vernon Sullivan olarak değiştiriyor. Sonra okuyucu kitlesi bu duruma da uyanınca, işi Vernon Sullivan ismiyle yazdığı romanlara “İngilizce aslından çevrilmiştir” notu düşmeye kadar götürüyor. Bak sen şu Frenk’in işine!
2. Sanatı seçmiş, gönyesiz yaşamış
Efendi babamız, delikanlı gibi mühendislik okuyor, okulunu bitiriyor, daha sonra da mesleğe s.ktiri çekiyor ve yazmaya başlıyor.
3. Şiir arkası, kamyon arkası değil
Kendisinin tam bir Türk olduğunu şu sözlerden anlıyoruz: “Şu saatten sonra sende fırtına kopsa, bende yaprak kımıldamaz.” Allasen, ne Müslüm Baba’dan ne de Ferdi Tayfur’dan böyle bir kondurma görmedi arabesk! Şapka çıkartıyoruz…
4. Van Gogh sarısı, Vian kırmızısı
Kendisinin kırmızı aşkı, Van Gogh’un sarısına benzer. Ve tek benzerlikleri bu değil. Bu adamı da yaşarken kimse tanımıyordu; öldü gene kimse tanımıyor. Ne zaman ki vaktinde trompetiyle yazdığı şiirleri bestelediği çıktı ortaya, ondan sonra biraz ünlendi. Ülkemizde keşfinin öncüsü de Ferhan Şensoy oldu.
5. Nasıl ölürsünüz beyim?
Sinemada, Mezarlarınıza Tüküreceğim’in uyarlamasını izlerken kalp krizi geçirip ölüyor ve kendi de eminiz çok şaşırıyor bu duruma.
6. Kayda geçmeyen ünsüz sözler
Son sözleri ise, “Bu adamlar Amerikalı mı olmalıydı? Has..ktir!” oluyor.
7. Herşeybaşı
Kendisi aynı zamanda çok ileri bir caz aşığı olan Vian, ileri derecede trompet çalar, caz eleştirileri yazardı. Duke Ellington bu adam yüzünden sigaraya başladı, derler. (Demezler, şaka şaka:)
)
8. Faşizma çok saçma!
Kendisinin en net bir şekilde karşısında durduğu kavramlar, Mezarlarınıza Tüküreceğim’de de gördüğümüz üzere, ırkçılık ve ayrımcılıktı. Eleştirileri çok sert olduğu için uzun süre sosyete zümresi tarafından aşağılandı.
9. Rock my ass!
Kendisi ileri derecede rock müzik nefreti ile de tanınırdı. Rock müziği, etrafına olan sinirini yansıtamayan pasif agresiflerin oyuncağı olarak nitelendirir, huşu içinde Miles Davis dinlerdi.
10. Şair bir de, yetmez mi?
Kendisi sırf roman yazarı değil; şiir de yazardı. Çevirisi, Ferhan Şensoy’dan gelsin…
Bir diş gibidir yaşam,
Ne olduğu düşünülmez ilkin,
Öğütmekle yetinilir.
Bir de bakarsınız çürümüş bir gün,
Sızlar, önemsenir.
Kaygı, özen, bakım…
Ve tamamen iyileşebilmeniz için,
Koparılıp alınması gerek elinizden yaşamınızın
Ekşi Sözlük yazarı dilmacevirmen’in de dediği gibi, “Yıktın perdeyi, eyledin Vian.”
11. Ha unuttuk, bir de oyun yazıyor
Evet sırf şiir değil; en sağlam tiyatro oyunlarından biri olan Kasaplığın El Kitabı’nda savaşı umursamayan, ama II. Dünya Savaşı’nın ortasında bombalarla yaşayan bir ailenin uyumsuz hikâyesini anlattı.
12. Savaş, kötü bir şakadır
Bu sözün sahibi olan Vian, en çok savaştan ve militar düzenden çekmiş. Faşizmi bunların çocuğu olarak görmüş, kendisini askere çağıran Cumhurbaşkanına, Kaçak isimli efsane şiirini, affedersiniz, döşemiştir.
13. Modern çağın en sağlam aşk romanı mı?
Kimilerine göre Modern Çağ’ın en sağlam aşk romanı, kimilerine göre de bir melankolik isyan manifestosu. Günlerin Köpüğü’ne buradan balya balya selam olsun.
14. Bonus I: Haydi kır belini Boris dayı!
Kendisinin yazdığı, sonraları dans şarkısı olacak olan şiiriyle herkes çarliston’a!
15. Bonus II: Yahu atlanır mı bu!
https://www.youtube.com/watch?v=7nQ19jAobXs
Biz Boris Vian’a ne kadar hayransak, Ferhan Şensoy’a da o kadar hayranız.
