Bisikletler mekanik çalışan taşıtlar ve üzerinde bulunan mekanik komponentlere belirli zaman aralıklarında temizlik ve bakım yapılmalı. Bu bakımlar hem bisikletinizin uzun ömürlü olmasını hem de bu komponentlerin kısa zamanda bozularak başınıza masraflar açmasını engeller. Bisikletinizin genel bakımlarını yapmak ya da yaptırmak hem uzun bisiklet turlarında hem de kısa gezintilerde sorun çıkma ihtimalini minimum düzeye indirir. Bu bakımlar bisiklet tamircilerinde ya da servislerde yapılabiliyor. Ancak bu zaman alıyor ve maddi olarak daha masraflı. Bazı ağır bisiklet bakımları profesyonel bir müdahale gerektirse de ufak tefek tamiratlar ya da bakımlar evde de yapılabilir. Ancak bunun için bazı ekipmanlara ve aparatlara ihtiyacınız olacak. İşte evde bisiklet bakımı için mutlaka sahip olmanız gereken ekipman ve aparatlar.
Bisiklet tamir standı
Bisikleti olduğu yerde servislemek ya da temizlik oldukça zor bir uğraş. Elbette yapılabilir ancak bisiklet standları yapacağınız bu bakımları oldukça kolaylaştıran bir bisiklet ekipmanı. Bisiklet standları bisikletinizi yerden kaldırarak vites, fren ve zincir bakımları gibi işlemleri kısa zamanda zahmetsizce yapabilmenize olanak sağlıyorlar. Stand olmadan yapılan bisiklet bakımları oldukça zahmetli ve zor olabiliyor. Özellikle vites ayarları ve zincir bakımı işlemler stand olmadan yapılmaya çalışıldığında hem kullanıcıyı yoruyor hem de ayarlar istenildiği kadar kusursuz yapılamıyor. Bisiklet standı bisiklet bakımlarını çok kolaylaştıran, her bisikletçinin evinde ya da garajında olması gereken bir bakım ekipmanı.
Bisiklet kullanımlarında lastiğin havasının inmesi ya da lastik patlaması gibi durumlar bir bisikletçi için oldukça sıradan ve gündelik sorunlar. Üstelik bisiklet kullanılmadığında dahi lastiklerin havası inebilir. Eğer elinizde bir hava pompası yoksa oldukça sıradan olan bu durum sinir bozucu hale geliyor. Bisiklet bakımı sırasında havası inen lastikleri şişirmek ve doğru hava basıncı miktarına getirmek hem sürüşün daha keyifli olmasını hem bisikletinize binmediğiniz dönemlerde lastiğin durduğu yerde lastiklerin eskimesini önler. Özellikle evde bisiklet bakımı için bir yer pompası el pompasına göre daha kolay ve zahmetsiz bir lastik şişirme imkanı sağlar. Tubeless lastiğe sahip olan bisiklet lastikleri dahi kaliteli yer pompaları ile şişirilebilir. Hava pompası hem bisiklet bakımı hem de sürüş esnasında mutlaka yanınızda bulundurmanız gereken oldukça önemli bir bisiklet ekipmanı.
Levye ve yama seti bisiklet bakımında lastiklerin sökülebilmesi ve patlakların tamir edilebilmesi için gerekli olan önemli bir ekipman. Bisiklet kullanıcıları en çok lastiklerinden sorun yaşar. Yukarıda bahsettiğimiz hava pompaları ile lastiği şişirebilirsiniz ancak tamir edemezsiniz. Lastik tamiri için yama seti şarttır. Levye ise bisiklet lastiğinizi kolayca sökebilmenize olanak tanır. Özellikle yol bisikletlerinin lastiklerini levye olmadan sökmeye kalkışırsanız kendinize zarar verebilirsiniz. Üstelik levye ve yama setleri oldukça uygun fiyatlardan kolayca bulabileceğiniz bir ekipman. Ancak levye ve yama setleri yalnızca iç lastik kullanan bisikletler için. Eğer tubeless ya da tubular lastik kullanıyorsanız farklı çözümlere yönelmeniz gerekiyor.
Bisikletin en önemli aktarma organı olan zincirler bakımı asla aksatılmaması gereken bisikletin en önemli parçalarından biri. Belirli aralıklarla sürekli olarak bakım yapılması ve yağlanması gerekiyor. Ancak zinciri yağlamadan önce üzerinde bulunan toz, kir ve eski yağ kalıntılarının temizlenmesi gerekir. Bunun için en pratik yol zincir temizleme spreyi. Bisiklet için özel olarak üretilmiş olan zincir temizleme spreyleri zincir üzerindeki tüm tozları ve eski yağ kalıntılarını kolaylıkla temizleyebilir. Zincir temizliği sonrasında çabuk kuruyabilen solvent bazlı bu spreyler bisiklet zincirlerinin uzun ömürlü olmasını sağlamanın en kolay çözümlerinden. Ancak zincir temizleme spreylerinin maliyetli olduğunu ve tek kullanımlık olduğunu belirtelim. Eğer zincir temizleme spreyi kullanmak istemiyorsanız her yerden oldukça ucuza elde edebileceğiniz gaz yağı zincir temizlemek için ideal bir çözümdür. Gaz yağını herhangi bir sprey şişesinin içine doldurarak zincir temizliği yapılabilir. Ancak gaz yağı zincir temizleme spreylerine göre oldukça uzun bir zamanda kurur. Bu yüzden gaz yağı ile yapılan zincir temizlikleri spreyle yapılan temizliğe göre çok daha uzun zaman almaktadır. Gaz yağı zincir temizliğinde her ne kadar efektif olsa da sürekli kullanımı önerilmez. Bitirirken şu konuda uyaralım zincir temizliği için; mazot, benzin, tiner gibi gaz yağına oranla çok daha yüksek derecede aşındırıcı özelliği olan petrol ürünlerini asla kullanmayın.
Zincir bisiklet üzerinde yağlanmasına ve temizliğine en çok özen gösterilmesi gereken parça. Bisiklet zincirinin uzun ömürlü olması için düzenli aralıklarla ve doğru ürünlerle yağlanması gerekiyor. Sadece zincir değil bisiklet üzerine bulunan teker göbekleri, orta göbek, furş gibi tüm döner aksamlar düzenli olarak temizlenmeli ve yağlanmalı. Bazı bisiklet kullanıcıları zincir yağlamak için WD-40, motosiklet zinciri yağı ve motor yağı gibi ürünler kullanıyor ancak bisiklet zincirini yağlanması için bu tarz ürünler hiçte uygun değil. Üstelik farklı amaçlara yönelik olarak üretildikleri için bu tarz yağlar bisikletinize yarardan çok zarar veriyor. Bisiklet zincirlerini yağlamak için bu amaca özel üretilmiş yağlar kullanılmalıdır. Bisiklet bakımında dönen aksamların yağlanması da oldukça önemli. Bisikletin bu kısımları için de uygun gres yağları en kolay seçenek. Kaliteli gres yağları döner aksamların uzun süreler boyunca performansını koruyacaktır. Ancak teker göbekleri, orta göbek ve furş gibi kısımları gres yağı ile yağlamak için öncelikle buraların nasıl söküleceğini bilmek gerekiyor. Eğer bisiklet mekaniği konusuna yeterince bilgi sahibi değilseniz bu tür ağır bakımlar için profesyonel olarak bu işi yapan tamircilere veya servislere gitmelisiniz.
Bisiklet bakımını daha rahat yapabilmek için bazı bisiklet parçalarını sökmek gerekli. Bunu yapabilmek için ihtiyacınız olan şey ise alyan ve anahtar seti. Bisikletin furş, pedal, arka aktarıcı gibi parçalarının yağlanması ve ayarlarının yapılabilmesi için iyi bir alyans seti ve anahtar takımı edinmeniz gerekli. Bu parçaların içine ulaşmak doğru anahtar veya alyan olmaksızın imkansızdır. Modern bisikletlerin basit bir alyan seti ile dahi bütün bakımları yapılabilmekte. Ancak alyan setiniz yoksa bisikletinizin kapalı olan parçaları zaman içerisinde bozulabilir hatta işlevini yitirebilir. Vites ve fren ayarlarınız bozulduğunda alyan setiniz ya da uygun bir anahtar takımınız yksa bir bisikletçiye gitmeye mecbur kalırsınız. Bisikletin bütün ayarları alyan ve anahtar setleri ile beraber yapılabilir. Alyan ve anahtar setleri evde bisiklet bakımını en doğru ve kolay şekilde gerçekleştirebilmek amacıyla mutlaka elinizde olması gereken önemli bir ekipmandır.
Bisiklet üzerinde yer alan tüm somun, civata yada alyan vidalarının belirli bir newton metre değeri vardır. Her civatayı kafanıza gibi sıkmamanız gerekir. Herhangi bir vidayı ya da somunu tork anahtarı olmadan doğru newton metre ayarlarında sıkmanız mümkün değildir. Tork anahtarları çoğu bisikletçinin görmezden geldiği ve pahalı olması nedeniyle satın almayı pek tercih etmediği bir ekipman. Gerektiğinden fazla sıkılmış bir vida ya da somun yuvasına zarar verebileceği gibi az sıkılmış bir vida ya da somun sürüş esnasında gevşeyip düşerek kaza riskini arttırır. Bundan dolayı bisiklet bakımı yaparken söktüğünüz parçaların yerine en doğru şekilde yerleştirilebilmesi ve sabitlenebilmesi için tork anahtarı gereklidir. Özellikle karbon kadro ve donanımlara sahip bisikletlerde belirlenmiş tork değerlerine çok dikkat edilmeli. Eğer karbon kadro ve donanımlara sahip bir bisikletin bakımında tork anahtarı kullanılmaz ve vidalar gereğinden fazla sıkılırsa bisikletin kadro ve donanımları kırılabilir.
Bisikletimize o kadar bakım yapıyoruz temizlik yapmasak olmaz elbette. Bisiklet temizliği her evde bulunan eşyalarla kolay bir şekilde yapılabilmektedir. Bir mutfak süngeri, bir kova, bir yumuşak fırça ve mikrofiber bez ile bisikletinizi basitçe temizleyebilirsiniz. Elbette profesyonel olarak bisikletinizi temizleyebilmeniz için özel bisiklet şampuanları, bisiklet cilaları, su püskürtme makinaları gibi ekipmanlar mevcut. Eğer isterseniz bütçeniz doğrultusunda bu tarz profesyonel ekipmanlarla bisiklet temizliğini daha da kolaylaştırabilirsiniz. Bisiklet temizliğinde dikkat edilmesi gereken noktalardan biri de asla basınçlı su kullanmamak. Bisiklet asla bol su ile yıkanmamalı. bisikletlerde tıpkı motosikletler gibi sadece silinmelidir. Çünkü bisikletin göbek, furş, orta göbek gibi kapalı parçalarının içerisine su kaçarsa bu parçaların içerisinde bulunan yağ özelliğini yitirir ve bu parçaları yenilemeniz ya da tamir ettirmeniz gerekir. Bu yüzden yıkamayın, silin!
Ruble ve göbek anahtarları
Bisiklette ruble ve göbek bakımı ileri seviyede bisiklet mekaniği bilgisi gerektiren bakımlardır. Eğer yeterli tecrübeniz yoksa bu bakımları profesyonel tamircilerde ya da servislerde yaptırın. Ancak bisiklet mekaniğine hakimseniz ruble ve göbek anahtarları ile bu bakımları kendi evinizde gerçekleştirebilirsiniz. Bisikletinizin üzerinde bulunan ruble ve göbeklerin hangi tipte olduğunu biliyorsanız ona uygun bir ruble ve göbek anahtarı ile bu parçaların içini açmak ve bakımlarını yapmak aslında oldukça kolaydır. Ruble ve göbekler bisikletin önen aksamları olarak gücü aktarmada çok önemli bir işleve sahiptir. Ruble ve göbekler ne kadar bakımlı olursa o kadar yola akışkan olur. Bu sayede bisiklet kullanımı esnasında sizi yormadan keyifli bir sürüş deneyimi yaşamanızı sağlar. Ruble ve göbeklerin düzenli olarak yağlanması bunun için oldukça gerekli. Ruble ve göbek anahtarları olmadan da bu parçaların yağlanması gereken iç kısımlarına ulaşmak neredeyse imkansızdır. Bu yüzden evde bisiklet bakımı için yeterli mekanik tecrübesi olanlar ruble ve göbek anahtarı edinmelidir
