ListeList
  • Ana Sayfa
  • Gündem
  • ListeList Özel
  • Alışveriş
  • Koronavirüs
  • Sinema
  • Kadın
  • Diğer
    • Edebiyat
    • Sağlıklı Yaşam
    • Seyahat
    • İş Yaşamı
    • Tiyatro
    • Hayvansever
    • Spor
    • İstanbul
    • Tarih
    • Müzik
    • Astroloji
    • +18
    • Ekoloji
    • Tasarım
    • Dizi
    • Teknoloji – Bilim
    • Yeme – İçme
    • Pürtelaş
    • Testler
    • Video
  • Yazı Gönder
Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle
  • Ana Sayfa
  • Gündem
  • ListeList Özel
  • Alışveriş
  • Koronavirüs
  • Sinema
  • Kadın
  • Diğer
    • Edebiyat
    • Sağlıklı Yaşam
    • Seyahat
    • İş Yaşamı
    • Tiyatro
    • Hayvansever
    • Spor
    • İstanbul
    • Tarih
    • Müzik
    • Astroloji
    • +18
    • Ekoloji
    • Tasarım
    • Dizi
    • Teknoloji – Bilim
    • Yeme – İçme
    • Pürtelaş
    • Testler
    • Video
  • Yazı Gönder
Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle
ListeList
Sonuç bulunamadı
Tüm sonuçları görüntüle

Ana sayfa » Seyahat » Dünya Harikası Ayasofya’nın Efsanelerle Dolu Hikâyesi

Dünya Harikası Ayasofya’nın Efsanelerle Dolu Hikâyesi

Nurten Bengi Aksoy Yazar: Nurten Bengi Aksoy
30 Ocak 2015
Kategori: Seyahat
Google Haberler'de ListeList'e Abone Ol
2
Dünya Harikası Ayasofya’nın Efsanelerle Dolu Hikâyesi
Share on FacebookShare on Twitter

İstanbul’un hem alın yazısına hem de silüetine kazınmış, her gün yüzlerce insanın ziyaret ettiği bir muhteşem anıtı tarihi ve bazı efsaneleriyle anlatalım istedik size bu yazımızda.

Dünya mimarlık tarihinin günümüze kadar ayakta kalmış en önemli anıtları arasında yer alan; hem mimarisi, ihtişamı, büyüklüğü hem de işlevselliği yönünden sanat dünyasında önemli bir yer teşkil eden Ayasofya’yı yani…

Kutsal bilgelik

ayasofya-cizim
Doğu Roma İmparatorluğunun İstanbul’da yapmış olduğu en büyük kilise olup aynı yerde üç kez inşa edilen ve “Kutsal Bilgelik” anlamına gelen Ayasofya, V. yüzyıldan itibaren Bizans İmparatorluğu boyunca hükümdarların taç giydiği, başkentin en büyük kilisesi sıfatıyla katedral işlevi görmüş.

Üçüncü Ayasofya

Justinianos-ayasofya
Daha önce aynı yerde yapılan ve çeşitli etkenlerle yıkılan iki kiliseden sonra günümüz Ayasofya’sı İmparator Justinianos (527-565) tarafından dönemin iki önemli mimarı olan Miletoslu (Milet) İsidoros ile Trallesli (Aydın) Anthemios’a yaptırılmıştır. Tarihçi Prokopios’un aktardığına göre, 23 Şubat 532 yılında başlayan inşaat, 5 yıl gibi kısa bir sürede tamamlanmış ve kilise 27 Aralık 537 yılında törenle ibadete açılmış.

En güzel mimari parçalarla süslenmiş

aspendos
İmparator Justinianos Ayasofya’nın daha görkemli ve gösterişli olması için, kendine bağlı tüm eyaletlere haber göndererek, en güzel mimari parçaların Ayasofya’da kullanılması için toplatılmasını emretmiş. Bu yapıda kullanılan sütun ve mermerler; Aspendos, Efes, Baalbek, Tarsus gibi Anadolu ve Suriyedeki antik şehir kalıntılarından getirilmiş.

Altın ve gümüşten mozaikler

ayasofya-mozaik
Ayasofya’nın mermer kaplı duvarları dışındaki tüm yüzeyler birbirinden güzel mozaiklerle süslenmişti. Mozaiklerin yapımında altın, gümüş, cam, pişmiş toprak ve renkli taşlardan oluşan malzemeler kullanılmıştı.

Yağmalanan Ayasofya

hacli-seferleri
İstanbul IV. Haçlı Seferi sırasında, 1204-1261 yılları arasında Latinler tarafından işgal edilince gerek kent, gerekse Ayasofya yağmalanmış ve oldukça harap bir duruma gelmişti. 1261 yılında Doğu Roma İmparatorluğu kenti tekrar ele geçirdiğinde, Ayasofya da yeniden elden geçirilip tamir edilmişti.

İstanbul’un Fethi ve cami olan Ayasofya

fatih-sultan-mehmet
Ayasofya, Fatih Sultan Mehmed’in 1453’te İstanbul’u fethetmesiyle camiye çevrilmiştir. Fetihten hemen sonra yapı güçlendirilerek en iyi şekilde korunmuş ve Osmanlı Dönemi ilaveleri ile birlikte cami olarak varlığını sürdürmüştür.

Kilise olan Ayasofya, 1453’te camiye dönüştürüldüğünde Osmanlı sultanı Fatih Sultan Mehmet’in gösterdiği büyük hoşgörüyle mozaiklerinden insan figürleri içerenler tahrip edilmemiş, içermeyenler ise olduğu gibi bırakılmıştır, yalnızca ince bir sıvayla kaplanmış ve yüzyıllarca sıva altında kalan mozaikler bu sayede doğal ve yapay tahribattan kurtulabilmiştir.

Mimar Sinan‘ın minareleri

ayasofya
Yapıldığı tarihten itibaren çeşitli depremlerden zarar gören yapıya, hem Doğu Roma, hem de Osmanlı Döneminde destek amacıyla payandalar yapılmıştır. Mimar Sinan tarafından yapılan minareler ise aynı zamanda yapıda destekleyici payanda işlevi görmüştür.

Camiden müzeye

mustafa-kemal-ataturk
Osmanlı Dönemi’nde, 16. ve 17. yüzyıllarda, Ayasofya’nın içine mihraplar, minber, müezzin mahfilleri, vaaz kürsüsü ve maksureler eklenmiştir. Ayasofya Mustafa Kemal Atatürk’ün emri ve Bakanlar Kurulu kararı ile müzeye çevrilmiş ve 1 Şubat 1935’te müze olarak, yerli ve yabancı ziyaretçilere açılmıştır.

Bir baş yapıt

ayasofya-kubbe
Yüz yıllar boyunca ayakta duran bu yapı, sanat tarihi ve mimarlık dünyasının baş yapıtları arasında yer almış ve büyük kubbesiyle Bizans mimarisinin bir simgesi olmuştur. Ayasofya’yı diğer katedrallerden ayıran farklı özellikleri vardır.

Dünyanın en eski katedrali

ayasofya-2
Dünya’nın en eski katedrali olan Ayasofya, yapıldığı dönemden itibaren yaklaşık bin yıl boyunca (1520’de İspanya’daki Sevilla Katedrali’nin inşaatı tamamlanana dek) dünyanın en büyük katedrali ünvanına sahip olmuştur. Günümüzde yüz ölçümü bakımından dördüncü sırada yer almaktadır ve yine dünyanın en hızlı inşa edilen katedralidir. Kubbesi “eski katedral” kubbeleri arasında çapı bakımından dördüncü büyük kubbe sayılmaktadır.

Ayasofya’nın gizemli efsaneleri, devin izi

ayasofya-dev-izi
Ayasofya’nın inşaatı o devir için imkansız gibi görünen bir sürede, yani beş yılda tamamlanmış. Rivayete göre bu iş, inşaatta çalışan binlerce işçinin yanı sıra manevi işçilerle; yani cinler, devler ve perilerle başarılmış. Süleyman Peygamberin emriyle işte bu devler, periler, cinler yüce bir saray yapılması için Elbürz ve Kaf dağlarından çeşit çeşit ve renkli mermer sütunlar kesip getirmişler. İşte Ayasofya’nın sütunları da bunlarla yapılmış. Devlerden biri de “benim de burada izim kalsın” diye mermere vurarak orada elinin izini bırakmış. O iz hâlâ Ayasofyadaki o mermerde durur.

Meryem’in gözyaşı


Ayasofya’nın yapımı sırasında İmparator Justinianos inşaatı kontrol etmek için sık sık Ayasofya’ya gelirmiş. Kontrol için yine bir gün Ayasofya’da dolaşırken çok şiddetli bir baş ağrısına tutulmuş. Bu sırada bir direğe başını dayamış ve baş ağrısı tamamen geçmiş. İmparator, dikkatlice sütuna baktığında, sütunda ufak bir delik olduğunu ve bu delikten bir yaşın süzüldüğünü görmüş. Bu yaşın, Meryem Ana’nın gözyaşı olduğunu ve kendisini iyileştirmesi için Tanrı tarafından gönderildiğini düşünmüş. Halk, bu mucizeden haberdar olunca sütun kutsal kabul edilmiş. Bundan sonra hastalıklarının iyileşmesini isteyenler Ayasofya’ya gelmeye başlamışlar. Bu sütundaki deliğe parmaklarını sokarak, parmaklarını ıslatan suyu hasta olan bölgelerine sürerlermiş. Çünkü bu suyun Hazreti Meryem’in gözyaşları olduğuna ve böylece hastalıklarının iyileşeceğine inanırlarmış.

Nuh’un Gemisi’nin parçalarından yapılan kapı

nuhun-gemisi-ayasofya-kapisi
Yine efsaneye göre, Tufan’dan beri Hz. Nuh’un gemisi, Cudi Dağı üzerinde durmaktaymış. İstanbul’un kurucusu Kral Vezendon’un zamanında kızı Ayasofya, ilk bina yapılırken Hz. Hızır’ın işaretiyle Nuh Peygamber’in gemisinin tahtalarını getirtip Ayasofya’nın kutlu orta kapısını bu tahtalarla yaptırmış. Evliya Çelebi’ye göre kapının üzerinde hâlâ gemi çivilerinin yerleri dururmuş.

Kubbedeki kemikler

ayasofya-3
Ayasofya’nın kubbesi yapılırken zamanın keşişleri imparatora, “Eğer bu kubbenin depremden zarar görmeden, kıyamete kadar ayakta kalmasını istiyorsan, tuğlaların arasına geçmiş peygamberlere ait kemikleri koymalısın.” demişler. Keşişlerin bu tavsiyesini tutan imparator da Arap ülkelerinden, geçmiş peygamberlerin kemiklerini bulup getirtmiş ve kubbeye koydurmuş.

Aya Sofya

aya-sofya-kubbeleri
İmparator Justinianos, bir gün Ayasofya’nın inşaat sahasındayken, bu mabede ne isim vereceğini düşünüyormuş. O anda oradan geçmekte olan bir kişi inşaata bakmış ve “Ayasofya” diye bağırmış. İmparator bunu duyunca çok etkilenmiş ve mabedin ismi böylece Ayasofya olmuş.

Binanın adındaki “sofya” kelimesi eski Yunancada “bilgelik” anlamındaki “sophos” sözcüğünden gelmektedir. Dolayısıyla “Aya Sofya” adı “Kutsal Bilgelik” ya da “İlahi Bilgelik” anlamına gelmekte olup, Ortodoksluk mezhebinde Tanrı’nın üç niteliğinden biri sayılır.

Kutlu Saat

ayasofya-kus-bakisi
Ayasofya’nın yapımına başlanmadan önce zamanın müneccimleri, uğurlu bir saat gözetmişler. Gözetilen uğurlu vakit geldiğinde inşaat sahasında İmparator Justinianos, Mimar Agnadiyos ve başlarında 455 yaşındaki Martikos adlı keşişin de bulunduğu din adamları, mabedin uğurlu olması için dua etmişler. Ayrıca bu yaşlı keşiş, Ayasofya’nın kıyamete kadar ayakta kalabilmesi için bir tılsım yapmış ve böylece Ayasofya’nın inşasına kutlu bir saatte, tılsımlarla başlanmış.

“Ey Süleyman, yendim seni!”

ayasofya-denizden
Ayasofya’nın inşası bittiğinde imparator,gümüş tekerlekli altından bir arabaya binip mabede gelmiş. Bina o kadar görkemli ve muhteşemmiş ki mihrabın karşısında durup, “Ey Süleyman, yendim seni!” diye haykırmış Justinianos. Çünkü, o güne kadar gelmiş geçmiş en zengin hükümdar olan Süleyman Peygamber bile böyle görkemli bir bina yaptırmamıştır.

Aslında Ayasofya ile ilgili anlatılan daha pek çok efsane var, ama biz bu kadarıyla yetinelim bugünlük, siz de gidip kalan efsaneleri yerinde inceleyin bizce. 🙂

Paylaş11TweetleGönder
Nurten Bengi Aksoy

Nurten Bengi Aksoy

İleri
Kahve İçerken Kıraat Da Ettiren, İçinden Kitap Geçen 8 Kafe

Kahve İçerken Kıraat Da Ettiren, İçinden Kitap Geçen 8 Kafe

Yorum yapabilmek için bir ListeList hesabınız olması gerekmektedir. Aşağıdaki bağlantı ile hemen bir hesap oluşturabilirsiniz.

Listelist'e üye ol

  • Hanna can dedi ki:
    31 Ocak 2016, 02:05

    Gmail adresim [email protected]

    Cevaplamak için giriş yapın
  • Hanna can dedi ki:
    31 Ocak 2016, 02:03

    Bu yazıyı yazana cok teşekkür ediyorum ama bu kilisemizin adı aslında oradan geçen adamın birin bağırmasıyla oluşmamıştır aya ve sofia iki kız kardeştirler lütfen kilisemizi aldınız gibi bari adını kirletmeyin bu kilisrmizin getçek bir hikayesini bilmek istiyorsanım gmail adresimden bana ulaşa bilirsiniz teşekkür ederim

    Cevaplamak için giriş yapın
  • İlgili İçerikler

    Daha Önce Kapısı Yenmişti! Şimdi de Ayasofya’daki Tarihi Su Haznesinin Kapağı Kırıldı
    Gündem

    Daha Önce Kapısı Yenmişti! Şimdi de Ayasofya’daki Tarihi Su Haznesinin Kapağı Kırıldı

    Yok Olma Riskiyle Karşı Karşıya Kalan Dünyaca Ünlü 22 Kültürel Miras Alanı
    ListeList Özel

    Yok Olma Riskiyle Karşı Karşıya Kalan Dünyaca Ünlü 22 Kültürel Miras Alanı

    Ayasofya Kararı Hukuka Aykırı Mı? Uzmanlar ve Uluslararası Basın Ne Diyor?
    Gündem

    Ayasofya Kararı Hukuka Aykırı Mı? Uzmanlar ve Uluslararası Basın Ne Diyor?

    Bilmeniz Gereken Güvenilir Kripto Para Borsaları
    Teknoloji - Bilim

    Bilmeniz Gereken Güvenilir Kripto Para Borsaları

    8 Eylül 2021
    Binance’e Para Nasıl Yatırılır? Binance Para Yatırma İşlemi
    Teknoloji - Bilim

    Binance’e Para Nasıl Yatırılır? Binance Para Yatırma İşlemi

    24 Mayıs 2021
    İstanbul’daki İş Otelleri: Evinizde Gibi Hissetmenizi Sağlayacak Oteller
    Sponsorlu İçerik

    İstanbul’daki İş Otelleri: Evinizde Gibi Hissetmenizi Sağlayacak Oteller

    6 Mart 2021
    Boğaza Yakın İstanbul Otelleri: Şehre Farklı Bir Açıdan Bakmanızı Sağlayacak 11 Otel
    Seyahat

    Boğaza Yakın İstanbul Otelleri: Şehre Farklı Bir Açıdan Bakmanızı Sağlayacak 11 Otel

    7 Mart 2021
    İstanbul’da Ailenizle Birlikte Güvenli Bir Şekilde Tatil Yapabileceğiniz 11 Harika Otel
    Sponsorlu İçerik

    İstanbul’da Ailenizle Birlikte Güvenli Bir Şekilde Tatil Yapabileceğiniz 11 Harika Otel

    8 Mart 2021
    Tarihi İşkence ve Ölümlerle Dolu Olan Bir Saray: İngiltere’nin En Korkunç Akıl Hastanesi Bedlam
    Tarih

    Tarihi İşkence ve Ölümlerle Dolu Olan Bir Saray: İngiltere’nin En Korkunç Akıl Hastanesi Bedlam

    16 Mayıs 2022
    Dikkat Dağınıklığının Önüne Geçin! Konsantrasyonunuzu Geliştirmek İçin Bilmeniz Gereken 12 Şey
    ListeList Özel

    Dikkat Dağınıklığının Önüne Geçin! Konsantrasyonunuzu Geliştirmek İçin Bilmeniz Gereken 12 Şey

    16 Mayıs 2022
    Büyüleyici Atmosferiyle Görenleri Kendine Hayran Bırakan 7 Tuz Madeni
    Seyahat

    Büyüleyici Atmosferiyle Görenleri Kendine Hayran Bırakan 7 Tuz Madeni

    16 Mayıs 2022
    Süper Kanlı Ay: Ay Tutulması Dünyanın Farklı Yerlerinde Muhteşem Manzaralar Oluşturdu
    ListeList Özel

    Süper Kanlı Ay: Ay Tutulması Dünyanın Farklı Yerlerinde Muhteşem Manzaralar Oluşturdu

    16 Mayıs 2022
    Uzmanlar Açıkladı! Gelecekle İlgili Saplantılardan Kurtulmanın 3 Etkili Yolu
    Sağlıklı Yaşam

    Uzmanlar Açıkladı! Gelecekle İlgili Saplantılardan Kurtulmanın 3 Etkili Yolu

    16 Mayıs 2022
    Günlük tutmanın faydaları
    ListeList Özel

    Kendinizi En İyi Siz Anlarsınız! Günlük Tutmanın Hiç Bilinmeyen 10 Faydası

    16 Mayıs 2022
    Füze Krizinden Casuslara: Soğuk Savaş Günlerine Dair Doğru Bilinen 6 Yanlış
    Tarih

    Füze Krizinden Casuslara: Soğuk Savaş Günlerine Dair Doğru Bilinen 6 Yanlış

    15 Mayıs 2022
    Oyun Severler Buraya! Son Zamanların En Dikkat Çekici 8 iOS Oyunu
    Oyun

    Oyun Severler Buraya! Son Zamanların En Dikkat Çekici 8 iOS Oyunu

    15 Mayıs 2022
    Acımasız Bir Tedavi Yöntemi: “Deli Gömleği” Hakkında Bilmeniz Gerekenler
    Tarih

    Acımasız Bir Tedavi Yöntemi: “Deli Gömleği” Hakkında Bilmeniz Gerekenler

    15 Mayıs 2022
    Kapanmak Üzere Olan Telefonunuzun Pil Ömrünü Uzatmak İçin Yapmanız Gereken 9 Şey
    Teknoloji - Bilim

    Kapanmak Üzere Olan Telefonunuzun Pil Ömrünü Uzatmak İçin Yapmanız Gereken 9 Şey

    15 Mayıs 2022
    Kokusuyla Hafızalara Kazınan 15 Erkek Parfümü Önerisi
    Alışveriş

    Kokusuyla Hafızalara Kazınan 15 Erkek Parfümü Önerisi

    9 Ağustos 2021
    Evde Verimli Vakit Geçirmek İçin Faydalanabileceğiniz 16 Online Eğitim Platformu
    ListeList Özel

    Evde Verimli Vakit Geçirmek İçin Faydalanabileceğiniz 16 Online Eğitim Platformu

    16 Mart 2020
    Tablet Fiyatları: En İyi Tabletler Hangileri? Çok Satan 30 Tablet Modeli ve Özellikleri
    Alışveriş

    Tablet Fiyatları: En İyi Tabletler Hangileri? Çok Satan 30 Tablet Modeli ve Özellikleri

    4 Ağustos 2021
    Tuzsuz Şampuan Ne İşe Yarar? Tuzsuz Şampuanı Neden Tercih Etmeliyiz?
    Sağlıklı Yaşam

    Tuzsuz Şampuan Ne İşe Yarar? Tuzsuz Şampuanı Neden Tercih Etmeliyiz?

    10 Nisan 2019
    Kendi Saçını Kesmek İsteyen Erkeklere: Evde Saç Kesim Rehberi
    Alışveriş

    Kendi Saçını Kesmek İsteyen Erkeklere: Evde Saç Kesim Rehberi

    8 Nisan 2020
    Evde Canı Sıkılanlara Birbirinden Keyifli 18 Hobi ve Aktivite
    Alışveriş

    Evde Canı Sıkılanlara Birbirinden Keyifli 18 Hobi ve Aktivite

    25 Mart 2020
    Ruhunuzu Dinlendirin: Mandala Çizimi ve En İyi Mandala Boyama Kitapları
    Alışveriş

    Ruhunuzu Dinlendirin: Mandala Çizimi ve En İyi Mandala Boyama Kitapları

    8 Nisan 2020
    Evde Hijyen Sağlamanın En Pratik Yolu: Buharlı Temizleyiciler
    Alışveriş

    Evde Hijyen Sağlamanın En Pratik Yolu: Buharlı Temizleyiciler

    10 Nisan 2020
    Oyunlardan Uygulamalara: Çocuklara Evde İngilizce Öğretmenin 7 Etkili Yolu
    Gündem

    Oyunlardan Uygulamalara: Çocuklara Evde İngilizce Öğretmenin 7 Etkili Yolu

    9 Nisan 2020
    “Çocuğum Tablet Başından Kalkmıyor” Diyenlere 8 Alanda 40 Etkinlik Önerisi
    Gündem

    “Çocuğum Tablet Başından Kalkmıyor” Diyenlere 8 Alanda 40 Etkinlik Önerisi

    9 Nisan 2019
    Hayat Yarışında Çocuğunuzu Bir Adım Öne Geçirecek Faydalı Uygulamalar
    Teknoloji - Bilim

    Hayat Yarışında Çocuğunuzu Bir Adım Öne Geçirecek Faydalı Uygulamalar

    28 Eylül 2019
    İngiltere’ye Vize Sağlayan Ankara Anlaşması Nedir? Şartları Nelerdir? Ne Zaman Bitecek?
    ListeList Özel

    İngiltere’ye Vize Sağlayan Ankara Anlaşması Nedir? Şartları Nelerdir? Ne Zaman Bitecek?

    7 Ekim 2020
    • Hakkımızda
    • Gizlilik Politikası
    • Muvafakatname
    • Yazı Gönder
    • Reklam
    • İletişim

    © 2021 ListeList - Yeni Nesil Medya Platformu

    Sonuç bulunamadı
    Tüm sonuçları görüntüle
    • Ana Sayfa
    • Gündem
    • ListeList Özel
    • Alışveriş
    • Koronavirüs
    • Sinema
    • Kadın
    • Diğer
      • Edebiyat
      • Sağlıklı Yaşam
      • Seyahat
      • İş Yaşamı
      • Tiyatro
      • Hayvansever
      • Spor
      • İstanbul
      • Tarih
      • Müzik
      • Astroloji
      • +18
      • Ekoloji
      • Tasarım
      • Dizi
      • Teknoloji – Bilim
      • Yeme – İçme
      • Pürtelaş
      • Testler
      • Video
    • Yazı Gönder

    © 2021 ListeList - Yeni Nesil Medya Platformu

    Oturum süresi doldu

    Lütfen tekrar giriş yapın. Giriş sayfası yeni bir pencerede açılacaktır. Giriş yaptıktan sonra pencereyi kapatıp bu sayfaya dönebilirsiniz.

    >

    ListeList'ten en iyi şekilde faydalanabilmeniz için çerezler (cookies) kullanmaktayız.

    Daha fazla bilgi ve hangi çerezleri kabul edip etmeyeceğinizi öğrenmek için ayarlara bir göz atabilirsiniz.

    Gizlilik

    ListeList'ten en iyi şekilde faydalanabilmeniz için çerezler (cookies) kullanmaktayız. Çerez bilgileri tarayıcınızda saklanmaktadır ve takip eden ziyaretlerinizde siz olduğunuzu bilebilmek, sitenin hangi alanlarını ilgi çekici bulduğunuzu incelemek gibi amaçlarla kullanılmaktadır.

    Kullanılması gerekli çerezler

    Kullanılması gerekli çerezler tercihlerinizi saklamak ve buna uygun hizmet verebilmek adına her zaman etkin durumdadır.

    Eğer bu çerezi kapatırsanız, bu ekranda yapmış olduğunuz tercihleri de saklayamayız. Bu da siteye ger gelişinizde çerezleri etkinleştirip etkinleştirmeme işlemini tekrar yapmanız gerektiği anlamına geliyor.