Para, insan yaşamı için son derece önemli bir araç. Bununla birlikte insanlık tarihinde büyük bir yer kaplayan, önemli bir kavram. İnsanlık tarafından icat edilen bu nesne, insanlık tarihinin önemli bir şekilde değişmesinde de rol oynadı. Paranın ortaya çıkmasıyla birlikte, tüm insanlığın sosyal ve kültürel yaşamı geri dönülemez bir şekilde değişti.
Paranın icat edilmesinden yüzlerce yıl sonra ortaya çıkan bankalar, insanlık tarihinde önemli kırılma noktası yaratan bir diğer gelişme oldu. Modern zamanlarda ortaya çıkacak bir diğer yenilik ise bu köklü değişimi farklı bir boyuta taşıyacaktı: ATM.
Bugün dünya genelindeki 3 milyonda fazla “para çekme makinesi” insanlık için son derece sıradan. Peki ama, insanlığın para ve finans alanlarındaki tarihini, dolayısıyla insanlığın bütün yaşamını değiştiren ATM nasıl ortaya çıktı? Detaylara birlikte bakalım…
Bir ATM, yani otomatik vezne icat etme fikri ilk defa 1930’lu yıllarda ortaya çıktı
Ancak bu dönemde yapılan çalışmalar sonuçsuz kaldı. İnsanlığın, tarihi değiştirecek bu icadın ortaya çıkması için yaklaşık 30 yıl daha beklemesi gerekiyordu…
1937 yılında İskoçya’da dünyaya gelen James Goodfellow isimli adam elektrik mühendisliği alanında eğitim gördü
1958 yılında eğitimini tamamlayan Goodfellow, 1961 yılında bir mühendislik şirketinde çalışmaya başladı…
Bankalar, 1960’lı yılların başında müşterilerine hafta sonları da yüksek standartta hizmet vermenin yollarını arıyordu
James Goodfellow 1965 yılında, bankaların bu ihtiyacı doğrultusunda otomatik bir vezne geliştirmekle görevlendirildi. Goodfellow, ilk iş olarak güvenlik önemleri ve mekanik sistemler üzerine çalışmaya başladı. Çünkü icat edeceği yeni ürünün hem yüksek güvenlikli hem de işlevsel olması gerekiyordu.
1930’lu yıllarda yapılan ATM çalışmalarını da inceleyen Goodfellow, o dönemdeki denemelerin yüksek maliyetli projeler olduğunu fark etti. Çünkü 30’lu yıllardaki çalışmalarda ATM’lerde ses tanıma, parmak izi veya retina tarayıcı sistemlerinin yer alması öngörülmüştü. Tüm bunlar hem yüksek maliyet hem de ileri teknoloji gerektiriyordu. Goodfellow ise bir ATM’nin olabildiğince basit, güvenli ve işlevsel bir şekilde çalışması gerektiğinin farkındaydı…
Ancak Goodfellow’un ATM’den önce icat etmesi gereken bir şey vardı: PIN
PIN yani Personal Identification Number (Kişisel Kimlik Numarası) insanların ATM’lerden para çekmesini sağlayacak en önemli şeylerden biriydi. Goodfellow, yalnızca sahibi tarafından bilinen bir şifre ile çalışan kart fikrini makine tarafından okunabilecek bir sistemle birleştirdi. İcat ettiği makine sistemi karttaki PIN kodunu algılayacak, doğru olması halinde kullanıcının işlem yapmasına izin verecekti…
Tasarladığı sistemi kusursuz bir şekilde hayata geçirmeyi başaran Goodfellow, ATM ismi verilen çığır açıcı buluşu icat etmiş oldu
ATM’ler ilk önce İngiltere’de popüler hale geldi. Ancak Goodfellow’un ismi unutuldu…
Goodfellow tarafından icat edilen ATM, uzun yıllar boyunca John Shepherd-Barron isimli bir adama atfedildi
Oysa Goodfellow ATM’nin patenti 1966 yılında almıştı. Ancak John Shepherd-Barron’ın 1967 yılında icat ettiği ATM görevi gören makineler daha popüler hale geldi. Barron’un icat ettiği bu makineler Goodfellow’un icat ettiklerinden farklı bir sistemle çalışıyordu.
Barron’un icat ettiği yeni ATM’ler İngiltere’de büyük bir heyecan yarattı
ATM’leri yakından görmek isteyen insanlar, uzun kuyruklar oluşturuyor, ATM’leri kullanmak için birbirleriyle yarışıyorlardı. İşte bu nedenlerle Goodfellow’un icadı, uzun yıllar boyunca Barron’a ithaf edildi. Fakat günümüzdeki ATM’ler 1966 yılında Goodfellow tarafından geliştirilen sistem ile çalışıyor…
2006 yılından itibaren Goodfellow’un itibarı gecikmeli de olsa teslim edildi
Goodfellow, 2006 yılından sonra başta İngiltere olmak üzere dünyanın farkı ülkelerinden önemli nişanlarla ödüllendirildi. Adı pek çok kurumun onur listesine eklendi…
Türkiye’deki ilk ATM, 1982 yılında kullanıma açıldı
Ülkemizde kullanılmaya başlandığı ilk yıllarda “telebanka” adıyla da bilinen ATM’ler ilerleyen dönemde “bankamatik” ismiyle anılır oldu. Ülkemizde 1982 yılında kullanıma açılan ilk ATM, İş Bankasına aitti…
