İnsan evladı bilimle açıklayamadığı şeyleri doğa üstü güçlerle ilişkilendirmeye meyillidir hep. Oysa açıklanamayan her şeyin mutlaka bilimsel ve mantıklı bir açıklaması vardır; yalnızca biz keşfedememişizdir, bilmiyoruzdur veya onu algılayabilecek yeterliliğe sahip değilizdir henüz… Bu eksiklik pek çok şeyden kaynaklanabilir; teknoloji, bilgi, yeterli kanıt ya da şaibeli kaynak ve hatta evrim sürecinde hangi aşamada olduğumuz… Neticede kuantum fiziğini sezgi yoluyla anlayabilecek kadar gelişmiş yaratıklar değiliz örneğin. Ama bir gün; neden olmasın? Hala açıklanamamış dünya üzerindeki sayısız olaydan derlediğimiz görece kısa listeye şöyle bir göz atmak isteyebilirsiniz.
1. Deniz Kavimleri
Kim oldukları ya da nereden geldikleri hala büyük bir muamma. MÖ. 1200 dolaylarında Yunan yarımadası, Ege ve Akdeniz kıyıları, Anadolu, Suriye, Fenike, Filistin’deki tüm şehirleri yakıp yıkarak üzerinden geçmişler, Antik Mısır’ın içlerine kadar ilerlemişler. Doğu Akdeniz’deki medeniyetler, Hititler, Yunanlar ve Minos Uygarlığı gibi pek çok uygarlığın ya çökmesine ya da gerilemesine yol açmışlar, Troya kenti tümüyle yok olmuş, Ugarit şehri düşmüş örneğin. Tunç Çağı’nı kapatan bu istilanın önünde hiçbir güç duramamış ve uygarlık yaklaşık bin yıl geriye sarmış. Antik Yakın Doğu’nun tarihine dair kayıtlı ne varsa bu istilayla yok olmuş o yüzden haklarında detaylı hiçbir şey bilinemiyor. İstila ettikleri yerlere mi yerleştiler yoksa geldikleri yere geri mi döndüler? Filistin’e adını veren bu kavimlerden biri olan Antik Filistinliler dışında bugüne kalan hiçbir iz yok.
2. Büyük İleri Sıçrama
Tarihin bir evresinde, hem de hiçbir geçiş döneminin izine rastlanmadan; bundan yaklaşık 40 ila 70 bin yıl önce insanlık, aniden mağara resimleri çizmeye, şarkılar söylemeye, mücevherler tasarlamaya, taştan aletler yapmaya başlıyor… İletişimle ortaya çıkan dillerin buna sebep olduğu düşünülse de insanlığın evriminde bu sıçrayışın nasıl mümkün olduğu hala çözülebilmiş değil! Birdenbire nasıl olmuştu bu?
3. Antikythera Düzeneği
Bir nevi analog bir bilgisayar düşünün ama iki bin yıllık olsun! Keşfedildiği 1901’den beri nasıl çalıştığını anlamak amacıyla pek çok kopyası yapılsa da işleyişi hala çözülebilmiş değil. Düzenek, bir ayakkabı kutusu büyüklüğünde ahşap bir kasa içinde yer alan bir grup pirinç dişliden meydana geliyor. İki bin yıl önce batmış bir gemide bulunan Antikythera düzeneğinin, gezegenlerin konumu ve Güneş tutulması vaktinin tahmin edilmesi hatta olimpiyat oyunlarının zamanlarını da dört yıla kadar gösterebilen mekanik bir hesap makinesi olduğu keşfedilse de nasıl çalıştığıyla ilgili araştırmalar sürüyor. MÖ. 1. yy teknolojisiyle yapılmış bu iç içe geçmiş çarklı sistem keşfedilene kadar, bu derece kompleks bir makinenin ancak 16. yy’da yapılabildiği sanılıyordu.
4. Voynich Elyazması
Bundan 600 yıl kadar önce, bilinmeyen bir yazıyla, anlamı hala çözülememiş gizemli bir kitap yazıldı ve 1912’de Amerikalı sahaf Wilfrid M. Voynich onu Roma’da satın aldı. Voynich elyazması, yıllardır dil bilimciler, fonetik uzmanları, kriptologlar, tarihçiler vb. pek çok farklı alandan bilim insanı tarafından incelenmiş ama tüm çabalar sonuçsuz. Metnin gayet sistematik biçimde doğal bir dilin yazıya geçirilmiş hali olduğu onaylanıyor ama bunun hangi dil olduğu bilinmiyor. Bu elyazması 20. yy’ın en iyi şifre çözücülerini hayatından bezdirdi, kimilerine kafayı kırdırıp hastanelik etti. 2001’de şifre çözmekte uzman bilgisayarlarla yapılan çalışmalar da başarılı olamadı. İngiliz dil bilim profesörü Stephen Bax, 14 resmin ve Arapça ögeler kullanılarak yazılan kitapta “kantaron” bitkisinin isminden yola çıkarak 10 sözcüğün ne anlama geldiğini ortaya çıkarmış olsa da kitap bir muamma olmayı sürdürüyor. Hatta buradan yola çıkarak kitabın aslında 11. yüzyılda Türkiye de yazıldığı bile iddia ediliyor. Çok sayıda resim içeren el yazması kitapta; yıldızlar, bitkiler ve tuhaf bir tesisatla birbirine bağlı küvetlerde yıkanan çıplak kadınlar var. Kitabın şifalı otlar, astronomi, anatomi, farmakoloji ve reçetelerden oluşan beş ana bölümden oluştuğu düşünülüyor.
5. Göbeklitepe
Söz konusu, Şanlıurfa’daki Göbeklitepe olunca açıklanamayan keşiflerin hangi birinden bahsetsek? İnsanlık tarihini alt üst eden bu tapınakların tam 12 bin yıl önce tabanı sıvı sızdırmaz şekilde inşa edilmiş mühendislik teknolojisinden mi? Yoksa, Taş Devri avcı-toplayıcılarının taş ustalığından, mimari ve sanatsal üsluplarının üç boyutlu figürler yapacak kadar gelişmiş olmasından mı? Tapınaklara yansıyan bütün bu ilim ve bilgi tam olarak nasıl ve ne zaman oluşmuştu? İnsanların açlık ve korunma içgüdüsüyle değil, dinsel inanışların etkisiyle yerleşik hayata geçtiklerini ve ancak bundan sonra tarıma başladıklarını Göbeklitepe sayesinde öğrendik. Dinsel törenler için inşa ettikleri bu yapıların etrafında neden hiç yerleşim yeri yok? Böylesi faaliyetler için kalabalık gruplar nasıl bir araya geldiler, iş gücünü nereden buldular, farklı uzmanlık gerektiren fakat eşzamanlı yürütülen bu işlerin organizasyonunu nasıl yaptılar? Daha da ilginci; çapı 30 metreyi bulan şimdilik benzerine hiç rastlanmamış oval planlı 20’ye yakın sayıdaki bu yapılar bilerek moloz yığınları ve toprakla örtülüp, terk edilmiş. Yaklaşık bin yıl sonra geri gelerek yeni bir mabet yapmışlar ve aynı işlemi tekrarlamışlar. Bunu neden yaptıkları bilinmiyor.
6. Uzaydan gelen WOW sinyali
1977’de SETI (Dünya Dışı Akıllı Yaşam Araştırması) projesi kapsamında, Jerry R. Ehman tarafından “Big Ear” radyoteleskobuyla keşfedilmiş 72 saniyelik, dar bantlı bir radyo sinyali. Dünya dışı akıllı varlıkların gönderebileceği türden sinyallerin tüm özelliklerine uyuyordu. Buna çok şaşıran Ehman, sinyal izinin bilgisayar çıktısının sayfa kenarına “Wow!” yazdığı için bu şekilde adlandırıldı. Sagittarius (Yay burcu) yönünden gelen sinyal, tüm arama çabalarına rağmen bir daha bulunamadı. Nereden gelmişti ve orada ne vardı? Onu bu kadar sıra dışı kılan neydi? Bunun cevabı sinyalin frekansında yatıyor. Akıllı bir uzaylıysanız ve başka bir akıllı uzaylının ilgisini çekmek istiyorsanız, yapay olduğu kolayca anlaşılabilecek, duyulabilmesi mümkün bir frekans tercih edersiniz. Dahası, evrende bolca bulunan ortak bir elementin frekansını; örneğin hidrojen elementini seçmeniz çok olağan sayılır. Yıldızlararası hidrojen 1,42 Ghz’de hareket eder. “Wow!” sinyali de 1,42 GHz’deydi ve bu menzilden şaşmıyordu! Dünya’daki hiçbir aygıt da o frekansta ileti yapamıyordu. Hava ya da uzay aracından da gelmiyordu çünkü uzayda hareket etmeyen bir noktaya sabitlenmişti. Bilinen hiçbir gezegen ya da asteroit, sinyali Dünya’ya yansıtacak pozisyonda bulunmuyordu. Çekimsel mercek ve yıldızlararası parıldama gibi karmaşık astronomik etkiler bile “Wow!” sinyalini açıklamak için gerekli teknik özellikleri karşılamıyor. Sonuçta, “akıllı uzaylı” açıklaması hala en iyi aday. Ama bunu destekleyecek bir kanıt bulunmadığı için çözülmemiş en heyecan verici gizemlerden biri.
7. Oak Adası ve Para Kuyusu
Efseneye göre, adada büyük bir hazine gizli. Kimi defineci dini hazineler olduğunu, kimileri de İspanyol korsanların ganimetlerini buraya gömdüğünü düşünüyor. Çeşitli tuzaklarla örülmüş mühendislik harikası bu çukuru inşa etmenin korsanları aştığını düşünenler de var. Şirket batıran, pek çok kişinin hayatına mal olan çukurdan elde edilebilen kısıtlı verilerle varlığı bilinen hazine, gelişen teknolojiye rağmen çıkarılamıyor. Hatta kuyunun bir çok bölümüne hala girilememiş… Definecilerin burayı lanetli saymasının sebebi, yapılan çalışmalarda belli bir seviyeye gelindiğinde çukurun bir anda suyla dolması… Araştırmacılar buldukları su çıkış noktalarını, planlayıcının geri döndüğü zaman suyu kapayabilmesi için yerleştirdiğini düşünüyorlar. Yani para çukuru, hazinenin yerini tam olarak bilen kişinin bulabileceği şekilde tasarlanan bunun dışında herkesin çukurun bataklığına gömüleceği kör bir geçit.
8. Mohenjo-Daro
Beş bin yıl önceki nükleer savaş ve bunun destanı Mahabharata… Destanda anlatılanlara kanıt olarak Mohenjo-Daro kenti gösteriliyor. Pakistan’daki bu gelişmiş antik kent 1922’de ortaya çıkarıldı. Mohenjo-Daro, ızgara biçiminde planlanmış ve su sistemi bugünkü modern sistemlere benziyor. Düzenli yollar ve kanalizasyon sistemleri geniş bir nüfusu barındırdığının işareti. Çamurla sıvanmış tuğla evler iki katlı ve büyük kısmında banyo var. Antik kentin caddelerinde bulunan siyah cam kalıntılarının ve kil çömleklerin çok yüksek ısıya maruz kalarak eridikleri keşfedilmiş. Arkeologlar, caddelerde yatan iskeletler bulmuşlar; bir anda ölmüş bu insanların yumrukları sıkılı haldeymiş. İskeletlerde tespit edilen radyoaktivite, Hiroshima ve Nagasaki düzeyinde. Bu olay Mahabharata Destanı’nda “Cesetler tanınmayacak kadar yanarlar, ölmeyenlerin saçları ve tırnakları dökülür, çanaklar, çömlekler kendi kendilerine kırılırlar, yiyecekler zehirlenir. Kaçmaya çalışan savaşçılar ve eşyaları küllerle yıkanmaktadırlar. Derken vahşi bir rüzgar başlar, bulutlar kükrer, toz ve çakıl taşları yağmaktadır. Doğa dengesini yitirir, güneş gökte sallanmakta, dünya titremekte, korkunç silahtan yayılan kavurucu sıcaklık, her şeyi yakmaktadır” diye anlatılır. Bir bakışa göre, Mahabharata en eski bilim kurgu örneği. Zeki canlılar arasında çıkan bir anlaşmazlığın, savaşa dönüşmesi ve günümüz teknolojisinin çok ötesinde silahların kullanılması anlatılıyor. İtalyan bilim insanı Roberto Pinotti, destanda geçen Vimanalar´ın UFO´larla benzerliğine dikkat çeker.
9. İskenderiye Kütüphanesi
MÖ 3. yy başlarında kurulmuş antik dünyanın en büyük kütüphanesi. 150 bin cilt el yazmasıyla o dönemin en büyük derlemesine sahipti. Aynı zamanda yayınevi işlevi görür, Mısır’a giren her kitap önce buraya getirilir, bir kopyası çıkarılır, sahibine verilir; asıl nüsha kütüphanede tutulurmuş. Yurt dışına gönderilen memurlar, buldukları kitapları satın alıp, getirirlermiş. Böylece, o zamana kadar birçok bilime ait dağınık halde ve kaybolmaya yüz tutmuş eser emin bir yerde toplanmış. Varlığını 4. yy’a kadar sürdürdüğü bilinen kütüphanenin Hıristiyan fanatikler tarafından yakıldığı yönünde genel bir kanı var. Müslümanlarca yok edildiği hikayesini Alfred J. Butler, Victor Chauvin, Paul Casanova ve Eugenio Griffin gibi pek çok bilim insanı kabul etmiyor. Sezar’ın İskenderiye’yi kuşattığı sırada yok edildiği görüşü de çeşitli tarihi eserlerde yer alıyor. Bu kuşatmada sadece bir bölümünün zarar görmüş olabileceği de düşünülüyor. Yakılan kütüphanenin bulunduğu alanda 2002’de yenisi yapılmış. Fakat eskisinin taşıdığı kültürel miras ve bunun insanlığa olan hizmeti hiçbir şeyle mukayese edilemez. Ne gibi bilgiler taşıyordu, ne tür gizemler saklıydı içinde; hiçbir zaman bilemeyeceğiz.
10. Tunguska Olayı
Sibirya, 30 Haziran 1908 günü sabah yaklaşık 7:45’te Tunguska Irmağı yakınlarında oluşan 10-15 bin tonluk dinamit patlamasına eşdeğer büyük bir gök patlamasıyla sarsıldı. Kesin olmayan verilere göre patlamanın nedeninin, bir kuyruklu yıldız parçasının ya da meteorun yere çarpması olduğu sanılıyor. Cismin atmosfere yaklaşık 100 bin km/sa hızla girdiği ve ağırlığının 100 bin ile 1 milyon ton arasında olduğu varsayılıyor. Ama emin olunamıyor. Olayı uzaktan gözleyenler önce bir ateş topu gördüklerini ve ardından yer sarsıntısıyla birlikte, güçlü sıcak rüzgarların oluştuğunu söylemişler. Patlamanın alevleri yaklaşık 800 km uzaktan görülmüş. Cisim atmosferde buharlaştığından çevreye çeşitli gazlar yayılmış ve geceleri gökyüzünün parlak bir renk almasına neden olmuş.
11. Rasputin
“Öldürülemeyen ölümlü” benzetmesini sonuna kadar hak ediyor, sanırsınız 9 canlı! Üç insanı öldürebilecek kuvvetteki siyanürün öldüremediği Rasputin’e daha sonra iki el ateş edilmiş, halen ölmediğinin anlaşılması üzerine bu kez sopalarla dövülmüş, sonra alnının ortasından üçüncü kez vurulmuş ve donmuş Neva nehrine atılmış. 14 saat sonra, atıldığı yerden 140 metre uzakta bulunduğunda otopsi yapılmış. Yine hemen ölmediği, boğulmadan önce bir süre daha çırpındığı anlaşılmış. Öldüğünden hala yeterince emin olunamamış ki; Şubat devrimi sırasında mezarından çıkarılmış ve cesedi yakılmış. Grigori Jefimoviç Rasputin, Rus Çarı 2. Nikola döneminde sarayda oldukça etkili olmuş doğaüstü güçlere sahip bir mistik olarak bilinir. İstediği kişiyi bakışlarıyla hipnotize ederek kolayca etkisi altına aldığı söylenirdi. Çar’ın hemofili hastası oğlunu dua ederek ve dokunarak iyileştirmişti. Ahlaken savaşa karşı olmasına rağmen, Rusya’nın I. Dünya Savaşı’na girmesinden sorumlu tutulmaya başlandı. Rasputin, insanın ne kadar günah işlerse o derece günahtan arınacağını savunuyor, içkiye düşkünlüğü ve abartılı cinsel hayatıyla tanınıyordu. Yaşamı ve ölümü üzerindeki gizem perdesi pek çok araştırmacının hala ilgisini çekiyor.
12. Phoenix Işıkları
UFO’cu olanlar ve olmayanların birbirine karşıt kanıtlar sunarak didiştikleri 13 Mart 1997’de üç saat boyunca Las Vegas’tan Phoenix’e kadar gözlemlenmiş olay. Yerel hava kuvvetleri üsleri ve haber merkezleri, gökyüzünde ilerleyen dairesel turuncu ışıklar rapor eden binlerce kişi tarafından telefon yağmuruna tutuldukları için santraller kilitlenmiş. Gözlemi yapan tanıkların söyledikleri arasında pek çok ortak nokta var: Cisim son derece büyük; “V” şekilli, üzerinde pek çok parlak ışık var ve karanlığın içinde sessizce ilerlemiş. Paulden’den Prescott Valley’e doğru ilerleyen cisim burada bulunan halkın tam üzerinden geçmiş, dolayısıyla çok net bir biçimde gözlemlenebilmişti. UFO’nun bir sonraki durağı Dewey olmuş; aynı zamanda Chino Valley, Tempe ve Glendale’den de gözlemlenmiş. İşin can alıcı kısmı CNN bu olayı canlı bağlantıyla ekranlara yansıtmış. Görüntülenen cisim radarlara da yansımamış. Kısa süre içerisinde Arizona valisi Fife Symington bir basın toplantısı yaparak bunun UFO ile ilgisi olmayan bir doğa olayı olduğunu belirtmiş hatta uzaylı kıyafeti giymiş bir kişiyi yanına alarak dalga geçmiş. Bir süre sonra işinden ayrılan aynı vali; cismin dünya dışı bir yerden gelme ihtimalinin yüksek olduğunu fakat valilik görevi sırasında böyle bir açıklamada bulunamadığını, konuyla ilgili bir belgeselde dile getirmiş. Gel de çık işin içinden…
13. Edgar Cayce
Edgar Cayce hipnozla uyutulduğu sırada kayda alınan “okumalar”la tanınmış. Trans halindeyken yaptığı teşhisler, nadir vakaların tedavisi için gerekli ilaçların nerede bulunabileceği, astroloji, reenkarnasyon ve Atlantis ile ilgili kehanetlerde bulunmuş. Kendisi de kendinden oldukça şüpheci olan Cayce, önceleri “uyurken konuşuyorum diye insanları tedaviye kalkamam” diyerek direnmiş. Sonunda bazı şartlarla bu seansları kabul etmiş. Hastaları görmeyecek, para almayacak ve uyku seanslarında bir doktor hazır bulunacak. Uykusu sırasında hastalara koyduğu teşhisler o kadar isabetliymiş ki doktorlar sendikası sekreteri John Blackburn bir komiteyle birlikte seansları izledikten sonra Edgar Cayce’a resmi konsultasyon yapma izni vermiş. Örneğin bir keresinde hipnoz esnasında dört reçete yazdırmış ama bunların kime uygulanacağı bilinmiyormuş. Sonradan kendisine başvuracak hastaların reçetesini 48 saat önce yazdırdığı ortaya çıkmış. Bir başka seansta da “Codiron” adlı bir ilaç yazdırmış ve yapan firmanın adresini vermiş. Telefon edildiğinde firma; formülü yeni bitirdiklerini ismini henüz koyduklarını söylemiş. Cayce hipnoz uykusundan uyanınca hiçbir şey hatırlamadığını söylüyormuş. Bunu nasıl yaptığı sorulduğunda yaşayan herhangi bir insan beyniyle ilişki kurabildiğini, beyinlerdeki bilgilerden, kendisine gelen hastaları teşhis edebildiğini ve ilaçlar verebildiğini, tüm bunların ışık hızıyla gerçekleştiğini söylemiş. Fakat Edgar Cayce’in bu durumu bugün için dahi açıklanamıyor.
14. Philadelphia Deneyi
Görünmezlik ve hatta molekül transferi yani ışınlanma mümkün mü? Philadelphia Deneyi, diğer adıyla Gökkuşağı Projesi, resmi makamlarca ve hatta deneye katıldığı iddia edilenler tarafından yalanlansa da bilim dünyasının en merak edilen konularından biri. 28 Ekim 1943’te Amerikan donanmasının Philadelphia limanında yaptığı iddia edilen deney kısaca; koruma destroyeri USS Eldridge’in birkaç dakika içerisinde görünmez hale geçerek, 600 km’den fazla bir uzaklığa gidip, tekrar gelmesi. Deneyin varlığı konusunda hiçbir delil bulunmuyor. 1984’te aynı adla filmi çekilene kadar da ciddiye alınmamış. Yaptığımız araştırmalarda her seferinde hikayenin değişik bir versiyonuna rastlıyoruz. Deney, Einstein’ın “Birleşik Alan Teorisi’ne dayandırıldığı için kendisinin de deneye dahil olduğundan tutun da; Tesla’nın bu deney üzerinde çalışırken ondan yardım istediğine ve Einstein’ın bunu reddettiğine dair kanıtlanamayacak pek çok şüpheli iddia. Philadelphia Deneyi’nde adı geçen bir avuç insandan geriye hiç kimse kalmaması, 1959’da olayla bağlantısı olan matematikçi ve gök bilimci Morris Jessup’un şaibeli ölümü, filmin çekilmesine ABD yetkililerin zor izin vermiş olması kuşku yaratıyor ve devletin bu konuyla ilgili varsa; gizli arşivlerinin açıklanmasını gerekli kılıyor.
15. Yonaguni Adaları
Tayvan’ın dibinde ama Japonya’ya bağlı bu adaların hemen bitişiğinde suyun 23 metre altında yatan ve piramide benzeyen yapılar “Japonya’nın Atlantis”i olarak ismini duyurdu. Yonaguni, 27 metre yüksekliğinde ve 182 metre uzunluğunda devasa bir yapı. 3 boyutlu modellemelerde bir piramit şeklinde görünse de aslında tam olarak değil; taraçalı şekilde tırmanan bir yapı. Burası ilk olarak 80’li yıllarda yerel dalgıçlar tarafından keşfedilmiş. Bölgenin asıl önemini duyurması 1997’den sonra, ilk bilimsel çalışmaları yapan Ryukus Üniversitesi Sismoloji Bölümü’nden Profesör Masaaki Kimura sayesinde. Yapının insan yapımı ya da doğal sebeplerle oluşmuş olabileceğine dair iki görüş var. Birincisini Kimura savunuyor, Kobe Üniversitesi Sismoloji Bölümü Profesörü Toru Ouchi de, onun tezini destekliyor ve doğal dış kuvvetler yoluyla bu ebatta bir yapının oluşamayacağını söylüyor. Boston Üniversitesi’nden Jeolog Robert Schoch ise Kimura’nın gördüğünü sandığı hayvan ve insan yüzü şeklindeki kaya parçalarının tamamen doğal etmenlerle oluştuğunu savunuyor. Yapının etrafında insan yapısı bir belge, resim, eşya ya da heykel bulunursa, dünya tarihine ilişkin bilgilerimizi yeniden gözden geçirmemiz gerekebilir. Tıpkı Göbeklitepe’de olduğu gibi…
BONUS: Çin’deki görüntüler
Geçtiğimiz Ekim ayında Çin semalarında art arda farklı şehirlerde beliren bu görüntüler, kısa bir süre sonra İngiltere’de de ortaya çıkınca, tüm dünyada büyük merak uyandırdı. Bilim insanları bunun optik illüzyonla ortaya çıkan “Fata Morgana” olduğu yönünde açıklamalar yaparken, NASA’nın gerçekleştirdiği uzaylı istilası simülasyonu olduğu ve hatta bunların paralel evrenlere açılan kapılar olduğu yönünde bir çok görüş de ortaya atıldı.
Kim oldukları ya da nereden geldikleri hala büyük bir muamma. MÖ. 1200 dolaylarında Yunan yarımadası, Ege ve Akdeniz kıyıları, Anadolu, Suriye, Fenike, Filistin’deki tüm şehirleri yakıp yıkarak üzerinden geçmişler, Antik Mısır’ın içlerine kadar ilerlemişler. Doğu Akdeniz’deki medeniyetler, Hititler, Yunanlar ve Minos Uygarlığı gibi pek çok uygarlığın ya çökmesine ya da gerilemesine yol açmışlar, Troya kenti tümüyle yok olmuş, Ugarit şehri düşmüş örneğin. Tunç Çağı’nı kapatan bu istilanın önünde hiçbir güç duramamış ve uygarlık yaklaşık bin yıl geriye sarmış. Antik Yakın Doğu’nun tarihine dair kayıtlı ne varsa bu istilayla yok olmuş o yüzden haklarında detaylı hiçbir şey bilinemiyor. İstila ettikleri yerlere mi yerleştiler yoksa geldikleri yere geri mi döndüler? Filistin’e adını veren bu kavimlerden biri olan Antik Filistinliler dışında bugüne kalan hiçbir iz yok.
Tarihin bir evresinde, hem de hiçbir geçiş döneminin izine rastlanmadan; bundan yaklaşık 40 ila 70 bin yıl önce insanlık, aniden mağara resimleri çizmeye, şarkılar söylemeye, mücevherler tasarlamaya, taştan aletler yapmaya başlıyor… İletişimle ortaya çıkan dillerin buna sebep olduğu düşünülse de insanlığın evriminde bu sıçrayışın nasıl mümkün olduğu hala çözülebilmiş değil! Birdenbire nasıl olmuştu bu?
