Tarihte Bir İlk: Canlı Yayında Açılan 4000 Yıllık Lahit

7 Nisan günü Discovery Channel’ın “Expedition Unknown: Egypt Live” isimli canlı yayınıyla seyirciler tarihe tanıklık etme imkanı buldu. Nil Nehri boyunca uzanan ve Giza Piramitleri’nin güneyinde yer alan Minya şehrindeki kazı alanında gerçekleştirilen çalışmalarda ortaya çıkarılan 4000 yıllık lahitin açılışı birçok kişi tarafından ilgiyle izlendi.

Lahit, Mısırlı bir rahibe ait

Arkeolog Zahi Hawass tarafından yürütülen kazı çalışmalarında ortaya çıkarılan lahitin Mısırlı rahip Irid Heruv’a ait olduğu ortaya çıktı. Canlı yayınlanan lahitin açılma töreninde yetkililerin açmakta zorlandığı görülen mezarın kapağının tam 4 ton ağırlığında olduğu söyleniyor.

Balmumundan yedek kafa: Reserve head

Mezar odasının içinde rahibin mezarının yanında, kendisine birebir benzeyen bal mumundan yapılmış bir kafa da yer alıyor. Arkeoloji literatüründe “reserve head” denilen bu uygulama mumyanın bedeninin kafa kısmına herhangi bir zarar geldiği takdirde kullanılmak üzere yedek olarak hazırlanıp mumyanın hemen yanında bulunduruluyor. Reserve headin kazınmış saçları dolayısıyla mezarın bir rahibe olduğu hemen anlaşılmış çünkü o dönem Mısır’da sadece rahipler saçlarını tamamen kazıtırmış.

Mücevheriyle gömülmüş

Lahiti açan yetkililer herhangi bir tabut bulunmaksızın direkt mumyaya ulaştı. Mumya’nın üzerinde baş kısmından ayak ucuna kadar uzanan İsis armalı altından yapılmış bir mücevher bulunuyordu. Mumyanın bulunduğu ortamda herhangi bir koku bulunmadığını belirtilen yetkililer, oldukça iyi korunmuş durumdaki mumyanın sargılarını açmadı.

Canlı yayında bir ilk

4 bin yıllık lahdin ilk kez canlı olarak açıldığı yayın aynı zamanda Mısır’ın son dönemlerde etkisi azalan arkeoloji turizmini yeniden canlandırmak amacı taşıyor. Bir buçuk yılı aşkın bir süredir bölgede araştırmalarını sürdüren yetkililer buldukları bazı ilginç mezarların gün ışığına çıkmasına ön ayak oldular. Bu mezar odalarına daha önce girilmiş olmasına rağmen lahit ilk kez canlı yayında milyonlarca izleyicinin gözü önünde açıldı. Olayın heyecanı bir yana, birçok potansiyel ziyaretçinin de dikkatini çekmiş görünüyor.

Canlı yayında açılan bu lahiti bu kadar önemli yapan ne?

Daha önce açılmış olan lahitlerin bu denli ses getirmemiş olmasının sebebi, mezar sahiplerinin sıradan fakir insanlar olmasından kaynaklanıyor 🙁 Burada öncelikle ilgi çeken aslında mal varlığı da değil. Yapılan mumyalama işleminin varlıklı insanlarda mükemmel bir teknikle gerçekleştirilmiş olması arkeologların ve meraklılarının asıl ilgisini çeken. Fakir halkın mumyalama işlemine maddi olarak gücü yetmezken, din ve devlet adamları ve zenginler için durum farklı. Eşini, çocuğunu, kedisini ve hatta doğmadan kaybedilen cenini bile mumyalatan Mısırlılar mevcut.

Mumyaların kim oldukları ve ne iş yaptıkları nasıl biliniyor?

Antik Yunan lahitlerinde de olduğu gibi, tüm bu lahit mezarlarda mumyanın ismi, mesleği, babasının adı ve mesleği gibi detaylar yazılır. Bu hiyeroglifler okunarak mumyanın cinsiyeti, mesleği gibi bilgiler elde edilebiliyor.

Güç oyunları

Günümüzde olduğu gibi, geçmişte de halk ile din ve devlet adamları arasındaki gelir farkı oldukça büyük. Hatta ilgi duyanlar için kısaca özetlemek gerekirse, din adamları devlet adamlarından, hatta firavunlardan daha zengin ve daha güçlüler. Öyle ki, Tutankamon’un babası Akenthen ve annesi Nefertiti din adamlarıyla ters düşerek yaşadıkları şehri taşımak durumunda kalıyor ve çölün ortasında bambaşka bir şehir inşaa ediyorlar. Bu taşınma sırasında birçok insanın öldüğü biliniyor.

Kurgu değil, gerçek

İzleyiciler tarafından yapılan yorumlar arasında canlı yayının kurgu olduğu, mezarın daha önce açılmış olabileceği gibi yaklaşımlar vardı. Ancak lahitin ilk kez canlı yayında açıldığı mezarın bozulmamış olmasından gayet açık bir şekilde anlaşılıyor. 4 tonluk bir kapağı mezara zarar vermeden açıp kapamak pek de mümkün görünmüyor.
4000 yıl öncesiyle bugün arasında çok fark yok gibi. Bakalım 4000 yıl sonrası için insanlığı neler bekliyor.