2022 asgari ücret zam oranını belirlemek için ilk toplantı 1 Aralık tarihinde gerçekleşti. Beş işçi, beş işveren ve beş hükümet temsilcisinin bulunduğu Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nun toplantısı yaklaşık bir saat sürdü. Milyonlarca kişinin merakla takip ettiği toplantıda, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, kasım ayında işçi ve işverenlerle yaptıkları anketin sonucunu açıkladı. Anket sonuçlarına göre işverenlerin %33,9’u asgari ücretin 3.500 – 3.750 TL, işçilerin ise %37,3’ü 3.750 – 4.000 TL olması gerektiğini söyledi. Ülkemizde döviz kurunda yaşanan dalgalanmalar ve yüksek enflasyon gibi nedenlerle asgari ücrete rekor seviyede zam yapılması bekleniyor. Peki 2022 asgari ücret talepleri neler? Türkiye diğer ülkelere kıyasla asgari ücret konusunda ne durumda?
2021 yılında asgari ücret %21,56 artışla AGİ dahil 2825 TL’ye yükseltilmişti. Fakat Türk lirasının yıl içindeki değer kaybı alım gücünün düşmesine neden oldu
2016 yılının ilk aylarında Türkiye’de brüt asgari ücretin döviz karşılığı 518 Euro’ydu. Bu rakam 1 Aralık 2022 itibariyle 233 Euro’ya kadar geriledi. Bu anlamda Türkiye, Avrupa Birliği ve birliğe aday diğer ülkeler içinde asgari ücreti geçmiş yıllara kıyasla düşüren tek ülke oldu. 2016 yılında Türkiye’deki asgari ücret, 14 Avrupa Birliği üyesi ülkesinden daha yüksekti. Günümüzde ise Türkiye’deki asgari ücret, Avrupa ülkeleri ve birliğe aday ülkeler arasında en düşük seviyede.
Türkiye’deki asgari ücretin diğer ülkelere kıyasla ayrı bir önemi bulunuyor. Çünkü Türkiye’de çalışanların çoğu asgari ücret veya bu ücrete yakın bir maaş alıyor
Devrimci İşçi Sendikaları Konfedasyonu (DİSK)’nun verilerine göre, Türkiye’de asgari ücretle çalışanların oranı Avrupa Birliği’ne üye ülkelerden 6 kat daha fazla. Ülkemizdeki asgari ücret her yıl enflasyon oranına göre belirleniyor. Asgari ücret son 20 yıldır 2006, 2008 ve 2016 yılları haricinde her zaman enflasyon oranının üzerinde zamlandı. Ancak Kocaeli Üniversitesi’nde emek tarihi üzerine çalışmalar yürüten Doç. Dr. Aziz Çelik; 2022 asgari ücret zammını belirlerken genel tüketici enflasyonunu temel almanın yanlış olduğunu düşünüyor. Çelik’e göre asgari ücretle çalışan kişiler giyim, eşya, eğlence gibi alanlarda harcama yapmıyor. İşçiler daha çok gıda harcamaları yapıyor. Ancak Türkiye’de gıda enflasyonu diğer alanlardan daha yüksek. Bu nedenle genel tüketici enflasyonunun temel alınması milyonlarca işçiyi zor duruma düşürebilir. Öte yandan Aziz Çelik, asgari ücret hesaplanırken ekonomik büyümenin de dikkate alınması gerektiğinin altını çiziyor. Çelik’e göre Türkiye’deki ekonomik büyümeden işçilere de pay verilmeli. Peki uzmanların bu beklentilerine hükümet ve işçi sendikaları nasıl tepki veriyor?
2022 Asgari ücret beklentileri neler? Asgari ücrete ne kadar zam yapılması bekleniyor?
AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Vedat Demiröz, asgari ücretin “en azından insani bir şekilde yaşama seviyesine” getirileceğini söyledi. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin ise asgari ücrete “enflasyon karşısında emeği koruyacak bir zam gerektiğini” ifade etti. Türk-İş sendikası başkanı Ergün Atalay, “45 yıldır asgari ücret belirleniyor, bu yıl 45 yıla bedel bir yıl olacak” dedi. DİSK, 2022 asgari ücret beklentisini net 5.200 TL olarak açıkladı. Öte yandan Cumhuriyet Halk Partisi sözcüsü Faik Öztrak, asgari ücrete yılda iki kez zam yapılmasını ve asgari ücretliden alınan vergilerin kaldırılmasını talep etti. İyi Parti Genel Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Ümit Özlale, asgari ücrete %35 ile 40 arasında bir zam beklediklerini açıkladı. İşçi sendikaları ve hükümet temsilcileri mevcut asgari ücretle geçinmenin imkansız olduğunu belirtiyor. Peki bu durum asgari ücreti belirleme sürecinde ne kadar etkili olacak?
Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nun ilk toplantısında neler konuşuldu?
Türkiye’de yaklaşık 6 milyon kişi asgari ücretle çalışıyor. 2021 yılında TL’nin değer kaybı yaşaması ve alım gücünün düşmesi 2022 asgari ücret zam beklentilerini yükseltiyor. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın anket çalışmalarına göre işverenlerin önemli bir kısmı asgari ücretin 3.500 ile 3.750 TL arasında olması gerektiğini düşünüyor. Öte yandan profesyonel yöneticiler arasında asgari ücretin en az 6.000 TL olmasını isteyenler de bulunuyor. İşçiler ise net asgari ücretin en az 3.750 ile 4.000 TL arasında olmasını istiyor. Anket sonuçlarındaki en ilginç noktalardan biri, işverenlerin işten çıkarmaların artabileceğini ifade etmesi. Ankete katılan işverenlerin %74’ü asgari ücret beklentilerin üzerine çıkarsa işten çıkarmaların yaşanabileceğini söylüyor. Komisyon önümüzdeki haftalarda üç toplantı daha gerçekleştirecek. Aralık ayının ortasında Asgari Ücret Komisyonu’nun kararını açıklaması bekleniyor.
