Ana sayfa » ListeList Özel » Aman Dikkat! Uzak Durmanız Gereken Dünyanın En Zehirli Mantar Türleri
Aman Dikkat! Uzak Durmanız Gereken Dünyanın En Zehirli Mantar Türleri
Mantarlar birbirine çok benzeyebiliyor, durum böyle olunca hangisi zehirli hangisi değil anlamak zor. İşte uzak durmanız gereken zehirli mantar türleri...
Birçok mantar türü kendilerini öz savunmak için toksin içerir. Mantarlar çoğalabilmeleri için kendilerini hayatta tutacak mekanizmalar geliştirmişlerdir. Mantarlar ürerken gövdeleri büyür ve doğaya sporlar salarlar. Ne yazık ki bu işlem sırasında oldukça savunmasız kalırlar. Sporlarını çok hızlı bir şekilde salmaları gerekir ve bazıları bu sırada yenilirse sporlar kaybolur. Bu yüzden yırtıcıları uzak tutmak için birçok mantar türü zehir ve toksinlere sahiptir. Zamanla hayvanlar hangi mantarlardan kaçınmaları gerektiğini ve hangilerini yemenin güvenli olduğunu öğrenmişlerdir. İşte uzak durmanız gereken zehirli mantar türleri…
1. Köygöçüren mantarı
Zehirli mantar türleri listemize Türkiye’de de iyi bilinen bir mantar türü ile başlıyoruz. Bu mantarın İngilizce adı “ölüm şapkası” çünkü oldukça ölümcül bir tür. Avrupa genelinde, özellikle meşe veya kayın ormanlık alanlarında bulunan köygöçürenler, ölümcül mantar zehirlenmelerinin çoğunluğundan sorumlu. Bunun nedeni kısmen yenilebilir ve popüler birçok türe benzemeleridir. Tadının oldukça hoş olduğu bilinse de bu mantarı yemek karaciğer ve böbrek yetmezliğine ve ölüme yol açıyor.
2. Amanita bisporigera
Amanita bisporigera, Avrupa ve Kuzey Amerika’daki ormanlık alanlarda ve çimenli çayırlarda bulunabilir. Köygöçürenler gibi beyaz şapkaları ve lamerleri vardır. Aynı zamanda köygöçürenler gibi amatoksin içerirler. Amatoksinler kanda dolaşan ve hücre metabolizmasını bozan, dolayısıyla karaciğer ve kalp dahil birçok organa zarar veren son derece toksik bileşiklerdir. Çok küçük bir miktar bile ölüme yol açabilir.
3. Conocybe filaris
Zehirli bileşikleri paylaşan bir diğer tür ise Kuzeybatı Pasifik’te yaygın olan, ancak Avrupa, Asya ve Kuzey Amerika’da da bulunan, oldukça sıradan görünümlü, kırmızı-kahverengi bir mantar olan Conocybe filaris’dir. Benzer konik kahverengi başlıkları nedeniyle bazen Psilocybe ile karıştırılırlar.
Bu zehirli tür yendikten yaklaşık 6 ila 24 saat sonra mide-bağırsak sorunlarına neden olur. Semptomları genellikle başlangıçta gıda zehirlenmesiyle karıştırılır ancak karaciğer yetmezliğine ve hatta ölüme kadar gidebilir.
Bu zehirli mantar grubu, yiyenleri oldukça yavaş zehirler. Cortinarius 2000’den fazla türden oluşan büyük bir cinstir, yalnızca bir kısmı zehirlidir, ancak bunları ayırt etmek oldukça zordur.
Cortinarius rubellus (Ecel örümcekmantarı) ve Cortinarius orellanus (Örümcek Mantarı) bu türün en zehirli mantarları. Bunların ikisi de böbrekleri etkileyen mikotoksin Orellanini içerir. Bu toksinin etki göstermesi uzun bir zaman alır, yutulduktan sonra iki haftaya kadar semptomlar görülmez. Bu süreden sonra iş içten geçmiş olur. Böbrek hasarı çoktan oluşmuştur. Bilinen bir panzehiri yoktur ve öncelikli tedavisi hemodiyalizdir. Tedavi edilmezse ölümcül olabilir.
5. Galerina autumnalis
Galerina autumnalis, bu listede yer alan pek tür gibi, karaciğer ve böbrekleri bozan amatoksinlerle doludur ve yutulması ciddi gastrointestinal rahatsızlıklara, organ yetmezliğine ve hatta hızlı bir şekilde tedavi edilmezse ölüme yol açar.
6. Lepiota brunneoincarnata
Bu mantarın zararsız beyaz-kahverengi görünümü, birkaç farklı yenilebilir türle kolaylıkla karıştırılabiliyor. Özellikle çimenlik alanda yetiştiği için bazen insanların bahçelerinde de ortaya çıkabiliyor. Ama görünüşe aldanmamak lazım çünkü bu mantar da ölümcül derecede zehirli!
7. Gyromitra türleri
Bu tür ne yazık ki kuzugöbeği mantarlarına çok benziyor. Ancak gerçek kuzugöbeğinin aksine, bu tür ölümcül gyromitrin toksini içerir. Gyromitrin vücutta parçalandığında merkezi sinir sistemine etki ederek nörolojik ve gastrointestinal semptomlara neden olur ve ciddi vakalarda ölümle sonuçlanabilir.
8. Sinek mantarı
Belki de tüm mantarlar içinde en ikonik olan ve en iyi bilinen sinek mantarları olabilir. Bu klasik kırmızı ve beyaz benekli mantar, resimli çocuk kitaplarından sanat eserlerine, bahçe süslerinden video oyunlarına birçok yerde karşımıza çıkabiliyor. Popüler kültürde bu tür özellikle büyülü yaratıklar, periler ve cücelerle ilişkilendirilmiştir.
Bu mantarlar ne kadar güzel görünürse görünsün birçok farklı biyoaktif bileşik içerir. Bu listedeki bazıları kadar tehlikeli ve ölümcül olmasa da, yutmaya bağlı ölümler rapor edilmiştir ve hafife alınmamaları gerekir. Semptomlar tahmin edilemez. Deliryum ve halüsinasyonlardan nöbet ve komaya kadar değişebilir.
9. Paxillus involutus
Zehirli mantar türleri listemizin sonuna geldik. Bu yaygın mantar, bir zamanlar pişirildikten sonra yenilebilir olarak kabul ediliyordu ve 1940’lara kadar Orta ve Doğu Avrupa’da sıklıkla tüketiliyordu. Ancak 1944’te Alman mikolog Julius Schäffer’in ölümünden bu türün sorumlu olduğu anlaşıldı.
Bu mantarlar, kendilerini uzun bir süre yiyen insanlarda otoimmün reaksiyonu tetikleyebiliyor. Yendikten sonra, vücut kendi kırmızı kan hücrelerine saldırır, bu da böbrek yetmezliğine, akut solunum yetmezliğine ve hatta ölüme yol açabilir.
