Kediler bizim en sevimli, tatlı, asil ve ponçik hayvan dostlarımız. Ancak kedilerin de henüz evcilleştirilememiş ve evde beslenenlerden farklı olan yabani türleri var. Yabani kedi derken; aslandan, kaplandan, leopardan falan bahsetmiyoruz. Bildiğimiz kedi bunlar da… Ancak bildiğimiz kedilere göre biraz daha vahşi, büyük ve güçlüler. Birçoğunun soyu da tükenme tehlikesiyle karşı karşıya. Her ne kadar yabani olsalar da sevimliliklerinden hiçbir şey kaybetmemişler. Yine de dağda, taşta, doğada bu kedilerden biriyle karşılaşırsanız ikilemekte fayda var. 🙂
Afrika altın kedisi
Bilimsel adı Profelis aurata olan bu kedi tropikal yağmur ormanlarında yaşıyor. Tüyleri üzerinde yer yer biraz daha koyu benekler bulunur; bu görünüşüyle miniminnak bir leoparı andırmaktadır. Soyları tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olan bu kediler çok nadiren görülür çünkü insanlardan hiç hoşlanmazlar. İnsan görünce saklanırlar. Boyları 80 cm’e, kilolarıda 35 kg’a kadar ulaşabilir.
And kedisi
Bilimsel adı Leopardus jacobitus olan And Kedisi Güney Amerika’da görülmektedir. Soyları tükenme tehlikesi ile karşı karşıya olduklarından koruma altına alınmışlardır. Bu kediler öyle çevik, hızlı ve hareketlilerdir ki haklarındaki bilgiler ancak 2000’li yıllardan sonra kesinleşmiştir. yaklaşık 3000 ile 5000 m yüksekliklerde yaşamayı tercih ederler. Uzun ve tüylü kuyruklarını bir denge mekanizması olarak kullanırlar ve bu sayede en zorlu arazilerde bile rahatlıkla hareket edebilirler. Çok iyi bir tırmanıcıdır. Gövdesini uzunluğu 75 cm’e, kuyruklarının uzunluğu ise 45 cm’e kadar ulaşabilir, ağırlıkları ise 4-7 kg arasında değişir.
Balıkçı kedi
Bilimsel adı Prionailurus viverrinus olan balıkçı kedi tüm kedi familyası arasındaki en iyi yüzücüdür. Ekmeğini udan çıkaran balıkçı kediler pençe tırnaklarını içeri çekemeyen az sayıdaki kedi türlerindendir. Pençeleri perdeli bir yapıya sahip olduğu için derede, ırmakta, suda ve bunun gibi akarsularda çok rahatlıkla yüzebilir ve avlanabilir. Çok şiddetli akıntısı olan akarsuları tercih etmezler. Diğer yabani kedilere göre insanlara daha sıcakkanlıdır. boyları ortalama 80 cm olan balıkçı kedilerin yine ortalama 30 cm uzunluğunda kuyrukları bulunmaktadır.
Benekli kedi
Bilimsel adı Felis margarita olan Benekli kedi veya Kum kedisi; Kuzey Afrika, Güneybatı Asya ve Orta Asya’da yaşamaktadır. Evcil kedilerin boyutlarına en yakın olan bu sevimli kedilerin de soyu ne yazık ki tükenme tehlikesiyle karşı karşıyadır. Oldukça sevimli bir görünüme sahip olan benekli kedilerin boyu 40-60 cm arasındadır. Kuyruklarıda hemen hemen bu boyutlardadır. Sevimlilikten adeta yıkılan bu kedilerin yetişkin bir bireyinin bile yüzü yavru bir evcil kediye benzemektedir. Benekli kediler susuzluğa en dayanıklı olan kedi türüdür ve bu sayede hem ormanlarda hemde çöl koşullarında yaşayabilmektedir. Genellikle geceleri avlanmak için dışarıya çıkarlar. Bu yüzden gözlemlemek oldukça güçtür.
Karakulak
Bilimsel adı Caracal caracal olan Karakulak Genellikle Orta Asya ve Türkiye’nin belli bölgelerinde yaşarlar. Orta Asya’dan Dünya’ya türkler sayesinde yayıldığı kantlanmıştır. Karakulak insanlara en kolay adapte olabilen yabani kedi türlerindendir. Zamanında postu için avlandıklarından sayıları oldukça azalmış ve ciddi yaptırımlarla koruma altına alınmışlarıdır. Boyları 75-90 cm arasında değişir ve genellikle 30 cm uzunluğunda kuyrukları bulunmaktadır. Gizlenme konusunda master yapmış, adeta bir kamuflaj ustası olan karakulaklar bu sayede doğada rahatça avlanırlar.
Margay
Bilimsel adı Leopardus wiedii olan Margay Meksika, Brezilya ve bu bölgeye has tropik ormanlarda yaşamaktadır. Gövdeleri 50-70 cm, kuyrukları ise 30-50 cm arasında değişir. Bir tırmanma ustası olan bu kediler neredeyse hayatlarının tamamını ağaçların üzerinde geçirirler. Arka bacaklarını içeri doğru çok açık çevirebilir. Böylece arka bacaklarından denge bularak aşağıya asılması mümkündür. Başı yukarıda bir ağaçtan aşağı inebilen tek kedi türüdür. Soyları tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olduğu için koruma altına alınmışlardır. Hem gündüz hemde gece avlanabilen Margay’lar üreme zamanlarının dışındaki zamanlarını yalnız geçirirler.
Pallas kedisi
Bilimsel adı Otocolobus manul olan Pallas kedisi ya da diğer adıyla manul; Asya ve Orta Doğu’nun yüksek kesimlerinde yaşamaktadır. Vücudu 46-65 santimetre ve bir hayli uzun olan kuyrukları 21-31 santimetre arasındadır. Biraz tıknaz bir yapıya sahip olması bu kedileri şişman ve güçlü gösterir. Bu kedilerin sevimliliği yüzünden ağzını yüzünü yemek isteyebilirsiniz ancak oldukça özgürlüğüne düşkün olan ve genellikle yalnız yaşayan bu kedilerin evcilleştirilmesi çok zordur. Ayrıca yüksek sıcaklıklarda enfeksiyon kapma riskleri vardır. Çok hızlı bir kedi olmadığından avlarını kendilerini kamufle ederek beklerler. Pallas kedilerinin soyları; geçmişte yapılan (kürkleri için) avlanma faaliyetleri yüzünden tehdit altındadır ve koruma altına alınmışlardır. Özgürlüklerine düşkün olduklarından yapay ortamlarda kontrollü olarak (pandalar gibi) üremeleri de zordur.
Serval
Bilimsel adı Leptailurus serval olan Serval Güney Afrika’nın geniş düzlüklerinde yaşamaktadır. Zekası oldukça gelişmiş bir yabani kedi türüdür. Uzun bacakları, nispeten kısa olan kuyruğu, küçük kafası ve ince yapısıyla narin bir görüntü uyandırsa da, aslında oldukça hızlı ve güçlüdür. Boyu yaklaşık olarak 120 cm kadardır. Postunun deseni ve görüntüsüyle leopar ve çita görüntüsü uyandırsa da ortam koşullarına bağlı olarak değişiklik gösterebilmektedir.
Bulutlu leopar veya Dumanlı pars
Bilimsel adı Neofelis nebulosa olan Dumanlı pars veya Bulutlu leopar Güneybatı Asya, Himalayalar ve bu bölgedeki tropik ormanlarda yaşamını sürdürmektedir. Bu kedilerin kendilerine özgü karakteristik desenleri vardır. Geçmiş yıllardaki avlanma faaliyetleri yüzünden alt türü olan Tayvan Bulutlu Leoparının nesli tükenmiştir. Dumanlı Pars aynı zamanda kedigiller familyasında vücut büyüklüğüne oranla en büyük azı dişlerine sahiptir. Oldukça iyi bir tırmanıcı olan Dumanlı pars genellikle ağaçların arasında pusu kurup avlarının üzerine aniden atlayarak avlanırlar. Gövde boyu 90 cm, kuyruklarıda 80 cm uzunluğundadır ve bu sayede ağaçların arasında kolaylıkla denge sağlayabilirler.
Oselo
Bilimsel adı Leopardus pardalis olan Oselo genellikle Güney Amerika ve Orta Amerika’da yaşamaktadır. Oldukça uzun bir kuyruğa sahip olan bu kediler iyi birer tırmanıcılardır. kuyruklarıyla beraber vücutlarının toplam uzunluğu 130 cm’yi bulabilir. 50’li yıllarda evde beslemesi moda olan bir kediydi, hatta Salvador Dali nin evcil oselosu Babou’yu tüm partilere getirdiği söylenir. Oselosuyla çekilmiş meşhur bir fotoğrafı vardır.
Yassıbaş kedi
Bilimsel adı Prionailurus planiceps olan Yassıbaş kedi Güneydoğu Asya’da yaşamını sürdüren küçük bir yabani kedi türüdür. Genellikle böcek ve fare avlayarak yaşamını sürdürmektedir. Diğer vahşi kedilere göre ufak bir yapıya sahip olsa da iyi bir yüzücü ve tırmanıcıdır. Ayrıca aşırı sevimlidir.
Kara ayaklı kedi
Bilimsel adı Felis nigripes olan Kara ayaklı kedi en küçük vahşi kedilerdendir. Vücuduna oranla büyük olan kafasıyla; diğer vahşi kedilerin yanında adeta bir küçük enişte kıvamındadır. Güney Afrika, Botswana, Zimbabwe ve Namibya’da ki step ve savanalarda yaşamını sürdürmektedir. Ev kedilerine oldukça çok benzeyen kara ayaklı kedilerin boyları 30-50 cm arasında değişmektedir. Yalnız yaşamayı sever ve geceleri avlanırlar. Çok çevik bir yapıya sahip olduğundan avlanma faaliyetleri neyse ki bugüne kadar pek fazla sonuç vermemiştir.
Borneo altın kedisi
Bilimsel adı Catopuma badia olan Borneo altın kedisi yalnızca Güneydoğu Asya’daki bir ada olan Borneo Adası’nda yaşamaktadır. Bütün kedi familyası içerisinde en az rastlanılan ve en az bilgiye sahip olunan kedidir. Vücut uzunluğu 53–70 cm, kuyruk uzunluğu 32–39 cm’ye ulaşır ve ağırlıkları 3–5 kg’ya varabilir. Borneo altın kedileri sıkı tropik ormanlarda ve kayalık bölgelerde yaşar. Beslenmesi hakkında fazla bilgi bilinmemektedir. Gece aktif olduğu, küçük memelileri, kemirici, maymun ve kuş avladığı tahmin edilir.
Sazlık kedisi
Bilimsel adı Felis chaus olan Sazlık kedisi; Sri Lanka’dan, Hindistan ve Mezopotamya üzerinden İdil Deltası ve Sincan Uygur Bölgesi’ne kadar bir alana dağılmıştır. Afrika Kıtası’ndaki tek popülasyonu Mısır’da, aşağı Nil Vadisi’nde görülür. Ayrıca Türkiye’de de bulunan bir kedi türüdür. Suya bağımlı bir tür olan sazlık kedisinin nesli tükenmekte ve az görülebildiği için nadiren fotoğraflanabilmektedir. genellikle yalnız yaşar ve geceleri avlanır.
